Η γειτονιά λέει πάντα πολλά περισσότερα απ' όσα πρέπει

Ίσως ένας τρόπος να αντιληφθούμε τους εαυτούς μας σε σχέση με τον κόσμο να ‘ναι να προσδιορίσουμε κάθε άνθρωπο ως κρίκο, έναν κρίκο που μπλέκεται με άλλους κρίκους και φτιάχνει πολλές αλυσίδες που αλληλοδιαπλέκονται. Με άλλα λόγια, ο κάθε άνθρωπος δημιουργεί σχέσεις με άλλα άτομα, άλλες αμεσότερες κι άλλες πιο έμμεσες, οι οποίες μπορεί να συσχετίζονται και μεταξύ τους πολύ έως καθόλου. Μια βασική σχέση στη ζωή κάποιου είναι εκείνη που βασίζεται στην ανάγκη του για ερωτική συντροφικότητα. Έτσι δημιουργείται και η μικρότερη δυνατή αλυσίδα, αυτή των δυο κρίκων, η οποία αναλόγως του πώς θα διαπλεχτεί με τις λοιπές αλυσίδες που ανήκει ο εκάστοτε κρίκος θα αποκτήσει και τη δυναμική της.

Αυτό ακριβώς, το πώς δηλαδή μπορεί να επηρεάσει το κοινωνικό δίκτυο τις ερωτικές σχέσεις είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, απασχολεί δε την επιστήμη της ψυχολογίας πολύ τα τελευταία χρόνια. Κι είναι λογικό γιατί, αν το σκεφτείς, πόσες φορές εσύ έχεις αναρωτηθεί αν και πόσο κάποιος τρίτος επηρέασε τον άνθρωπο με τον οποίο ήσουν σε σχέση αναφορικά με κάτι που είπε, σκέφτηκε ή έπραξε; Ας βάλουμε τα πράγματα σε μια σειρά όμως.

Πρώτ’ απ’ όλα τη σχέση μπορούν να επηρεάζουν τα ίδια τα χαρακτηριστικά του κοινωνικού δικτύου του εκάστοτε συντρόφου. Το να ανήκει κάθε ένα μέλος του ζευγαριού σε ένα σφικτοδεμένο δίκτυο συγγενών και φίλων συνεπάγεται ότι ο καθένας απολαμβάνει ήδη υποστήριξη και βοήθεια από τις υπόλοιπες κοινωνικές σχέσεις του και κατά συνέπεια θα έχει λιγότερες απαιτήσεις και προσδοκίες για στήριξη και συντροφικότητα από το σύντροφό του. Από την άλλη, υπάρχει και η περίπτωση ζευγαριών όπου το κάθε μέλος έχει ένα πιο χαλαρό και αποσπασματικό κοινωνικό δίκτυο, με αποτέλεσμα το ένα πρόσωπο να στηρίζεται πολύ περισσότερο στο άλλο. Μάλιστα, συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις παρατηρούμε το ζευγάρι να μοιράζεται πολλές κοινές δραστηριότητες και οι σύντροφοι να ξοδεύουν όσο περισσότερο χρόνο γίνεται μαζί, όλα τα κάνουν μαζί κι όλες οι αποφάσεις προκύπτουν υπό κοινή επεξεργασία.

Ο πρώτος τύπος ζευγαριού, από την άλλη, συνήθως χαρακτηρίζεται από μείωση της συχνότητας αλληλεπίδρασης μεταξύ των συζύγων καθώς συμβάλλει σε λιγότερες κοινές δραστηριότητες και μεγαλύτερη εξειδίκευση στους ρόλους και διαμοιρασμό των υποχρεώσεων. Βεβαίως, δεν υπάρχει κάποια χρυσή συνταγή επιτυχίας και ισορροπίας στις σχέσεις, αλλά συχνά η εμπειρία έχει δείξει πως όσο πιο ανεξάρτητος νιώθει κανείς μας μέσα σε μια σχέση, τόσο πιο ευτυχισμένος είναι κι αυτό εξασφαλίζει μακροβιότητα στη σχέση. Με άλλα λόγια, κανείς μας χρειάζεται να μη νιώθει ότι μια ερωτική σχέση είναι όλη του η ζωή, αλλά αντίθετα είναι πολύ σημαντικό να έχει κι άλλους πολύ κοντινούς ανθρώπους να συμπληρώνουν τη ζωή του. Με αυτό τον τρόπο, συνεχίζουμε να νιώθουμε μονάδες με προσωπικότητα μέσα στη δυαδική σχέση, με προσωπικό χρόνο και ερεθίσματα από επαφές με τρίτα πρόσωπα. Αυτό ακριβώς ανανεώνει εμάς τους ίδιους και στη συνέχεια τη σχέση μας.

