Μπερδεύεσαι και δεν μπορείς να καταλάβεις τι μηνύματα σου στέλνει. Καυγαδίζεις και ξέρεις ακριβώς πoια χαρτιά θα πέσουν στο τραπέζι και πώς θα εξελιχθεί. Θέλεις να επικοινωνήσεις ένα θέλω ή μια ανάγκη σου και ξέρεις πολύ καλά τον τρόπο να το ζητήσεις ώστε να εκπληρωθεί και να ικανοποιηθεί. Έχεις αισθανθεί ότι ο τρόπος που ο σύντροφός σου συμπεριφέρεται μπορεί να σε οδηγεί μαθηματικά στο αποτέλεσμα που επιθυμεί. Αν τα παραπάνω σου φαίνονται γνώριμα τότε είναι σίγουρο ότι σε κάποια στιγμή της ζωής σου έχεις υπάρξει και εσύ παίκτης στα γνωστά σε όλους μας παιχνίδια μυαλού. Και μη γελιέσαι, αυτά τα παιχνίδια δεν είναι εγγενή μόνο στις ερωτικές μας σχέσεις. Να ξέρεις, είμαστε πολλοί σε αυτό το κλαμπ και σε καμία περίπτωση δεν είσαι ο μόνος που το βίωσε, το βιώνει ή το έκανε σε κάποιον.
Μιλώντας απλά, θα λέγαμε ότι τα παιχνίδια μυαλού είναι ένα σύστημα συμπεριφορών στο οποίο όλοι μας κάποια στιγμή της ζωής μας έχουμε καταφύγει και απαρτίζονται από τις πιο φαινομενικά αθώες, όπως το να τραβάς με μικρά τεχνάσματα την προσοχή του άλλου, μέχρι τις πιο επιθετικές περιπτώσεις, που μπορεί να περιλαμβάνουν άτομα χειριστικά και καταπίεση. Το σίγουρο είναι ότι καμία από τις δύο κατηγορίες δεν έχει να προσφέρει κάτι απολαυστικό για καμία από τις δύο μεριές.
Σήμερα ας σταθούμε στην περίπτωση του να είμαστε εμείς οι χειριστές του παιχνιδιού. Όταν μπαίνουμε στη διαδικασία να παίξουμε με τις αδυναμίες, την ψυχολογία ή το μυαλό του άλλου, ας θυμόμαστε ότι δε διαφέρουμε πολύ από όλους όσους εκμεταλλεύονται ανθρώπους και συγκυρίες. Το χειρότερο είναι ότι τις περισσότερες φορές το κάνουμε συνειδητά, γιατί είναι ένας εύκολος τρόπος να πετύχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Να πατήσουμε σε έτοιμα βήματα που έχουμε ήδη μάθει πού οδηγούν. Στην περίπτωσή μας βέβαια το ότι συμβαίνει συνειδητά είναι και θετικό. Λένε ότι το πρώτο βήμα για την επίλυση μιας ανησυχητικής συμπεριφοράς όπως αυτή που περιγράφουμε, είναι η παραδοχή. Και να που εμείς αυτό το βήμα το κάναμε! Πώς προχωράμε όμως από εκεί και πέρα; Αυτό είναι το ζητούμενο.
Ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι τα παιχνίδια μυαλού στις σχέσεις είναι μεν κινήσεις χειραγώγησης αλλά ουσιαστικά δρουν ως ένας μηχανισμός διαχείρισης δικών μας φόβων για την οικειότητα και τις σχέσεις. Ειδικοί υποστηρίζουν ότι παίζουμε παιχνίδια γιατί θεωρούμε φλερτ, σχέσεις και έρωτα σαν μια παρτίδα «Ναυμαχία» στην οποία υπάρχει ένας μόνο νικητής. Ίσως λοιπόν τα παιχνίδια του μυαλού να μην είναι τίποτα περισσότερο από έναν ανώριμο τρόπο να κρύψουμε τα συναισθήματά μας και να αποφύγουμε τεχνηέντως να εκτεθούμε στον απέναντι, γιατί αυτό είναι που μας φοβίζει περισσότερο. Γι’ αυτό άλλωστε προσπαθούμε με τον έναν τρόπο ή τον άλλο να αποδειχθούμε εμείς οι εξυπνότεροι.
Ενδεικτικά κάποια από τα παιχνίδια αυτά είναι να το παίζεις δύσκολος είτε κατά τη διάρκεια του φλερτ είτε μέσα στη σχέση, η απόδοση ίδιων συναισθημάτων στους άλλους, το γνωστό και ως projection όπου αποδίδουμε ή προσπαθούμε να ορίσουμε τα δικά μας συναισθήματα πάνω στον απέναντί μας, τα μπερδεμένα μηνύματα που στέλνουμε και θολώνουμε τη φάση, το ταξίδι στο βασίλειο των ενοχών, το εξίσου δηλαδή γνωστό από ταινίες guilt tripping, η στέρηση τρυφερότητας και στοργής, η υπερβολική ένδειξη ενδιαφέροντος ή και αγάπης ιδιαίτερα στην αρχή της σχέσης ή του φλερτ ώστε να εδραιώσουμε την επιρροή μας πάνω στους άλλους, η δοκιμή των ορίων των άλλων κάνοντας επίτηδες κάτι επιλήψιμο και το gaslighting, που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει να προσπαθείς να βγάλεις τρελό τον άλλον, λέγοντας ότι δεν είδε ή δεν άκουσε καλά.
Ακόμη και αν το να έχεις την ικανότητα να καταφέρνεις πάντα αυτό που θέλεις ακούγεται σαν τέχνη και χάρισμα, οι τεχνικές που προαναφέρθηκαν όπως αντιλαμβάνεσαι δεν αποτελούν προσόντα που σε βάζουν πρώτο στη λίστα για το ιδανικό ταίρι. Αντιθέτως, σε κάνουν όλα αυτά που κατά πάσα πιθανότητα δε θα ήθελες ούτε εσύ ο ίδιος δίπλα σου. Πιο απλό και μη βλαβερό δεν ακούγεται το να επικοινωνείς εγκαίρως τις ανάγκες σου και τη γνώμη σου για τα ζητήματα της σχέσης σου; Σε παιχνίδια και χειριστικές συμπεριφορές καταφεύγουν όσοι δεν έχουν δουλέψει με τον εαυτό τους και τις ανασφάλειές τους. Αν δε φτιάξουμε το μέσα μας το έξω θα είναι το ίδιο, ή και χειρότερα, ραγισμένο και ταλαιπωρημένο.
Το γεγονός ότι είσαι καλός στα παιχνίδια του μυαλού μην το περηφανεύεσαι. Κατά μια έννοια είναι μια τρικλοποδιά που βάζεις στον εαυτό σου. Όταν υποβάλλεσαι στη διαδικασία να βρίσκεις και να ακολουθείς σενάρια για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για εσένα, όταν φέρνεις τα πάντα στα μέτρα σου, χάνεις την αυθεντικότητά σου και κάθε σου κίνηση είναι στείρα, υπολογισμένη και κενή.
Τα παιχνίδια μυαλού σου δείχνουν πώς να παίζεις τους ανθρώπους, όχι πώς να παίζεις με ανθρώπους. Αυτό το «με» είναι που κάνει τον έρωτα συγκλονιστικό, την αγάπη αναγκαία και την κάθε σχέση λειτουργική. Αυτό να κυνηγήσεις κι όταν το κατακτήσεις αφέσου και νιώσε. Μη σκέφτεσαι!
Επιμέλεια κειμένου: Μαρία Ρουσσάκη