Γλυκό και πικρό. Δύο λέξεις που θα μπορούσαν να είναι αρκετές για να περιγράψουν ολόκληρη τη ζωή ενός ανθρώπου, ολόκληρη τη ζωή κάθε ανθρώπου. Κι όμως, χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν τις γεύσεις. Μα δεν είναι γεμάτη γεύσεις και η ίδια η ζωή; Ίσως για αυτό οι λύπες της, συχνά, συνοδεύονται από ένα γλυκό. Είναι εκείνη η ανάγκη του εγκεφάλου να αλλάξει τις συνδέσεις της θλίψης και να απελευθερώσει τις ορμόνες της χαράς, την ντοπαμίνη, τη σεροτονίνη, τις ενδορφίνες. Μπορεί πάλι να είναι η υπενθύμιση ότι, ακόμα κι αν σε μία στιγμή θλίψης η χαρά μοιάζει μακρινή, η γλύκα της ζωής, τελικά, θα υπερισχύσει. Και είναι αυτή η υπενθύμιση τόσο αναγκαία μερικές φορές, ώστε γλυκό έβαλαν οι άνθρωποι να συνοδεύει ακόμα κι αυτές, τις μεγάλες πίκρες. Μερικές από τις περιπτώσεις που οι πιο δύσκολες πίκρες σερβίρονται με, ή συνοδεύονται από, κάποιο γλυκό, θα δούμε στη συνέχεια.
1. Στα πιο δυσάρεστα, αρχικά, εκείνες τις λύπες που πονάνε πιο πολύ γιατί σημαίνουν παντοτινό αποχωρισμό. Στο νησί της Θάσου, στις κηδείες, προσφέρουν ελιές σοκολατένιες. Η σοκολάτα, λένε και η γλύκα της, θα βοηθήσει την ψυχή του εκλιπόντος να αναπαυτεί. Επίσης, οι σοκολατένιες ελιές προσφέρονται για τη συγχώρεση των αμαρτιών εκείνου που δεν είναι πια ανάμεσά μας. Σε όλη, σχεδόν, την Ελλάδα, στο μνημόσυνο προσφέρονται κόλλυβα. Πρόκειται για γλύκισμα που αποτελείται από σιτάρι βρασμένο, ξηρούς καρπούς, ρόδι και κόλιανδρο ενώ καλύπτεται με ζάχαρη. Η παράδοση θέλει τη γλυκύτητά τους να κάνει την ανάμνηση του ανθρώπου που έφυγε πιο γλυκιά.
2. Στην πιο θλιμμένη Βδομάδα της Ορθοδοξίας, τη Μεγάλη Βδομάδα, το γλυκό έχει διπλή θέση. Τη Μεγάλη Πέμπτη (ή σε κάποιες περιοχές, νωρίτερα, δηλαδή τη Μεγάλη Τρίτη) το σπίτι γεμίζει μυρωδιές γλυκών αφού φτιάχνονται τα κουλουράκια και τα τσουρέκια. Σε κάποιες περιοχές τη Μεγάλη Παρασκευή φτιάχνουν ταχινόσουπα. Στην Αμοργό, τη Μεγάλη Παρασκευή, το απόγευμα, προσφέρονται ψωμί, ελιές και νηστίσιμα γλυκά σε κατοίκους και επισκέπτες.
3. Σε πιο απλές και καθημερινές δραστηριότητες, ο πικρός καφές, ευρύτερα και πιο γνωστός και ως «σκέτος», συνοδεύεται, παραδοσιακά, από το λουκούμι (στην πιο εκμοντερνισμένη εκδοχή, από μπισκοτάκι ή cookie). Ο ρόλος που έχει το λουκούμι είναι σημαντικός, καθώς συμβάλει στην ανάδειξη της γεύσης του καφέ ενώ η γλυκιά και γεμάτη γεύση του συμπληρώνει την πικρή γεύση του καφέ. Ακόμα και η Λευκή Μάγισσα Jadis (κατά κόσμο Tilda Swinton) στην ταινία Χρονικά της Νάρνια, χρησιμοποιεί το λουκούμι για να διασφαλίσει τη συνεργασία του Έντμουντ. Το γλυκό κι εδώ, δείχνει να μειώνει την πίκρα της προδοσίας που εκείνος διαπράττει προς τα αδέρφια του.
4. Η εμφάνιση της έμμηνου ρύσεως, γεγονός που στο παρελθόν υπήρξε και στη χώρα μας ταμπού και λόγος αμηχανίας, επίσης συνοδευόταν από γλυκό. Όταν το κορίτσι αδιαθετούσε η μητέρα έφτιαχνε γλυκό για να είναι γλυκιά η ανάμνηση. Στο Ισραήλ αντίστοιχα, στην εμμηναρχή, η παράδοση θέλει να πρέπει να γλείψεις μέλι για να γλυκάνουν οι πόνοι της επόμενης περιόδου.
5. Συνεχίζοντας, περνάμε στην πραγματική, βαθιά και αμείλικτη πίκρα του χωρισμού. Εκείνη που καμιά γλυκιά σκέψη δε φαίνεται ικανή να τη γλυκάνει. Κι όμως, συγγραφείς, σεναριογράφοι, ο κολλητός μας αλλά και ο ίδιος μας ο εαυτός έχουν αποφανθεί! Μπολ παγωτό (οικογενειακό μέγεθος) ή ένα κουτί σοκολατάκια (το μεγάλο) στην αγκαλιά μας, στον καναπέ, είναι αρκετά για να θυμίσουν, έστω και παροδικά στην αρχή, ότι κάθε πικρή στιγμή μπορεί να έχει και μια γλύκα
6. Τι ισχύει στη μετακόμιση; Η πίκρα της αλλαγής (ακόμα και αν είναι για καλό πάντα υπάρχει μια θλίψη στον αποχαιρετισμό) πώς σβήνει; Σε αυτή την περίπτωση δε φαίνεται να υπάρχει ειδική συνταγή. Ωστόσο, μια καλή ιδέα είναι ένα πάρτι αποχαιρετισμού στο παλιό σπίτι. Στα άδεια σπίτια ακούγεται πιο καλά η μουσική, υπάρχει πιο πολύς χώρος και εννοείται ότι καθαρίζονται και πιο εύκολα! Όσο για το νέο σπίτι, ένα αρωματικό γλυκό είναι απαραίτητο, για να μυρίσει όμορφα η καινούργια κουζίνα και να γλυκάνει ο χώρος, να ζεσταθεί η ατμόσφαιρα και να φτερουγίσει η καρδιά από αισιοδοξία! Εγώ θα φτιάξω μαλακά μπισκότα με τζίντζερ και κανέλα. Εσείς;
Με ό,τι και αν επιλέξουμε να συνδυάσουμε τις πίκρες μας και τις πικρές στιγμές μας, ένα είναι σημαντικό να θυμόμαστε, η ζωή είναι ένας απρόβλεπτος δρόμος και μπορεί στην επόμενη στροφή να (μας) κρατά το πιο γλυκό της κομμάτι.
Συντάκτης: Ελένη Καραχανίδη
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