Η ύπαρξη ή όχι άλλων δικτύων των δύο συντρόφων από μόνη της δεν είναι το μόνο που επηρεάζει τη σχέση. Σημασία έχει φυσικά το πώς το εκάστοτε δίκτυο εισέρχεται στη σχέση, αν τα άτομα του δικτύου έχουν πρόθεση να επέμβουν και να καθορίσουν τι σχέση έχουν, καθώς και γενικότερα τι συνείδηση δύναμης ασκούν. Πολλές φορές τα τρίτα πρόσωπα εντοπίζουν φαινομενικά προβλήματα στη σχέση και αποτιμώντας συγκεκριμένες πλευρές της, την αξιολογούν και δίνουν συνταγές για το πώς θα ‘ταν σωστό να διαμορφωθούν τα πράγματα και οι ρόλοι των συντρόφων. Προφανώς, αυτό μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα επικίνδυνο για τις σχέσεις του ζευγαριού και να δημιουργήσει αναταραχές χωρίς λόγο καθώς έξω από το χορό δεν μπορούμε να έχουμε πλήρη εικόνα της δυναμικής μιας σχέσης. Αναμφισβήτητα βέβαια υπάρχει κι η περίπτωση το δίκτυο να διαδραματίσει θετικά σημαντικό ρόλο, ανοίγοντας νέες οπτικές στους συντρόφους και βοηθώντας τους να δουν ότι κάτι δεν πάει καλά, ενώ εκείνοι έχουν απορροφηθεί σε μια κατάσταση που δεν οδηγεί πουθενά.

Συν τοις άλλοις, αξιοσημείωτο είναι πως η θέση που έχει κάποιος σε σχέση με το ζευγάρι καθώς κι ο τρόπος  με τον οποίο θα επέμβει είναι καταλυτικός. Αναλυτικότερα, το άτομο που θα εκφέρει άποψη έχει σημασία τίνος συμφέροντα επιδιώκει να εκφράσει. Αν είναι κοντά μόνο με ένα πρόσωπο του ζεύγους, η φροντίδα που θέλει να παράσχει στο συγκεκριμένο πρόσωπο συχνά περιορίζει την εστίασή του σε μια πλευρά της σύγκρουσης και καταλήγει -σχεδόν εμμονικά- να εκτοξεύει κατηγορίες προς τον έτερο σύντροφο τονίζοντας πολύ τα όποια αρνητικά του. Η επίδρασή του είναι πιθανό να διαρκεί αρκετά και να ενσωματώνεται στη δυναμική της σχέσης. Ο ένας από τους δυο συντρόφους μαζί με έναν στενό φίλο που από συνήθεια παίρνει το μέρος του, μπορεί να αποτελέσει ένα σοβαρό ζήτημα για το ζευγάρι που θα οδηγήσει σε κατηγορίες, ζηλοτυπίες ή σε μια αίσθηση εγκατάλειψης που θα βιώνει ο απομονωμένος σύντροφος. Στην περίπτωση που η σχέση σου περνά μια κάπως θολή φάση, λοιπόν,  όπως καταλαβαίνεις ένας τέτοιος τρίτος θα ήταν θανατηφόρο δηλητήριο γι’ αυτή.

Αντιθέτως, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε πόσο θετικά μπορεί να επενεργήσει στην έκβαση της σχέσης ένα κοινό και των δύο συντρόφων κοντινό πρόσωπο. Εφόσον ο τρίτος βλέπει με συμπόνοια και τα δυο μέλη του ζευγαριού και επιθυμεί το καλύτερο δυνατό και για τον καθένα ξεχωριστά αλλά και για τη σχέση τους, είναι πολύ πιθανό αν του ζητηθεί μια συμβουλή για κάποιο θέμα που έχει προκύψει να φανεί αρκετά βοηθητικός. Το άτομο αυτό μπορεί να δει πιο σφαιρικά το πρόβλημα καθώς θα ακούσει και τις δύο εκδοχές και θα μπορεί να κατανοήσει τον τρόπο σκέψης του καθενός. Έτσι και μην παίρνοντας το μέρος κανενός είναι πολύ πιθανό να καταφέρει να διαμεσολαβήσει ώστε το ζευγάρι να δει με ένα πιο αντικειμενικό μάτι το ζήτημα που το απασχολεί και να πάρει πιο σωστές αποφάσεις.

Όπως φαίνεται, λοιπόν, ως κοινωνικό ον έχεις ανάγκη να συνάπτεις σχέσεις με ανθρώπους γύρω σου και οι σχέσεις αυτές διαμορφώνουν σίγουρα εσένα τον ίδιο, τις σκέψεις σου και συχνά τις αποφάσεις σου. Φτιάξεις ή χαλάσεις την ερωτική σχέση σου, όμως, πρόσεχε να ‘ναι καθαρά δική σου επιλογή εν τέλει!