Η γραφή είναι ελευθερία

Σε όλα μου τα σχολικά χρόνια μισούσα ένα και μόνο μάθημα, τη γλώσσα, την έκθεση. Ενώ λάτρευα το σχολείο κι όσα μου προσέφερε, εκείνα τα δίωρα τα σιχαινόμουν. Απ’ την αρχή το είχα πάρει με στραβό μάτι, διχαζόμουν απ’ την ουσία και τη διδασκαλία του. Έλεγε ο εκάστοτε δάσκαλος πως η ουσία του μαθήματος είναι η διεύρυνση του νου κι η σωστή καταγραφή των επιχειρηματολογημένων σκέψεων, ένας τρόπος για να μάθει ο άνθρωπος να σκέφτεται και να γράφει ελεύθερα. Όμως, στο τέλος, η αυστηρή δομή κι η περιορισμένη, στενόμυαλη επιχειρηματολογία ήταν το μόνο που μάθαινα. Συγγνώμη, κύριε, αλλά η γραφή δεν έχει όρια, καλούπια.

«Ελεύθερη έκφραση», έγραφε πάνω το βιβλίο. Μάλλον, ευνουχισμένη θα την ονόμαζα. Διδαχθήκαμε ένα συγκεκριμένο τρόπο σκέψης, μια τραγική προπαγάνδα με αποτέλεσμα να εξελιχτούμε σε φερέφωνα των δήθεν. Λειψό λεξιλόγιο, ανύπαρκτη επιχειρηματολογία και μηδενική ελευθερία, αυτά μας έμειναν στο τέλος. Κανένας δε μας μύησε στα περίπλοκα μονοπάτια της γραφής, δε μας έδειξε όλους τους δρόμους που θα μπορούσαμε να περπατήσουμε, δεν ήρθαμε ποτέ αντιμέτωποι με την πεμπτουσία και την ισχύ της. Γιατί, φίλε μου, τι νόημα έχει η γραφή;

Ο άνθρωπος αρχίζει να σκέφτεται, μόλις μάθει να γράφει και να διαβάζει. Η γραφή στα χέρια μας είναι ένα όπλο, το οποίο μαθαίνουμε με τον καιρό να το χειριζόμαστε. Χρειάζεται ένα πλήρες λεξιλόγιο, γνώση του συντακτικού και της γραμματικής. Αυτά αποτελούν τα χρώματα που έχουμε στη διάθεσή μας για να ζωγραφίσουμε με όποιο τρόπο επιθυμούμε τον καμβά της ζωής μας, ελεύθερα. Στον γραπτό λόγο αποτυπώνεται ο χαρακτήρας μας, τα βιώματά μας, τα όνειρά μας, μέσα από αυτόν έρχονται στην επιφάνεια οι βαθύτεροι φόβοι και τα μεγαλύτερα πάθη. Το νόημα της γραφής είναι η προσωπική μας αλήθεια.

Όλοι μας πιστεύουμε ότι γνωρίζουμε τον εαυτό μας, ποιοι είμαστε και τι ζητάμε στη ζωή μας. Έχουμε μια άποψη για όλα τα θέματα και μια αντίδραση για κάθε δράση. Έτσι, μεγαλώνουμε, υποθέτοντας ότι είμαστε ολοκληρωμένες προσωπικότητες με πλήρη επίγνωση των πράξεών μας. Αν ισχύει όντως αυτή η άποψη, μπορούμε να γράψουμε λίγες σειρές για τον χαρακτήρα μας; Να αναλύσουμε μία επιχειρηματολογημένη ιδεολογία πάνω σε ένα κοινωνικό ζήτημα; Δυστυχώς, οι περισσότεροι δεν έχουμε μπει στη διαδικασία να ψάξουμε βαθιά μέσα μας, να ακούσουμε την εσωτερική φωνή μας, να την επεξεργαστούμε και να την καταγράψουμε.

Στο μυαλό μας, όλα είναι συγκεχυμένα. Κάποιες μπερδεμένες κι ατεκμηρίωτες σκέψεις, μερικές άσκοπες συμβουλές τρίτων και ένα συνονθύλευμα ανασφαλειών και ψεμάτων. Επικρατεί ένα συνεχές χάος χωρίς σειρά, δίχως αρχή και τέλος. Αυτό θεωρείται απόλυτα λογικό, λαμβάνοντας υπόψιν την πολυπλοκότητα των ζητημάτων που μας απασχολούν, τις πολύπλευρες διαστάσεις της ζωής μας. Είναι φυσιολογική η πνευματική αναστάτωση, όμως πρέπει να μπει μια τάξη εκεί μέσα, να καταλάβουμε τις θέσεις μας και να τις αιτιολογήσουμε. Για να τα καταφέρουμε χρειαζόμαστε λίγο χαρτί κι ένα μολύβι.

Βρες λίγο χρόνο και κάθισε να γράψεις. Ξεκίνα απ’ τους πόθους σου, εκείνους που φοβάσαι να ξεστομίσεις μπροστά σε άλλους ή ακόμη και στον ίδιο σου τον εαυτό. Γράψε για τα λάθη σου, αυτά που σε κατέκριναν όσοι τα έμαθαν, που σε πλήγωσαν ανεπανόρθωτα και θα θυμάσαι για μια ζωή. Για όσα ήλπιζες να σου δοθούν, αλλά εντέλει σε απογοήτευσαν. Για τους ανθρώπους, τα υπέροχα πλάσματα που πέρασαν απ’ τη ζωή σου και την άλλαξαν ριζικά. Στο τέλος, γράψε για τους φόβους σου, τις τρομακτικές εικόνες οι οποίες σε κρατάνε ξύπνιο κάθε βράδυ. Βρες λίγο χρόνο, για να γνωρίσεις εσένα και δε θα το μετανιώσεις.

Κάθε λέξη που βγαίνει στο χαρτί είναι ένα κομμάτι της ψυχής μας, ένα έντονο συναίσθημα που ψάχνει μια διέξοδο. Κάποιες φορές το χαρτί θα ματώνει, ενώ άλλες θα γελάει με την ψυχή του.  Όμως, πάντα θα έχει κάτι να μας διδάξει. Όλα αυτά τα συναισθήματα κρύβονται μέσα μας, χωρίς απαραίτητα να γνωρίζουμε την ύπαρξή τους και μας τρώνε, όταν δεν έρχονται στο φως. Μέσα απ’ τη γραφή φτάνει ο άνθρωπος στην αυτογνωσία κι η χρήση της αποτελεί ένα είδος ψυχοθεραπείας, ένα ελιξήριο της πνευματικής ελευθερίας.

Η γραφή απελευθερώνει τον άνθρωπο απ’ τα δεσμά που έχει επιβάλλει ο ίδιος στον εαυτό του.