Απ’ την αρχή των χρόνων, η πρώτη, μεγαλύτερη και διαχρονικότερη διάκριση μεταξύ των ανθρώπων είναι η φυλετική. Με τη γέννηση, ακουσίως, κατατασσόμαστε σε ένα απ’ τα δύο φύλα με μοναδική βιολογική μας διαφορά ένα χρωμόσωμα. Αυτή η διαφορά ήταν αρκετή για να δημιουργήσει διαμάχες ανάμεσά μας και κατ’ επέκταση έννοιες, που δε θα έπρεπε να υπάρχουν ούτε στα λεξικά. Ο σεξισμός και τα παράγωγα του μισανθρωπισμού έχουν κατακλύσει τον κόσμο μας, καθιστώντας τον έρμαιο του κοινωνικού ρατσισμού. Αποτελούν αξιόποινες πράξεις, βαριές κατηγορίες και χρειάζεται να αναλυθούν εξονυχιστικά.
Σεξισμός είναι η διάκριση ανάμεσα στα δύο φύλα σε βιολογικό, αλλά κυρίως σε κοινωνικό επίπεδο, βασιζόμενη σε στερεοτυπικές εκφράσεις, προκαταλήψεις κι ανούσιες παραδοχές. Το πρώτο φαινόμενο κοινωνικού ρατσισμού στην ιστορία της ανθρωπότητας. Σε αρχαίες εποχές, όπου η ομοφυλοφιλία ήταν απολύτως φυσιολογική, ο σεξισμός αναπτυσσόταν και καλλιεργούνταν στο ανθρώπινο γένος. Συνοψίζεται στην άποψη πως το ένα φύλο είναι ανώτερο απ’ το άλλο, σε οποιοδήποτε τομέα. Βέβαια, η επιχειρηματολογία του είναι από ανύπαρκτη έως προσβλητική.
Οι άνθρωποι δεν είναι ίδιοι. Ευτυχώς, είμαστε εντελώς διαφορετικοί πέραν του βιολογικού. Άρα, δεν είμαστε ίσοι, επειδή θα έπρεπε να είμαστε ίδιοι για να χαρακτηριστούμε με αυτόν τον τρόπο. Είμαστε ισάξιοι. Κάθε ανθρώπινη ζωή, απ’ την αρχή μέχρι το τέλος, έχει την ίδια ακριβώς αξία με οποιαδήποτε άλλη, χωρίς διακρίσεις, χωρίς παραθυράκια. Και για να προσθέσω και το αυτονόητο, δεν είναι σε καμία περίπτωση μηδενική. Το σκεπτικό αυτό στηρίζεται καθολικά σε δύο πυλώνες, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις. Η ισοτιμία μας είναι η ίδια η ζωή κι οι κανόνες της.
Ο σεξιστής άνθρωπος υποστηρίζει γενικευμένες απόψεις για το φύλο ενός ατόμου, είτε θετικές είτε αρνητικές. «Οι γυναίκες δεν οδηγούν καλά, δεν αξίζουν καλύτερες θέσεις εργασίας, πρέπει να είναι νοικοκυρές» κι από την άλλη, «Οι άνδρες είναι γουρούνια, σκέφτονται μόνο το σεξ, είναι αγενείς και χυδαίοι». Ακόμη κι αν ο άνδρας πει: «Οι γυναίκες είναι το όμορφο φύλο» ή «Οι άνδρες είμαστε μαλάκες», η δήλωσή του αποτελεί ένα σεξιστικό σχόλιο, ασχέτως αν δεν προσβάλλει το αντίθετο φύλο, είναι μία υποκειμενική διάκριση χωρίς λόγο ύπαρξης. Είναι προκαταλήψεις που δημιουργήθηκαν από ελάχιστα παραδείγματα κι έγιναν εντέλει ο κανόνας. Ο σεξιστής διαχωρίζει τα δύο φύλα, θεωρώντας το ένα καλύτερο απ’ το άλλο. Τα υποτιμητικά σχόλια σε προσωπικό επίπεδο, αν και κατακριτέα, δεν ανήκουν στο συγκεκριμένο φαινόμενο.
