10 μύθοι κι ανακρίβειες για τo AIDS

AIDS. Μια λέξη που πλέον είναι πολύ γνωστή, ένας όρος που στις μέρες μας δε χρειάζεται εξηγήσεις, ένα σύνδρομο που κατανοούμε όλο και περισσότερο. Ή τουλάχιστον προσπαθούμε. Τόσο ως μονάδες όσο και συλλογικά – και φυσικά ως επιστημονική κοινότητα.

Ας πάμε όμως, λίγο πίσω στον χρόνο, κάπου στο 1980, όταν ο HIV εντοπίστηκε και απομονώθηκε για πρώτη φορά. Ήταν το CDC, ναι το ίδιο Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ που τόσο συχνά ακούμε το όνομά του και στις μέρες μας. Εκείνο ήταν αυτό που πρώτο διαπίστωσε ότι πρόκειται για έναν νέο ιό, με κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, ικανό να προκαλέσει πολλά προβλήματα στον ανθρώπινο οργανισμό. Λίγο αργότερα, το 1981, έγινε και η συσχέτιση του Ιού της Ανθρώπινης Ανοσοανεπάρκειας ( Human Immunodeficiency Virus) , όπως είναι το ολόκληρο όνομά του, με τη νοσολογική οντότητα που προκαλεί. Κι όπως συχνά συμβαίνει, διαπιστώθηκε ότι πρόκειται για ένα σύνδρομο. Ένα σύνολο δηλαδή συμπτωμάτων, κλινικών εκδηλώσεων και πιθανών επιπλοκών που οδηγούν σε επίκτητη ανοσοανεπάρκεια. Εξ ου και το ακρωνύμιο AIDS ( Acquired ImmunoDeficiency Syndrome). Ο ιός έχει τέτοιες ιδιότητες, που μετά την είσοδό του στον οργανισμό, καταφέρνει να εξαντλήσει το ανοσοποιητικό του ατόμου, οδηγώντας το σε ανεπάρκεια. Κάνει έτσι τον οργανισμό ευπαθή σε λοιμώξεις και μικροοργανισμούς, που υπό κανονικές συνθήκες, θα αντιμετωπίζονταν εύκολα. Αυτό με τη σειρά του, μπορεί να αποβεί ακόμα και μοιραίο. Το οπλοστάσιο του ανοσοποιητικού του ατόμου που πάσχει από AIDS, ανεπαρκεί λόγω του ιού και αδυνατεί να προστατευτεί από μικροοργανισμούς που υπάρχουν σε αφθονία στο περιβάλλον. Αποτέλεσμα αυτού, είναι οι τελευταίοι όχι μόνο να εισβάλουν στον οργανισμό, αλλά και να παρελαύνουν ανενόχλητοι, δημιουργώντας πολλά προβλήματα, που συχνά είναι δυσεπίλυτα ή ακόμα και άλυτα.

Κι αν όλα αυτά και πολλά ακόμα τα μάθαμε -κι εξακολουθούμε να τα μαθαίνουμε- σιγά σιγά, μέσ’ από μελέτες, παρατηρήσεις, έρευνες και αναλύσεις, από την αρχή της εμφάνισής του ο ιός αποτέλεσε αντικείμενο μεγάλης παραπληροφόρησης. Είναι η φύση του -καθώς είναι RNA ιός-, το γεγονός πως μεταδίδεται κυρίως μέσω της σεξουαλικής επαφής και των παραγώγων αίματος, η σκληρή κλινική του εικόνα κι η πανδημικών διαστάσεων διασπορά αυτές που προκάλεσαν την παραπληροφόρηση; Ή ήταν η τρομολαγνεία κι ο φόβος μπροστά στο άγνωστο και το διαφορετικό; Πιθανώς λίγο απ’ όλα. Το σίγουρο, πάντως, είναι ότι η διάγνωση του AIDS πλαισιώθηκε εξ αρχής με μύθους κι ανακρίβειες.

Μαζί θα αναλύσουμε και θα καταρρίψουμε 10 από αυτές.

1. Η μετάδοσή του μέσω των κουνουπιών

Η μετάδοση του ιού μέσω παραγώγων αίματος, ήταν ήδη γνωστή όταν έγινε ο αρχικός συλλογισμός σχετικά με αυτόν το μύθο. Τα κουνούπια πίνουν αίμα κι έτσι κι αλλιώς, μπορούν να είναι φορείς πολλών νόσων. Επομένως, η συσχέτιση ήταν απλή. Παρ’ όλα αυτά, κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Αυτό συμβαίνει γιατί όταν το κουνούπι τσιμπά ένα άτομο, του ρουφάει το αίμα, δεν του μεταγγίζει το αίμα που έχει ήδη στην προβοσκίδα του- από το άτομο που έχει ενδεχομένως τσιμπήσει νωρίτερα. Έτσι, ακόμα κι αν πριν έχει τσιμπήσει έναν οροθετικό, το αίμα του -και άρα και ο ιός- δε μεταδίδεται στον επόμενο που θα τσιμπήσει.

