Ένα κουίζ με τις πιο σκαλωτικές ερωτήσεις

Aν μπορούσες να κάνεις ένα μόνο τηλεφώνημα και μετά έχανες το σήμα σου, ποιον θα καλούσες;

Aν μπορούσες να γυρίσεις πίσω, σε ποια ηλικία θα γύριζες;

Tι θα συμβούλευες το νεανικό σου εαυτό, με τα σημερινά σου μυαλά;

Ποιον θα έπαιρνες τηλέφωνο σε συνθήκες απόλυτης ανάγκης;

Αν είχες αποκλειστεί σε ένα νησί, τι θα ήθελες οπωσδήποτε να έχεις μαζί σου;

Αν αναγκαζόσουν να εγκαταλείψεις το σπίτι σου, τι δε θα άφηνες με τίποτα πίσω;

Αυτά και πολλά αντίστοιχα ερωτήματα συναντήσαμε απαντώντας σε διάφορα κουίζ και ψυχολογικά τεστ, παίζοντας με φίλους, σε ένα διάλειμμα της καθημερινότητας ή στις διακοπές, χαζεύοντας το αγαπημένο μας περιοδικό ή μια διαδικτυακή έρευνα. Απαντήσαμε άλλοτε εύκολα κι άλλοτε πιο δύσκολα. Άλλα μας προβλημάτισαν, κάποια τα αγνοήσαμε. Τα περισσότερα σχεδόν δεν τα θυμόμαστε πια. Κι όμως, σταθείτε μια στιγμή. Οι ερωτήσεις μπορεί να είναι υποθετικές, είναι όμως, ισχυρές, αγγίζουν ερωτήματα φιλοσοφικά, ζητήματα υπαρξιακά. Ίσως γι αυτό μας δυσκολεύουν. Ίσως γι αυτό τις απαντούμε σύντομα, ακόμα κι επιπόλαια και προχωράμε στις επόμενες.

Αν, ωστόσο, τύχει και σκαλώσουμε σε κάποια απ αυτές; Ακόμα περισσότερο, αν, σε ένα στοίχημα με τον εαυτό μας θελήσουμε να τις απαντήσουμε σοβαρά; Αν φτιάχναμε το σενάριο και μπαίναμε στο ρόλο με σκοπό να δώσουμε απάντηση, τι λέτε να γινόταν; Πριν προχωρήσουμε δοκιμάστε το. Διαλέξτε μία από τις παραπάνω ερωτήσεις. Προσπαθήστε να είναι αυτή που θα σας δυσκολέψει. Αλλάξτε τη λίγο στην ανάγκη. Αν, για παράδειγμα, έχετε κατοικίδιο και διαλέξετε την τελευταία ερώτηση, ρωτήστε ποιο πράγμα δε θα αφήνατε πίσω σας, ώστε το κατοικίδιο, που δεν είναι πράγμα αλλά πιθανό θα ήταν η εύκολη απάντηση, να μείνει εκτός συναγωνισμού. Κάνοντας το τεστ με τον εαυτό μας, το πιθανότερο είναι ότι θα διαπιστώσουμε ότι η απάντηση είναι δύσκολο να δοθεί, πολύ περισσότερο να είναι αυθόρμητη, οριστική και μονολεκτική. Τι μπορεί να σημαίνει αυτό; Οι ερμηνείες πολλές και σίγουρα εξαρτώνται από την ερώτηση.

Ωστόσο, το πρώτο και ηχηρό μήνυμα είναι ότι δεν μπορούμε να έχουμε απάντηση για όλα. Κι είναι σημαντικό και να το θυμόμαστε και να το αποδεχόμαστε. Γιατί είναι ανακουφιστικό για τον ίδιο μας τον εαυτό από τον οποίο συχνά πυκνά απαιτούμε απαντήσεις κι εξηγήσεις. Επιπλέον, είναι χρήσιμο και για το πώς αντιλαμβανόμαστε και τους γύρω μας. Μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε συμπεριφορές που μέχρι τώρα παρέμεναν ανεξήγητες. Η προσκόλληση, για παράδειγμα, της μαμάς μας στο παλιό, πρώην λευκό, τραπεζομάντιλο, μπορεί να φαντάζει περίεργη στα μάτια μας. Δεν είναι θέμα καν συναισθηματικής αξίας, δεν είναι οικογενειακό κειμήλιο κι όσες φορές κι αν τη ρωτήσαμε δεν ήξερε να πει γιατί το κρατά, ενώ έχει εμφανώς χαλάσει. Κι όμως, μπορεί υποσυνείδητα να το έχει συνδυάσει με μια κομβική στιγμή και για τον λόγο αυτό να μη θέλει να το αποχωριστεί.

Κάτι ακόμα που έχει να μας διδάξει η δυσκολία απάντησης, είναι ότι το περιβόητο σύστημα αξιών μας, για το οποίο πολύ περήφανοι είμαστε και φυσικά πολύ σίγουροι ότι λειτουργεί άψογα, δεν είναι άτρωτο. Και σ’ έναν βαθμό κάτι τέτοιο είναι λογικό κι επόμενο. Καταρχάς, έτσι κι αλλιώς ουδείς τέλειος, πόσο μάλλον ένα σύστημα. Επιπλέον, η συζήτηση αφορά αρκετά ακραίες καταστάσεις που είναι δύσκολο να έχουν προβλεφθεί τρόποι αντίδρασης κι ανταπόκρισης-επιλογής. Εντούτοις, γίνεται σαφές ότι στα δύσκολα, οι απαντήσεις δεν είναι έτοιμες. Ότι με την εκλογίκευση δεν είναι πάντα σίγουρο ότι λειτουργούν όλα και μάλιστα υπό πίεση. Αλλά ούτε και το συναίσθημα είναι απαραίτητα ο καλύτερος σύμβουλος αφού συχνά στερείται ψυχραιμίας και παρασύρεται από την παρόρμηση. Η λύση; Καθένας πρέπει να αναζητήσει τη δική του, όμως η ισορροπία στις επιλογές και στις αποφάσεις μας, σίγουρα παίζει σημαντικό ρόλο.

Και τώρα τι καταλάβαμε; Ανοίξαμε δρόμους για να καταλάβουμε περισσότερα. Δρόμους για να δουλέψουμε με τον εαυτό μας, δρόμους για να αποδεχτούμε τις επιλογές των διπλανών μας, δρόμους για να κατανοήσουμε αλλά και δρόμους για να αναζητήσουμε τις απαντήσεις μας. Να είμαστε λίγο πιο διαλλακτικοί, να γίνουμε λίγο πιο ανοιχτοί έμπρακτα, να εξασκήσουμε την ετοιμότητά μας. Η ζωή είναι ο καλύτερος σεναριογράφος, δεν υπάρχει αμφιβολία. Για να παίξει, όμως, τα σενάρια της χρειάζεται πρωταγωνιστές. Αλήθεια, τι ρόλο θα έχει ο καθένας μας αν φτάσει η στιγμή να μας ρωτήσει; Και ποιον θα διαλέξουμε για συμπρωταγωνιστή;

Μπορεί να μην αντιμετωπίζουμε μια ακραία συνθήκη, μπορεί και να είμαστε κοντά σε μία τέτοια. Μπορεί αυτό που χρειαζόμαστε να βρίσκεται πλάι μας, μπορεί να είναι μπροστά μας και να μην το έχουμε συνειδητοποιήσει, μπορεί η επιλογή μας να εκπλήξει κι εμάς τους ίδιους. Μάτια ανοιχτά, ειλικρίνεια και φύγαμε. Μια αλλαγή θα συμβεί και θα είναι σημαντική. Ας μη χάσουμε αυτό το ραντεβού!