«Πουλάκι», «πεταλουδίτσα», «γατάκι», «αράχνες» «πεπονάκια» κι άλλα αξιαγάπητα -και μη- μέλη του ζωικού αλλά και φυτικού βασιλείου, έχουν επιστρατευθεί για να μη χρησιμοποιηθούν τα επίσημα ονόματα αυτών στα οποία αναφέρονται. Βιβλία, άρθρα, τηλεοπτικές σειρές, συγγραφείς αλλά και καθημερινές συζητήσεις ή συζητήσεις πριν, κατά ή μετά το σ3ξ, τείνουν να εξαντλούν την εφευρετικότητά τους για να αποφύγουν τις πραγματικές περιγραφές. Οτιδήποτε για να μην ξεστομιστούν λέξεις όπως @ιδοίο, τράχηλος, μ@στός, κόλπ@ς. Λέξεις που φαίνεται να αποτελούν ταμπού. Σημεία του γυναικείου σώματος που όχι μόνο δε λέμε, αλλά, τελικά, φαίνεται ότι ούτε καν γνωρίζουμε. Σαν να είναι το γυναικείο σώμα ένα χάρτης και οι σάλπιγγες, οι ωοθήκες και η κλειτορίδ@ το σημείο που δείχνει τον θησαυρό του πειρατή. Όλοι ξέρουμε ότι υπάρχει αλλά κανείς δεν μπορεί να πει πού ακριβώς είναι το σημείο.
Είναι μετά ν’ απορούμε που πολλοί άνθρωποι δεν εντοπίζουν τον κόλπο και τ’ άλλα σημεία του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος; Έρευνα στη Μεγάλη Βρετανία, για την ακρίβεια, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι 60% των ερωτηθέντων δεν ήξεραν να τα ξεχωρίσουν- εντοπίσουν. Πόση έκπληξη, όμως, πρέπει να μας προκαλεί αυτό στην πραγματικότητα;
Από τις λατινικές ορολογίες pudernum και pudendal nerve που αφορούν στην περιοχή του @ιδοίου και στο νεύρο που δίνει αισθητικότητα στον κόλπ@, αντίστοιχα, κι αντλούν τη ρίζα τους από το επίσης λατινικό pudere που σημαίνει «να ντρέπεσαι», ως την περιβολή των γυναικών με μπούργκα και νικάμπ, η βασική προσέγγιση παραμένει κοινή. Το γυναικείο σώμα πρέπει να μένει κρυφό, καλυμμένο κι, ούτε λίγο ούτε πολύ, άγνωστο!
Ας μείνουμε, όμως, λίγο παραπάνω στην ιστορία των όρων που ήδη αναφέραμε, κάνοντας κάποιες αναδρομές στις καταβολές της ανατομίας. Η Ανατομία του Ανθρώπινου Σώματος, ως επιστήμη, λοιπόν, προσεγγίστηκε ήδη από την αρχαιότητα. Ήταν, ωστόσο, μόλις το 16ο αιώνα που άκμασε. Ήταν τότε που η ιατρική κι ερευνητική κοινότητα, αντιλαμβανόμενη την αξία της γνώσης του σώματος σε λεπτομέρεια, τα μέρη που το αποτελούν, τη χρήση και τη δράση τους, τόσο για την πρόοδο της θεραπείας όσο και για χειρουργικές επεμβάσεις κι άλλες παρεμβάσεις, άρχισε να δίνει μεγάλη προσοχή στη μελέτη της ανατομίας. Την ίδια περίοδο δόθηκαν και πολλές από τις ορολογίες που αναφέρονται σε διάφορα σημεία του ανθρώπινου σώματος κι είναι, κατά κύριο λόγο, λατινικές.
Ο όρος, λοιπόν, pudernum για την περιγεννητική περιοχή, όταν χρησιμοποιήθηκε αρχικά, αφορούσε τόσο σε άντρες όσο και σε γυναίκες. Στην πορεία, ωστόσο, η ορολογία, και μαζί της η υποτιθέμενη ανάγκη για ντροπή, έμεινε μόνο για τα γυναικεία ανατομικά στοιχεία. Ορολογία που διατηρείται σε μεγάλο βαθμό ακόμα και σήμερα.