2. Η ανακάλυψη του AIDS έγινε σε εργαστήρια και έχει σκοπό τη γενοκτονία

Οποιαδήποτε ομοιότητα με γεγονότα και καταστάσεις των ημερών μας είναι τυχαία -not. Οι θεωρίες και τα κινήματα επαναλαμβάνονται και η ιολογία δε θα μπορούσε να ξεφύγει του κανόνα και του πεπρωμένου. Η θεωρία ότι ο ιός δημιουργήθηκε ακριβώς για να σκοτώσει, αποτέλεσε κυρίαρχο επιχείρημα συνωμοσιολόγων επί σειρά ετών. Η νόσηση πολλών από τους rich&famous, η κατανόηση του ιού, ο αγώνας για την εύρεση θεραπείας, η αύξηση του προσδόκιμου ζωής των οροθετικών είναι μερικά μόνο από τα αντεπιχειρήματα ενάντια σ’ αυτήν τη θεωρία.

3. Αν είμαι ετεροφυλόφιλος δεν κινδυνεύω

Πιο μύθος κι από τον μύθο. Η μετάδοση γίνεται με τη σεξουαλική επαφή και οι ετεροφυλόφιλοι προφανώς κι έχουν επαφές. Οι σεξουαλικές προτιμήσεις δεν προστατεύουν από τον ιό. Η συστηματική χρήση προφυλακτικού το κάνει! Εδώ να σημειωθεί ότι η πρωκτική επαφή φαίνεται να ενέχει μεγαλύτερο κίνδυνο μετάδοσης. Επίσης, τα λεσβιακά ομοφυλοφιλικά ζευγάρια φαίνεται να έχουν μικρότερο κίνδυνο μετάδοσης, αν κάποιο από τα μέλη είναι θετικό.

4. Με το στοματικό δεν κολλάει

Κολλάει! Απλά το ποσοστό είναι ιδιαίτερα χαμηλό. Ωστόσο, σημαντικό ρόλο παίζουν σε αυτό τρεις παράμετροι. Πρώτον η συνύπαρξη άλλων σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων -που αυξάνει τον κίνδυνο μετάδοσης-, δεύτερον η παρουσία πληγών στους βλεννογόνους -του στόματος και των γεννητικών οργάνων, που επίσης αυξάνει τον κίνδυνο-, τρίτον το αν το άτομο που νοσεί κάνει ή δέχεται στοματικό σεξ.

5. Αν έχει AIDS ο σύντροφός μου θα το καταλάβω και θα προστατευτώ

Myth busted. Η λοίμωξη από HIV χωρίζεται σε τρία στάδια, την οξεία λοίμωξη που μοιάζει με μια κοινή ιογενή νόσο, τη λανθάνουσα περίοδο κατά την οποία ο ιός υπάρχει στον οργανισμό, δρα και πιθανά μπορεί να μεταδοθεί, και τη νόσηση από AIDS, όπου σε γενικές γραμμές, τα συμπτώματα γίνονται πιο εμφανή. Είναι σαφές, λοιπόν, ότι υπάρχουν μεγάλες περίοδοι κατά τις οποίες ένα άτομο έχει τον ιό αλλά αυτό δεν μπορεί κάποιος να το καταλάβει, παρά μόνο αν το ίδιο το οροθετικό άτομο το έχει πει.

6. Αν αγκαλιάσω ή κάνω χειραψία με ένα άτομο που πάσχει ή είναι φορέας του AIDS μπορεί να κολλήσω

ΌΧΙ κι ΌΧΙ. Ο μύθος αυτός είναι ένας από τους πιο σοβαρούς, κυρίως γιατί οδήγησε στην περιθωριοποίηση των πασχόντων, αλλά και στην αποστέρηση αγγιγμάτων, που είχε άμεση σχέση στην επιδείνωση της ψυχολογίας τους. Δεν είναι τυχαίο ότι η διάγνωση μόλυνσης από HIV συνδυάζεται, συχνά, με κατάθλιψη του πάσχοντος – κλινική ή υποκλινική.

