Η ιστορία μας ξεκινά από το στάδιο του καθρέφτη (stade du miroir), του ψυχαναλυτή Jacques Lacan, που αρχίζει να εμφανίζεται στην ηλικία των 6 μηνών των βρεφών, προχωρά στην αυτοαντίληψη και συναίσθηση του εαυτού μέσω του καθρέφτη, της παιδαγωγού Maria Montessori και, φυσικά, δε θα μπορούσε να μην περιλαμβάνει το μοντέλο του καθρέφτη του Freud και τη θεωρία του ότι η ψυχανάλυση είναι πιο αποτελεσματική όταν ο ασθενής κοιτά τον εαυτό του κι όχι τον θεραπευτή.
Σε πιο καθημερινό επίπεδο, συνεχίζει με τις κορνίζες που περιβάλλουν έναν καθρέφτη, το αν αυτός θα τοποθετηθεί ως κεντρικό διακοσμητικό στοιχείο σε έναν χώρο, αν θα αποτελεί μέρος σύνθεσης, το αν θα στέκεται κρεμασμένος ή απλώς ακουμπισμένος. Και προχωρά στο αν θα είναι γυμνός, αποκαλύπτοντας τη δύναμη αλλά, συγχρόνως, την ψυχρότητα και την έκθεση που μόνο το γυαλί μπορεί να πετύχει. Αυτή η αμείλικτη παντοδυναμία του να αποκαλύπτει ακριβώς ό,τι μπει μπροστά του. Κίνδυνος και γοητεία. Μην ξεχνάτε, άλλωστε, το βλέμμα στον καθρέφτη μας πριν από μια σημαντική συνάντηση είναι ικανό να μας απογειώσει ή να μας προβληματίσει.
Εργαλείο των θεραπευτών, αξεσουάρ φιλαρέσκειας, φίλος ή αντίπαλος, όσο κι αν κανείς θελήσει να τον αγνοήσει, ένας καθρέφτης είναι εκεί για να τον φέρει αντιμέτωπο με τις μεγάλες αλήθειες. Αρκεί να έχει το θάρρος και την ετοιμότητα να τις αποδεχτεί. Πρόκληση, τελικά, ο καθρέφτης κι όχι απλώς ένας τρόπος να διορθώσουμε το χτένισμά μας πριν το meeting ή να καθαρίσουμε τα δόντια μας πριν το ραντεβού μας.
Mirror gazing, λοιπόν, ή αλλιώς κοιτάζοντας τον εαυτό μας στα μάτια, είναι ακριβώς αυτή η τεχνική που μας φέρνει αντιμέτωπους όχι μόνο με το είδωλό μας αλλά και με σκέψεις, φόβους, συναισθήματα. Μια μορφή ενδοσκόπησης κι αυτοσυγκέντρωσης, με τα μάτια ανοιχτά, σύμφωνα με την Tara Well, καθηγήτρια ψυχολογίας και εισηγήτρια της μεθόδου. Είναι μια πρόταση για να ενισχύσουμε την αυτογνωσία μας. Επίσης, όμως, είναι κι ένας τρόπος να αυξήσουμε την αυτοσυγκέντρωση, αν όχι φτάνοντας σε επίπεδο διαλογισμού, σίγουρα σε επίπεδο που θα μας βοηθήσει να προετοιμαστούμε για τις απλές και καθημερινές απαιτήσεις ή για πράγματα ακόμα πιο σοβαρά. Αλλά και για ν’ ανασυνταχθούμε μετά από δύσκολες στιγμές ή μέρες. Επιπλέον, είναι ένας εξαιρετικός τρόπος να ενισχύσουμε την αυτοεκτίμησή μας. Σε μια εποχή που τα κοινωνικά στερεότυπα και τα ζητούμενα ως προς την εξωτερική εμφάνιση φαίνεται να αυξάνονται συνεχώς, το να μπορούμε να έχουμε αποδεχτεί τον εαυτό μας, όπως ακριβώς είναι, αλλά και να επιβεβαιώνουμε την εμπιστοσύνη μας σε εμάς, είναι όχι απλά σημαντικό αλλά απαραίτητο.
Μα μπορούν όλα αυτά να συμβούν με έναν και μόνο καθρέφτη; Φαίνεται πως ναι και, μάλιστα, η κολόνια -η θεωρία, δηλαδή- δείχνει να κρατάει χρόνια. Πρώτη διδάξασα, η κακιά μητριά της Χιονάτης και το «καθρέφτη καθρεφτάκι μου» από την απάντηση του οποίου εξαρτιόταν όχι μόνο η αυτοπεποίθησή της αλλά και η διάθεσή της και η ευημερία των υπηκόων της. Σαφές μήνυμα ότι πίσω από τις ματιές που ρίχνουμε στον καθρέφτη υπάρχει και η διάσταση της ενίσχυσης της αυτοεκτίμησης. Αλλά και ο παραμορφωτικός καθρέφτης της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων, σε αντίστοιχο πνεύμα, αφήνει σαφή υπονοούμενα για το ότι κοιτάζοντας μέσα σε έναν καθρέφτη, βλέπουμε -σε έναν βαθμό- κι αυτό που θέλουμε, αντέχουμε, μπορούμε. Τέτοια κι άλλα αντίστοιχα παραδείγματα, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι μια καλή σχέση με τον καθρέφτη μας ίσως είναι αυτό που χρειαζόμαστε. Όχι μόνο για τον έλεγχο της εξωτερικής μας εμφάνισης αλλά, περισσότερο και πολύ πιο σημαντικά, για την εσωτερική μας ισορροπία.
Τρόποι για ν’ αναπτύξουμε τέτοια σχέση, πολλοί. Αρκετοί από αυτούς μπορεί να είναι απαιτητικοί, χρονοβόροι, ενίοτε και δύσκολοι. Τα καλά νέα, ωστόσο, είναι ότι υπάρχει εύκολος τρόπος να προσεγγίσουμε το mirror gazing, να το δοκιμάσουμε και γιατί όχι; Να το βάλουμε στη ζωή μας.
Καταρχάς, είναι απαραίτητος ο εξοπλισμός., δηλαδή, ένας καθρέφτης του γούστου και της προτίμησής μας. Άλλος μπορεί να προτιμήσει να είναι απλός, άλλος πιο περίτεχνος. Στην πραγματικότητα δε φαίνεται να έχει ιδιαίτερη σημασία, ωστόσο, η διαδικασία επιλογής είναι σημαντική καθώς μας εμπλέκει και συναισθηματικά και πρακτικά με την απόκτησή του. Ο καθρέφτης είναι καλύτερο να μπορεί να στηριχτεί (και) μόνος του. Αυτό είναι σημαντικό καθώς μπορεί να υπάρξουν φορές που η ώρα της αυτό- παρατήρησης να είναι αρκετή. Το να κρατάμε οι ίδιοι τον καθρέφτη όλη αυτή την ώρα, μπορεί να μας κουράσει, μειώνοντας με αυτόν τον τρόπο την αντοχή μας αλλά και το ενδιαφέρον μας για τη διαδικασία. Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό να χωρά όλο το πρόσωπό μας στον καθρέφτη κι αυτό να γίνεται εύκολα κι όχι υπό συνθήκες και ειδικές γωνίες και τοποθετήσεις.
Στη συνέχεια, μεγάλο ρόλο παίζει και ο χώρος αλλά και ο χρόνος που θα κάνουμε το mirror gazing. Ακριβώς εξαιτίας του χαρακτήρα αυτοανάλυσης που έχει η διαδικασία, αλλά και για να μπορέσουμε ν’ απολαύσουμε όλα τα οφέλη που προσφέρει η αυτογνωσία που έρχεται μέσα από αυτή, ένας χώρος που μας επιτρέπει να αυτοσυγκεντρωθούμε είναι απαραίτητος. Συγχρόνως, και ιδιαίτερα στα αρχικά στάδια, χρειάζεται να έχει κανείς μια αίσθηση του χρόνου. Για τον λόγο αυτό ένα ξυπνητήρι πρέπει να τοποθετείται αρκετά κοντά. Βασικό είναι να είναι αθόρυβο και να μην είναι ορατό κατά τη διάρκεια της διαδικασίας για να μην αποτελεί παράγοντα απόσπασης προσοχής.
Επανερχόμαστε στα του χώρου και τέτοιος μπορεί να είναι ένα σημείο του σπιτιού το βράδυ πριν ξαπλώσουμε, ένας χώρος στο γραφείο μας την ώρα του διαλείμματος, αλλά και ένα παγκάκι στο πάρκο που έχουμε βγει για περπάτημα, μια ψάθα δίπλα στη θάλασσα που κατεβήκαμε για να χαλαρώσουμε, το αυτοκίνητό μας σταματημένο σε ένα parking. Μπορούν όλα να γίνουν χώροι και στιγμές για να κοιτάξουμε τον καθρέφτη μας στα ίσια.