Δύο έννοιες, που οι περισσότεροι συγχέουν με το σεξισμό, είναι τα παρακλάδια του μισανθρωπισμού, ο μισανδρισμός κι ο μισογυνισμός. Ερμηνεύονται ως τα άτομα που μισούν τις κοινωνικές συναναστροφές με ανθρώπους, με άνδρες και γυναίκες αντίστοιχα. Δε θέλουν καμία επαφή με άλλα πρόσωπα, καθώς σιχαίνονται έμμεσα την ανθρώπινη φύση κι όλα της τα χαρακτηριστικά. Ο μισογυνισμός είναι ευρέως γνωστός σε αντίθεση με το μισανδρισμό, ένα πιο σπάνιο κοινωνικό φαινόμενο. Ο μισανθρωπισμός αποτελεί τη χείριστη μορφή σεξισμού και θρέφεται σχεδόν αποκλειστικά από αυτόν.
Σήμερα, ο σεξισμός βρίσκεται σε έξαρση. Όχι εξαιτίας κάποιας ανούσιας διαμάχης μεταξύ των δύο φύλων, αλλά επειδή τον έχουμε κάνει καραμέλα. Η ταμπέλα του σεξιστή είναι πολύ βαριά, μία τέτοιου είδους κατηγορία είναι πολύ σοβαρή, δεν πρέπει να αποδίδεται ελαφρά την καρδία. Είναι ένα ηθικό και, σε πολλές χώρες, ποινικό αδίκημα. Έχει έρθει ο καιρός να μάθουμε να τον αναγνωρίζουμε, να τον ξεχωρίζουμε και να τον διαλύουμε. Όταν ένας άνθρωπος φέρεται χυδαία, προκλητικά, προσβλητικά αποκλειστικά σε προσωπικό επίπεδο, δεν είναι απαραίτητα σεξιστής, δεν είναι μισάνθρωπος, αλλά ένας κακόβουλος, προβληματικός άνθρωπος. Γιατί έχουμε φτάσει σε σημείο υστερίας, να μην μπορούμε να μιλήσουμε.
Αν βγω και πω σε μία κοπέλα την άποψή μου, όπως για παράδειγμα ότι δε μου αρέσει ο τρόπος που βάφεται, κατευθείαν μου κολλάει την ταμπέλα του σεξιστή και του μισογύνη. Όχι, κοπελιά, δεν είναι ότι κατηγορώ τις γυναίκες για το βάψιμό τους, εσύ πιστεύω ότι δεν το κάνεις καλά. Πού είναι το πρόβλημα με το να λέμε τη γνώμη μας; Πρέπει να μας αρέσουν όλα; Δεν κατάλαβα. Αν σου πω, φίλε μου, ότι με τα χάπια που παίρνεις και το γυμναστήριο έχεις φουσκώσει σαν μπαλόνι, τότε κατηγορώ τη γυμναστική; Γενικεύουμε κάθε μεμονωμένο περιστατικό, στην προσπάθειά μας να αμυνθούμε σε κάποια υποτιθέμενη απειλή.
Το φαινόμενου του σεξισμού είναι γνωστό τοις πάσι κατ’ όνομα, όμως, ελάχιστοι γνωρίζουν την ερμηνεία. Λόγω της συγκεκριμένης άγνοιας, συνεχίζει να ανθίζει στην εποχή μας. Η γνώση είναι δύναμη, ενώ η ημιμάθεια είναι ηλιθιότητα. Ας βάλουμε σε μία σειρά το μυαλό μας κι ένα τέλος σε κάθε είδος ρατσισμού. Διότι κι η ανελευθερία της έκφρασης είναι ένα ρατσιστικό φαινόμενο.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη