Δε σε ξέρω. Δε γνωρίζω ποιος είσαι και τι θες σ’ αυτή τη ζωή, μα ξέρω πως γεννήθηκες κλαίγοντας. Υποθέτω ακόμη πως σ’ αρέσει κι επιδιώκεις να γελάς. Μα πάνω από γνώσεις κι υποθέσεις, έχω μιαν ελπίδα για σένα. Ποια είναι αυτή; Να αγαπάς και να κυνηγάς το συναίσθημα. Και να λατρεύεις να το εκφράζεις. Να νιώθεις πλήρης ή κενός μόνο αν βγάλεις ό,τι έχεις μέσα σου ξεσπώντας σε γέλια ή κλάματα.
Να ‘χεις ζήσει τουλάχιστον μια φορά κάποια από αυτές τις φάσεις που κάτι είπες, κάτι είπαν και λυθήκατε στα γέλια. Που ένα σαρδάμ ή κάποιος που αποφάσισε να κάνει ό,τι του κατέβηκε στο κεφάλι, παριστάνοντας το γελωτοποιό, οδήγησαν σε ένα ντόμινο παραληρηματικών αστείων. Που βαλθήκατε να αναπαραστήσετε το «Gucci φόρεμα» ή το πασίγνωστο χιτ των «Πατ-Κιουτ», «Το παπάκι» και καταλήξατε στα πατώματα ωσάν φώκιες στη στεριά, χωρίς αναπνοή πια και κατακόκκινοι από το νευρικό γέλιο. Γέλιο που διήρκεσε τόσα λεπτά, ώστε ένιωσες πως κάπου εκεί τελειώνει η αναπνοή, τελειώνει κι η ζωή σου.
Να ‘χεις εκείνο ή εκείνα τα τραγούδια, τα βιβλία, τις ταινίες που αγγίζουν τόσο την ψυχή σου, ώστε καταλήγεις να κλαις. Να ‘χεις πάρει αγκαλιά το μαξιλάρι σου ή τον πιο κοντινό σου άνθρωπο εκφράζοντας όλο σου τον πόνο, τα προβλήματα, την αγωνία, το παράπονο με κλάμα. Να ‘χεις ξαναγίνει μικρό παιδί, που η παραμικρή ενόχληση κατέληγε σε δάκρυα και κοκκίνισμα από την ένταση.
Τόσο το κλάμα όσο και το γέλιο έχουν θετικά συναισθηματικά οφέλη. Τα συναισθηματικά δάκρυα περιέχουν ορμόνες και ενδορφίνες ανταποκρινόμενες στο στρες, οι οποίες βοηθούν στη ρύθμιση των συναισθημάτων. Αυτός είναι και ο λόγος που οι άνθρωποι λένε ότι αισθάνονται ανακουφισμένοι μετά το κλάμα. Ομοίως, το γέλιο μειώνει τις ορμόνες του στρες και προκαλεί την απελευθέρωση των ενδορφινών, γεγονός που δημιουργεί επίσης ένα καλό αποτέλεσμα.
Το γέλιο και το κλάμα είναι πολύ στενά συνδεδεμένα. Ενεργοποιούν το ίδιο σύνολο μυών, μόνο με διαφορετικές συσπάσεις: το γέλιο είναι ταχύτερο και το κλάμα είναι πιο αργό. Δεν μπορείς να ανοίξεις το κουτί των συναισθημάτων σου επιλεκτικά. Το σώμα σου δε λειτουργεί έτσι. Εάν θέλεις να απελευθερώσεις ένα, πρέπει να ‘χεις το θάρρος να διακινδυνεύσεις να απελευθερώσεις και το άλλο.
Το να έχεις χαμογελάσει, γελάσει, δακρύσει ή κλάψει επιβεβαιώνουν απλά την ανθρώπινη φύση σου. Και ελπίζω, όπως εχω ήδη πει, να τα ‘χεις βιώσει όλα αυτά. Μα ξέρεις ποια είναι η πιο έντονή μου ελπίδα; Να έχεις νιώσει συναισθήματα υπερβολικά, παράφορα και παράλογα. Να μην έχεις κανέναν έλεγχο των συναισθημάτων σου. Να θέλουν να βγούν κι απλά να το κάνουν, ασυναίσθητα, ανεξέλεγκτα, μπερδεμένα. Μα πανέμορφα.