Κι ενώ αυτά τα περί ονοματοδοσίας συνέβαιναν στο μακρινό παρελθόν, ήταν μόλις το 2016 όταν ο Bernard Moxham και η Susan Morgan, από το τμήμα Ανατομίας στο Πανεπιστήμιο του Cardiff, απηύθυναν ερωτηματολόγιο σε εκατοντάδες φοιτητές κι ανατόμους, ρωτώντας πόσο τους προβληματίζει η χρήση τέτοιων όρων για το γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα, εξηγώντας τη σημασία τους και δίνοντας έμφαση στη διάσταση της ντροπής, με βάση τη λατινική τους ρίζα. Κι… έκπληξη! Οι περισσότεροι από όσους ρωτήθηκαν, δε φάνηκαν να ενοχλούνται. Κάποιοι, μάλιστα, τη θεώρησαν αποδεκτή αφού είναι η επικρατούσα ορολογία!
Μετά τον αρχικό αιφνιδιασμό, ωστόσο, οι ερευνητές προσπάθησαν να αναλύσουν τα αποτελέσματα. Δεν ήταν μόνο το έντονο σ3ξιστικό στοιχείο του όρου που τον έκανε θεωρητικά μη κατάλληλο αλλά σε αυτή την περίπτωση η ίδια η αποδοχή του που ήταν ανατρεπτική. Κι όλα αυτά τη στιγμή που όπως τονίζουν και οι συγγραφείς, «οι ανατομικοί όροι έχουν τον ρόλο να είναι περιγραφικοί και/ ή ενδεικτικοί της ιδιότητας που περιγράφουν. Ο συγκεκριμένος είναι ο μόνος όρος που έχει ηθικό πλαίσιο μέσα του».
Τυχαίο; Προφανώς κι όχι. Η επικρατούσα άποψη ήταν -και σε πολλά πλαίσια παραμένει- ότι το γυναικείο σώμα είναι κάτι που πρέπει να κρύβεται, να μη φαίνεται, να σιωπά. Είναι κάτι που προκαλεί ντροπή και, φυσικά, είναι κάτι που δε χρειάζεται να είναι γνωστό. Είναι προτιμότερο να είναι καλυμμένο, άγνωστο, ξεχασμένο. Κι όλα αυτά ισχύουν ακόμα περισσότερο όταν πρόκειται όχι απλώς για το γυναικείο σώμα αλλά για το γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα ή/ και δραστηριότητες που το εμπλέκουν.
Ας πάρουμε τη γυναικεία κορύφωση, για παράδειγμα. Εκτός του ότι πέρασε μια περίοδο αμφισβήτησης ακόμα και της ύπαρξής της και συνεχίζει να παραμένει χαμηλά στην ατζέντα των αποδεκτών γυναικείων αναγκών, ακόμα κι όταν, επιτέλους, τραβά τα φώτα της προσοχής, η συζήτηση γίνεται με συνθηματικά και τοπικά επιρρήματα. «Μπες εκεί, φίλησέ με εδώ, πίεσέ με πιο δίπλα». Λέξεις όπως κόλπ@ς, @ιδοίο, κλειτορίδ@ έχουν εξοριστεί σε μια συμφωνία σιωπηλή μην και κομπλάρουν αμφότερους τους συνομιλητές.
Αλλά και η γυναικεία αυτοϊκανοποίηση παραμένει συζήτηση ταμπού και γίνεται με κωδικούς όρους ακόμα κι ανάμεσα σε γυναίκες. Δηλώσεις όπως «Μ’ αρέσει να αγγίζω τη μικρή Αγγελικούλα» ή «με τρελαίνει όταν είναι υγρά εκεί μέσα» αντικαθιστούν βασικές λέξεις- κλειδιά που μένουν στα αζήτητα κι απαγορευμένα, σαν άλλα βιβλία του Μεσαίωνα που περιμένουν την καύση τους.
