Το τι οδήγησε κάποιον να γίνει κλειστός χαρακτήρας δεν είναι σταθερός παράγοντας. Μπορεί κάποτε να ήταν περισσότερο εξωστρεφής κι εκδηλωτικός, αλλά να έπεφτε θύμα κουτσομπολιού. Μπορεί τα λεγόμενά του να μεταφέρονταν σαν χαλασμένο τηλέφωνο στην άλλη πλευρά, μπορεί να τσαλαπατήθηκαν τα συναισθήματά του όταν τα εξέφρασε ανοιχτά και δυνατά, μπορεί να μην εισακούστηκε καν, μπορεί στη ζωή του να έλαβε όλες τις εκφάνσεις της ζήλιας παρ’ όλο που πιο πριν παρέδωσε ψυχή και σώμα- το ίδιο που αργότερα προσπάθησε να μαζέψει από τα συντρίμμια. Μπορεί να έκανε πολλά λάθη. Μπορεί αυτές τις αξίες να παρέλαβε από την οικογένειά του, ή να είχε ως πρότυπο το ακριβώς αντίθετο.
Το να είναι κάποιος κλειστός χαρακτήρας, μπορεί να θεωρηθεί ταυτόχρονα ελάττωμα και προτέρημα μαζί. Σε κάθε περίπτωση, το να μη μοιράζεσαι είναι κι ένας τρόπος να διαφυλάττεις τον εαυτό σου ή σε σώζει από περιττό άγχος. Μία απόφασή σου, για παράδειγμα το ν’ αφήσεις την επί χρόνια εργασία σου γιατί πλέον έχει φτάσει στο τέρμα η δυσαρέσκειά σου γι’ αυτήν ώστε να βρεις, όχι απαραίτητα κάτι καλύτερο αλλά κάτι διαφορετικό, για κάποιον άλλο μπορεί να φαντάζει απερισκεψία, ή μια κίνηση που εκείνος δε θα τολμούσε στη θέση σου. Εσύ όμως, όταν έχεις πάρει την απόφασή σου, δε θέλεις κάποιον να σε γεμίσει τύψεις κι άγχος. Οπότε, προτιμάς να σιωπάς, να μη μιλάς σε κανέναν για τους στόχους σου και τα όνειρά σου, είτε γιατί αισθάνεσαι πως ο άλλος δε θα συμμεριστεί τις απόψεις σου, είτε γιατί θα προσπαθήσει να σε αποτρέψει και σε φέρνει σε θέση άμυνας. Κι αυτό είναι ένα αρκετά προφανές παράδειγμα φόβου απόρριψης ή κριτικής.
Πολλές φορές, εκείνοι με κλειστό χαρακτήρα μπορούν να γίνουν αποδέκτες πιεστικών συμπεριφορών από τρίτους, όπου κύριος στόχος τους είναι να τους κάνουν ν’ ανοιχτούν. Μπορεί ν’ ακουστούν φράσεις του τύπου «εγώ μοιράζομαι τα πάντα μαζί σου κι εσύ κανονικό στρείδι», «δεν είναι δίκαιο να σου ανοίγομαι εγώ κι εσύ να μη μου λες τίποτα πέρα από τα τετριμμένα», «μάλλον δε με εμπιστεύεσαι αρκετά/ δε με θεωρείς αρκετά σημαντικό κομμάτι της ζωής σου». Μια ατελείωτη λίστα που θυμίζει λίστα παραπόνων, από ανθρώπους που δεν καταλαβαίνουν ότι ο άλλος δε θέλει να μοιραστεί, όχι επειδή σνομπάρει αυτόν που έχει απέναντί του, αλλά επειδή έχει μάθει να επιβιώνει χρησιμοποιώντας αυτόν τον μηχανισμό άμυνας.
Το να προσπαθήσεις ν’ «ανοίξεις» έναν κλειστό χαρακτήρα μόνο τα αντίθετα αποτελέσματα θα φέρει, όση πίεση κι αν ασκήσεις. Θα τον κάνεις να κλειστεί περισσότερο και μάλιστα, θα εμφανίσει στοιχεία αποφευκτικότητας. Ούτε είναι λογική το «επειδή σου ανοίχτηκα πρέπει να μου ανοιχθείς για να αισθάνομαι λιγότερο εκτεθειμένος». Σ’ έναν κόσμο που λέει πολλά κάποιοι επιλέγουν να μη μοιράζονται σκέψεις, λέξεις, συναισθήματα ή ο χρόνος που θα χρειαστούν, ενδεχομένως να μη συμβαδίζει με τον μέσο όρο. Είναι δικαίωμά τους κι οφείλουμε να το σεβόμαστε αυτό κάθε φορά.
Δεν μπορείς λοιπόν, όσο κι αν νοιάζεσαι κι όσο κι αν θέλεις να πλησιάσεις, να έρχεσαι και να προσπαθείς να πιέσεις με κάθε μοχλό έναν κλειστό χαρακτήρα για να ανοιχτεί, με σκοπό να τον φέρεις πιο κοντά σου. Το να κρατάει πράγματα για τον εαυτό του, δε σημαίνει πως απορρίπτει εσένα, μα τη δική του κρίση περισσότερο και τη δική του φοβία να υπερασπιστεί τις απόψεις του. Δεν έχει κάτι μαζί σου, ούτε ζει με το φετίχ να σε τυραννάει. Αν θέλεις λοιπόν να τον διώξεις όσο πιο μακριά σου γίνεται, συνέχισε να ψάχνεις τακτικές για να ψαρέψεις πληροφορίες. Διαφορετικά, στάσου κοντά του χωρίς να ζητάς παραπάνω απ’ όσα μπορεί να προσφέρει. Μέχρι που θα δεις πως θα ξεδιπλωθεί μπροστά σου, με τρόπο που ποτέ δεν είχες φανταστεί.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου