Είναι και μερικοί που όταν μιλάνε θέλεις λεξικό για να τους καταλάβεις!

Στην αμερικάνικη σειρά «Φιλαράκια» ζητήθηκε από τον Τζόι να γράψει μια επιστολή στο γραφείο υιοθεσιών, ούτως ώστε να βοηθήσει τους φίλους του να υιοθετήσουν μωρό. Βρήκε λοιπόν ένα πρόγραμμα στον υπολογιστή που μετέτρεπε τις απλές λέξεις σε σύνθετες για να δώσει την εντύπωση πως το έγραψε κάποιος σχεδόν διανοούμενος. Η απάντηση που έλαβαν σχετικά με την επιστολή είναι πως τους άρεσε πολύ που σκέφτηκαν να βάλουν ένα παιδάκι να τη γράψει.

Η εξυπνάδα δεν έχει ως κύριο συστατικό τις μεγάλες κι εντυπωσιακές λέξεις. Εξυπνάδα είναι να καταλαβαίνεις απόλυτα τι σημαίνουν οι λέξεις που εμπερικλείεις σε μια πρόταση και παράλληλα να αντιλαμβάνεσαι ότι δε χρειάζονται δύσκολες κι ευφάνταστες φανφάρες για να σε καταλάβει κάποιος. Είναι γελοίο να μιλάς λες και παρουσιάζεις το κεντρικό δελτίο ειδήσεων των οκτώ ενώ μιλάς με τους φίλους σου.

Ο άνθρωπος χρησιμοποιεί λεξιλόγιο που με ένα απλό «κλικ» αλλάζει τον κώδικα και περνά από την απλή συζήτηση που κάνουμε δυο άνθρωποι οι οποίοι έχουμε οικειότητα μεταξύ μας σε ένα άλλο επίπεδο λόγου. Το ίδιο άτομο που θα χρησιμοποιήσει τη γλώσσα της παρέας θα καθίσει να γράψει κι έκθεση για τις εισαγωγικές εξετάσεις του στο πανεπιστήμιο. Εκεί θα βάλει τα καλά του, θα χρησιμοποιήσει τις καλύτερες λέξεις που γνωρίζει, τις πιο σύνθετες και ευφάνταστες και θα προσέξει τον λόγο του.

Δεν υπάρχουν όρια στις λέξεις, πάντοτε μπορείς να βρεις έναν καλύτερο τρόπο για να διηγηθείς κάτι. Ή τουλάχιστον νομίζεις ότι μπορείς. Ποιητές, συγγραφείς, δημοσιογράφοι, πολιτικοί, καλλιτέχνες, πασχίζουν να βρουν τις καλύτερες λέξεις για να περιγράψουν ή να αφηγηθούν αυτό που θέλουν. Άλλο όμως η λογοτεχνία κι άλλο η καθημερινή λεκτική επικοινωνία. Βέβαια, δεν είναι μόνο το λεξιλόγιο γιατί πολύ σημαντικά είναι η σύνταξη και η γραμματική.

Υπάρχουν πολλοί καλοθελητές που αναλαμβάνουν με μεγάλη επιτυχία να παίξουν το ρόλο του «Φατσέα». Κυκλοφορούν ανάμεσά μας.  Κι η κακοποίηση δεν προέρχεται πάντα από άτομα με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο αλλά κι από τους λεγόμενους ανθρώπους του πνεύματος, όπως δασκάλους, καθηγητές και δημοσιογράφους. Γινόμαστε καθημερινά μάρτυρες ορθογραφικών κι εκφραστικών λαθών, τόσο εμφανή που αν δεν τα παρατηρήσεις είναι λες και δεν πρόσεξες τον ελέφαντα που κάθεται σταυροπόδι στην αυλή του σπιτιού σου.

Ακούγεται πολύ πιο εντυπωσιακό να πεις «φληναφήματα» αντί σαχλαμάρες, ανοησίες ή μπούρδες. Καλό είναι να προσπαθούμε να εμπλουτίσουμε το λεξιλόγιό μας αλλά ακόμα καλύτερο θα είναι αυτός που κάνει αυτήν την προσπάθεια να έχει αίσθηση των ορίων αλλά και του περιβάλλοντος που τον περιβάλει. Διαφορετικά οι λέξεις ακούγονται παράταιρες και χρησιμοποιούνται ως κινήσεις εντυπωσιασμού, με αποτέλεσμα, αντί να τις αναδεικνύουμε, να τις εκθέτουμε.

Η ταυτότητα του συνομιλητή μας πρέπει να καθορίζει και το λεξιλόγιο που χρησιμοποιούμε. Στα γλωσσικά δικαστήρια που κυρίως στήνονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στη θέση του κατηγορουμένου κάθονται κυρίως οι νέοι αφού οι προηγούμενες γενιές τους κατηγορούν πως, λόγω της ταχύτατης ανάπτυξης της τεχνολογίας και της ξενομανίας, μιλούν ακαταλαβίστικα, ενώ οι λέξεις που χρησιμοποιούν περιορίζονται το πολύ σε 300. Η γλώσσα όμως δεν αποτελείται από λείες επιφάνειες και τέλειες γωνίες 90 μοιρών. Η γλώσσα είναι ένας ζωντανός οργανισμός που εξελίσσεται κι αναπτύσσεται. Αλλιώς όμως επιλέγουμε να μιλήσουμε σε συναδέλφους εντός μιας σύσκεψης που θα είναι παρών κι ο προϊστάμενός μας κι αλλιώς όταν θα πάμε έξω για καφέ. Όλα έχουν φίλτρο. Η γλωσσική μπάλα έχει χαθεί στις γλωσσικές ακροβασίες, προσπαθώντας να χρωματιστεί ο λόγος με λέξεις που δεν είναι της καθημερινότητας σε μια προσπάθεια σαγήνευσης του πλήθους.

Η γλώσσα είναι το μέσο έκφρασης κι εξωτερίκευσης του εσωτερικού μας κόσμου γι’ αυτό και αποτελεί τον σημαντικότερο κώδικα επικοινωνίας. Με τη γλώσσα οι άνθρωποι διατυπώνουν τις σκέψεις τους, εκφράζουν τα συναισθήματά τους και συνθέτουν επικοινωνιακές ανάγκες και γλωσσικές τους επιθυμίες.  Ας αφήσουμε λοιπόν τις μεγάλες, παράξενες και περίπλοκες λέξεις για ανθρώπους που κάθονται σε έδρανα  Πανεπιστημίων και δεν τις κατακρεουργούν. Κι όταν τις ακούτε από ανθρώπους που δεν έχουν ιδέα τις σημαίνουν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αλεξιβρόχιο, ή κοινώς ομπρέλα, για να προστατεύσετε τον εαυτό σας από τυχόντα «μαργαριτάρια».