Καθοριστικό είναι και το κίνητρο που έχουμε για να ξεκινήσουμε τη διαδικασία. Γνωρίζουμε όλοι ότι μια διεργασία ενδοσκόπησης μπορεί κάποιες φορές να είναι επώδυνη. Αυτό συμβαίνει γιατί μας φέρνει αντιμέτωπους με αλήθειες που, συνειδητά ή μη, αποφεύγαμε να δούμε. Για να το πάρουμε απόφαση και να ξεκινήσουμε, λοιπόν, χρειαζόμαστε ένα κίνητρο. Η αποκατάσταση της σχέσης μας με τον εαυτό μας, η ισορροπία και η αυτοεκτίμηση μπορεί να είναι αρκετά σοβαρά και (θα έπρεπε να είναι ) παραπάνω από αρκετά για να ξεκινήσει κανείς. Σε περίπτωση πάντως, που δε «δουλέψουν», τάξτε στον εαυτό σας ένα γευστικό γεύμα μετά, ένα χαλαρωτικό μασάζ ή μια κούπα ζεστό ρόφημα. Λίγο pampering δεν έβλαψε ποτέ κανέναν, πολύ περισσότερο εμάς αφότου έχουμε «δουλέψει» με τον εαυτό μας.
Αυτό που θα κερδίσουμε από όλο αυτό, τέλος, είναι και ο κύριος λόγος για να κάνουμε mirror gazing. Η ανάλυση του μηνύματος πίσω από το βλέμμα μας, που είναι και το πιο σημαντικό, δεν είναι κάτι που διδάσκεται και σε καμία περίπτωση δε μαθαίνεται από τη μια στιγμή στην άλλη. Μπορούμε, όμως, να κάνουμε βήματα να το προσεγγίσουμε. Η λίστα με τα συναισθήματα και τα μηνύματα πίσω από ένα βλέμμα, άλλωστε, είναι ανεξάντλητη και συνεχώς αυξανόμενη. Ένα βλέμμα μπορεί να είναι απορριπτικό, ενισχυτικό, ενθαρρυντικό, ανακριτικό, τρυφερό, ερωτηματικό και τα επίθετα δεν τελειώνουν. Χαοτικό; Τελείως. Αγχωτικό; Πολύ!
Το μυστικό είναι να πάρουμε ανάσες και να εστιάσουμε στα σημεία έντασης. Αυτά μπορεί να ποικίλλουν από άνθρωπο σε άνθρωπο, αλλά για το πρόσωπο είναι, συνήθως, το μεσόφρυο, τα δόντια, τα μάτια και το στόμα. Εστιάζοντας σε αυτά το επόμενο βήμα είναι να παρατηρήσουμε τις αλλαγές. Βλέποντας τη χαλάρωση να έρχεται καθώς παίρνουμε ανάσες και μένουμε όσο γίνεται προσηλωμένοι στο πρόσωπό μας, και την ένταση να απομακρύνεται, έχουμε τη θετική ανατροφοδότηση που χρειαζόμαστε για να συνεχίσουμε τη διαδικασία. Είναι σαν ο εγκέφαλός μας να βλέπει με τα μάτια του, κυριολεκτικά, το αποτέλεσμα. Κι αυτό του είναι τόσο ευχάριστο κι αναζωογονητικό, που τον προκαλεί να συνεχίσει.
Τα μηνύματα στο τέλος μιας συνεδρίας mirror gazing μπορεί να είναι ποικίλα κι εξαρτώνται από το άτομο που το κάνει, τον χρόνο που έχει περάσει κάνοντάς το αλλά και τη διάρκεια του συγκεκριμένου mirror gazing. Η ουσία, όμως, είναι κοινή. Παρά τα φαινόμενα, που λένε ότι οι καθρέφτες δείχνουν την εξωτερική εμφάνιση, φαίνεται ότι είναι ικανοί να αποκαλύπτουν και το βαθύτερο εαυτό μας. Και, ίσως, είναι ώρα να τον συναντήσουμε.
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Συντάκτης: Ελένη Καραχανίδη
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