7. Αν νοσήσω από AIDS ουσιαστικά η ζωή μου τελείωσε

Σε συνέχεια του κλίματος που συζητήσαμε παραπάνω, η διάγνωση της παρουσίας του ιού συνδυάστηκε σε μεγάλο βαθμό με ανακοίνωση θανατικής καταδίκης. Τα πράγματα, ωστόσο, δεν είναι έτσι. Αφενός η λανθάνουσα περίοδος μπορεί να διαρκέσει μεγάλο διάστημα, αφετέρου τα βήματα προς τη θεραπεία του ιού είναι συνεχή και ενθαρρυντικά. Τα αντιρετροϊκά φάρμακα και οι υπόλοιπες παρεμβάσεις έχουν καταφέρει να μπορούν να ελέγχουν σε μεγάλο βαθμό την πορεία του ιού και να επιμηκύνουν το προσδόκιμο επιβίωσης.

8. Γυμνάζομαι, ζω υγιεινά, δεν καπνίζω, δεν παίρνω ουσίες, οπότε δε θα κολλήσω AIDS

Ο τρόπος ζωής μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία ενός πιο υγιούς οργανισμού και ενός δυνατού ανοσοποιητικού, ενώ η μη χρήση ναρκωτικών σαφώς είναι «απαραίτητη» για όλους. Παρ’ όλα αυτά, το αν κάποιος θα κολλήσει σχετίζεται με τις σεξουαλικές του επαφές αλλά και την έκθεσή του σε παράγωγα αίματος. Μια επαφή χωρίς τη χρήση προφυλακτικού ενέχει πάντα τον κίνδυνο μετάδοσης του HIV και άρα της AIDS νόσησης.

9. Παίρνω αγωγή, άρα δε μεταδίδω

Μύθος μεγάλος και, μάλιστα, από τους πλέον επικίνδυνους. Η αγωγή έχει ως στόχο την αναχαίτιση του ιού, την ενίσχυση του ανοσοποιητικού του ατόμου που πάσχει για να μπορέσει να αντεπεξέλθει, τον περιορισμό των επιπλοκών και μια σειρά άλλων στόχων για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του οροθετικού ατόμου. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν εξαλείφει τον ιό από τον οργανισμό.

10. Μπορώ να κολλήσω AIDS αν χρησιμοποιήσω την ίδια τουαλέτα ή βρεθώ στο ίδιο σπίτι ή φάω στο ίδιο εστιατόριο με ένα άτομο που πάσχει.

Ευτυχώς όχι! Οι τρόποι μετάδοσης του ιού είναι λίγοι, γνωστοί, ξεκάθαροι. Όλοι οι υπόλοιποι τρόποι δεν είναι τρόποι μετάδοσης. Δε θέτουν τον απέναντι σε κίνδυνο και δεν μπορούν ούτε πρέπει, να αποτελούν δικαιολογία αποκλεισμού ατόμων που πάσχουν  από κοινωνικές δραστηριότητες, εξόδους, παραμονή σε κάποιο χώρο. Η στιγματοποίηση των οροθετικών δεν αποτελεί τρόπο πρόληψης ούτε έχει θέση στη θεραπεία τους.

Η 1^η Δεκεμβρίου είναι παγκόσμια ημέρα ευαισθητοποίησης για το AIDS. Αυτό μπορεί σε μεγάλο βαθμό να είναι πια γνωστό, κυρίως λόγω των εκστρατειών ευαισθητοποίησης και αποδοχής, που έχουν ενταθεί την τελευταία δεκαετία. Αυτό που μπορεί να μην είναι τόσο γνωστό είναι ότι η παγκόσμια ημέρα ευαισθητοποίησης για το AIDS αποτελεί και την πρώτη παγκόσμια μέρα που καθιερώθηκε ποτέ για οτιδήποτε. Η θέσπισή της έγινε το 1988, λίγα μόλις χρόνια μετά την ανίχνευση του ιού και την ταυτοποίηση του συνδρόμου. Η πρωτιά αλλά και η αμεσότητα στην καθιέρωσή της δίνουν ακόμα μεγαλύτερη αξία και τονίζουν την ουσία της. Είναι, άλλωστε, αδιαμφισβήτητη η σημασία μιας παγκόσμιας προσπάθειας ευαισθητοποίησης για τη νόσο. Γιατί είναι μείζονος σημασίας το ζήτημα προφύλαξης από αυτή, αλλά και η στήριξη όσων έπεσαν θύματά της. Πάνω από 38 εκατομμύρια άνθρωποι νοσούν και ακόμα περισσότεροι έχουν χάσει τη ζωή τους από AIDS. Είναι καιρός η λίστα να σταματήσει. Προσέχουμε. Προφυλασσόμαστε. Προφυλάσσουμε όσους αγαπάμε. Δεν ξεχνάμε να χρησιμοποιούμε προφυλακτικό σε κάθε σεξουαλική μας επαφή, όσο ασφαλή κι αν τη θεωρούμε.

Θέλουμε και τη δική σου άποψη!

Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!

Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!