Όσο για το κομμάτι της υγείας του αναπαραγωγικού συστήματος των θηλέων, θέμα ιδιαίτερα ευαίσθητο και πάρα πολύ σοβαρό, οι έρευνες είναι αποστομωτικές κι ανησυχητικές την ίδια στιγμή. Υπάρχουν γυναίκες που παραμελούν τα αναπαραγωγικά τους όργανα στον αυτοέλεγχο, στο συστηματικό τσεκ απ, ακόμα και στην εμφάνιση συμπτωμάτων. Από ντροπή, φόβο, άγνοια ή αμέλεια, εκθέτουν έτσι τους εαυτούς τους σε κινδύνους που μπορεί να τους στοιχίσουν ακόμα και την ίδια τους τη ζωή.
Σε έρευνα που έγινε το 2012 αποδείχτηκε κάτι επίσης πολύ σημαντικό σχετικά με την επίγνωση του γυναικείου σώματος. Δόθηκαν σε καθένα από τους συμμετέχοντες 48 non- s3xualized φωτογραφίες ανδρών και γυναικών. Αρχικά ήταν ολόσωμες φωτογραφίες και στη συνέχεια φωτογραφίες μερών του σώματος (αλλά όχι του αναπαραγωγικού συστήματος). Αυτό που παρατηρήθηκε ήταν ότι ήταν πιο εύκολο να ταυτίσουν τους άντρες στην ολόκληρη εικόνα και τις γυναίκες στην εικόνα των μερών.
Οι ερευνητές ερμήνευσαν το αποτέλεσμα αποδίδοντάς το στο ότι το γυναικείο σώμα χρησιμοποιείται καθημερινά για να προωθήσει και να παρουσιάσει πολλά υλικά αγαθά είτε στην πραγματική ζωή είτε μέσω των διαφημίσεων. Έτσι, οι άνθρωποι είναι εξοικειωμένοι τόσο πολύ με αυτό που μπορούν να αναγνωρίσουν ότι αυτή είναι μια γυναικεία μέση ή αυτή η μύτη ανήκει σε γυναίκα. Για τον ίδιο ακριβώς λόγο της λιγότερης έκθεσης και χρήσης του αντρικού σώματος, ο ανθρώπινος εγκέφαλος τον αναγνωρίζει πιο εύκολα όταν έχει την ολόκληρη εικόνα.
Το κρυφό μήνυμα πίσω από αυτή την ανάλυση είναι διπλό. Αφενός αφορά στην εγκατεστημένη άποψη που θέλει τους άντρες να αντιμετωπίζονται από τους εγκεφάλους μας ως ολότητα και τις γυναίκες να διαιρούνται πιο εύκολα σε μέρη. Αφετέρου, όμως, και σε συνέχεια των προηγουμένων, η αναγνώριση, και σ’ αυτή την περίπτωση, αφορά σε μέρη του γυναικείου σώματος που είναι εύκολο να εκτεθούν και καθόλου σε αυτά του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος. Για ακόμη μια φορά, δηλαδή, αυτά αποσιωπώνται και αντιμετωπίζονται σα να μην υπάρχουν. Έτσι και ο εγκέφαλος δεν είναι εξοικειωμένος με αυτά κι άρα δεν τ’ αναγνωρίζει.
Όση έκπληξη ή δυσφορία και να προκαλείται από αυτές κι ακόμα περισσότερες έρευνες αλλά και διαπιστώσεις καθημερινές, η αλήθεια παραμένει μία. Το γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα είναι μη ευρέως αναγνωρίσιμο. Είναι καλό όταν κάνει τη δουλειά, όταν εξυπηρετεί τον ρόλο του, όταν διακοσμεί ή συνοδεύει, όταν χωρίζεται σε μέρη ή όταν δεν προκαλεί με ωμές περιγραφές.
‘Η και όχι. Το γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα είναι ο βωμός της δημιουργίας της ζωής, η μήτρα του θαύματος της γέννησης, οι σάλπιγγες της γονιμότητας, η κλειτορίδ@ του οργασμού, ο κόλπ@ς της απόλαυσης, το @ιδοίο της αυτοαποδοχής, ο τράχηλος της προληπτικής εξέτασης. Με λίγα ή περισσότερα λόγια αλλά με σαφείς ορισμούς και ξεκάθαρες λέξεις. Το γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα.
Συντάκτης: Ελένη Καραχανίδη
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