Να έχεις βρεθεί μετέωρος ανάμεσα στη λογική και την τρέλα. Το πρόγραμμά σου να είναι τρομερά πιεστικό κι όλες οι προθεσμίες να είναι στο κόκκινο. Το άγχος να έχει καταλάβει κάθε κύτταρο του κορμιού σου και να εμποδίζει σθεναρά τον εγκέφαλό σου να σκεφτεί. Να είσαι σε πανικό. Ή ο έρωτάς σου να είναι τόσος που να σε πονάει. Η έλλειψη, η ανησυχία ακόμα και η παρουσία και το πάθος. Ή να περιμένεις μια απάντηση και η αγωνία να ‘ναι τόση που να μην μπορείς να σκεφτείς απολύτως τίποτα άλλο. Ή να βιώνεις μια απώλεια. Κάποιος που αγαπάς να ‘χει πάρει το δρόμο μακριά σου.
Το σώμα σου τσιτωμένο από άκρη σε άκρη κι η καρδιά σου νιώθεις θα σπάσει. Ένα μικρό ή μεγάλο ερέθισμα εμφανίζεται. Και ξεσπάς σε γέλια. Το χαχάνισμά σου εκκωφαντικό, μοιάζει με τρελού και συνεχίζει για ώρα. Τα μάγουλά σου κατακόκκινα, το μάτια σου έχουν γυαλίσει. Η αναπνοή σου έχει σχεδόν σταματήσει κι εσύ έχεις διπλωθεί στα δύο. Ευτυχώς το μυαλό σου ξέφυγε και η ενέργειά σου εκτονώθηκε. Και τώρα; Τώρα νιώθεις μια κενότητα, σαν απουσία ψυχής. Τα γέλια δεν ήταν ευτυχίας, μα απελπισίας. Και τώρα τα μάτια σου έχουν γεμίσει δάκρυα, που πριν το καταλάβεις έχουν φτάσει στα μάγουλά σου και σε λίγο γεύεσαι την αλμύρα τους. Και κλαις δίχως σταματημό, για αιτία μη συγκεκριμένη. Νιώθεις πως πρέπει να το σταματήσεις. Και προσπαθείς να γελάσεις, όσο πιο δυνατά μπορείς, για να ‘ρθεις στα ίσια σου, θαρρείς. Το καταφέρνεις για λίγο, μα να σου σου πάλι δάκρυα. Και κλαις και γελάς μαζί. Πονάς ή χαίρεσαι; Μήπως είσαι κενός;
Μήπως η σχιζοφρένεια μόλις σου χτύπησε την πόρτα; Σου έχω καλά νέα, δε χρειάζεται να πας στον ψυχίατρο. Μπορεί σαν κοινωνία να ‘χουμε συνδέσει το γέλιο με τη χαρά (ή την τρέλα) και το κλάμα με τη λύπη, άντε και με τη συγκίνηση, αλλά στον εγκέφαλό σου τα πράγματα δεν είναι τόσο ξεκάθαρα. Αυτό που έπαθες, αυτός ο κλαυσίγελος, δεν ήταν παρά η απόλυτη έκρηξη συναισθημάτων. Ήταν η προσπάθεια του οργανισμού σου να σε σώσει από την ένταση που έχει καταλάβει το σώμα σου. Δημιουργεί σπασμούς κάθε είδους για να τα καταφέρει. Κι εσύ εκεί, τόσο αγχωμένος, τόσο ερωτευμένος, τόσο πεισμένος, τόσο τρελαμένος δεν μπορείς να ελέγξεις τίποτα από αυτά. Κι αφήνεσαι να βιώσεις συναισθήματα, όπως αυτά έρθουν κι όπου αυτά καταλήξουν. Ναι, μοιάζεις με τρελός, δεν είσαι όμως. Ναι, μοιάζει το «εγώ» σου να ‘ναι διχασμένο. Το μισό να πονά και να κλαίει, ενώ τ’ άλλο μισό να χαίρεται και να γελά.
Όμως ξέρεις τι είσαι μόνο; Άνθρωπος που το πήγε στα άκρα. Ένα όμορφο πλάσμα που δε φοβήθηκε να πλησιάσει την τρέλα, αρκεί να ζήσει τη ζωή όπως της αξίζει. Έντονα.
Και είμαι περήφανη για εσένα!
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου