H γλώσσα κάθε λαού αποτελεί σημαντικό κομμάτι της εθνικής ταυτότητας και της ιστορίας του. Συνιστά καθοριστικό παράγοντα ύπαρξής του, αφού σαν «ζωντανός οργανισμός» συνεχώς εξελίσσεται, εμπλουτίζεται και προσαρμόζεται. Είναι ακόμα δείγμα πολιτισμού και κουλτούρας κι ένδειξη της νοοτροπίας και φιλοσοφίας του. Για όλους αυτός τους λόγους είναι δεδομένο ότι σε κάθε γλώσσα υπάρχουν λέξεις που δεν μπορούν ν’ αποδοθούν και στις υπόλοιπες παρά μόνο περιφραστικά.
Το Πανεπιστήμιο του East London συνειδητοποιώντας την παραπάνω δυναμική αποφάσισε μέσω του πρότζεκτ Positive Lexicography με εκπρόσωπο τoν Tim Lomas να συλλέξει απ’ όλες τις γλώσσες τα θετικά συναισθήματα, τα ατομικά χαρακτηριστικά και τις συμπεριφορές που έχουν σκοπό την ευημερία, τα οποία αποδίδονται με μία ή δύο λέξεις με τελικό στόχο να γίνουν ευρέως γνωστές και να ενταχθούν στην καθημερινότητα όλων. Ας δούμε λοιπόν είκοσι απ’ αυτές.
1. Μbuki-mvuki (Μπαντού)
Σας έχει τύχει ποτέ να ξεφαντώνετε κυριολεκτικά σε κάποιο μαγαζί και να νιώθετε τέτοια ευφορία που να θέλετε να βγάλετε τα ρούχα σας καθώς χορεύετε; Έστω μια φορά στη ζωή σας μπορεί να νιώσατε τη συγκεκριμένη επιθυμία. Αυτό ακριβώς το ακατανίκητο αίσθημα περιγράφει η λέξη mbuki-mvuki στη γλώσσα Μπαντού.
2. Κilig (Τάγκαλογκ)
Σ’ όλους έχει τύχει να μας πιάσει τρέμουλο, καθώς μιλάμε στο άτομο που μας αρέσει και μάλιστα να προσπαθήσουμε να το κρύψουμε όπως-όπως ώστε να μη γίνει αντιληπτό. Αυτό λοιπόν το ελαφρύ τρέμουλο που βασίζεται καθαρά στο ερωτικό συναίσθημα λέγεται kilig στη γλώσσα Τάγκαλογκ.
3. Uitwaaien (ολλανδικά)
Η λέξη uitwaaien στα ολλανδικά σημαίνει την αίσθηση αναζωογόνησης που μας προκαλεί κάτι ευχάριστο, όπως μια βόλτα με τα πόδια ή το αμάξι, ενώ ο αέρας μάς χτυπάει ευχάριστα στο πρόσωπο. Εκείνο το αίσθημα ανανέωσης που νιώθουμε σε στιγμές ευφορίας απέκτησε επιτέλους όνομα!
4. Sisu (φινλανδικά)
Η λέξη sisu στα φινλανδικά δηλώνει την αποφασιστικότητα με την οποία κάποιος αντιμετωπίζει τυχόν αντιξοότητες. Δε στεκόμαστε απέναντι στις δυσκολίες πάντα με κακή διάθεση κι ηττοπάθεια αλλά υπάρχουν φορές που παίρνουμε την κατάσταση στα χέρια μας και πέφτουμε στη μάχη σαν ταύρος μαινόμενος. Αυτό ακριβώς δηλώνει η παραπάνω λέξη.
5. Cafuné (πορτογαλικά)
Η πορτογαλική λέξη Cafuné περιγράφει μια άκρως τρυφερή συμπεριφορά προς ένα άτομο που αγαπάμε και δεν είναι άλλη από το απαλό πέρασμα των δαχτύλων μας μέσα από τα μαλλιά του. Μια κίνηση που μπορεί να γίνεται ασυναίσθητα στο ταίρι σε στιγμές που θες να δείξεις την αγάπη σου μπορεί να περιγραφεί και μονολεκτικά!
6. Tarab (αραβικά)
Η λέξη tarab στα αραβικά δηλώνει μια κατάσταση μέθεξης, χαράς κι έκστασης που προκαλείται από τη μουσική ή εμπεριέχει κάποιου είδους μουσικότητα. Ίσως είναι δύσκολο ν’ αντιληφθούμε το συγκεκριμένο συναίσθημα αλλά κάθε πολιτισμός έχει διαφορετική κουλτούρα και για να υπάρχει η λέξη σίγουρα υπάρχει κι αυτό που αντιπροσωπεύει.
7. Shinrin-yoku (ιαπωνικά)
Η επαφή με τη φύση μπορεί ν’ αποβεί άκρως χαλαρωτική, πόσο μάλλον αν απολαύσουμε κι ένα μπάνιο σ’ ένα φυσικό τοπίο, όπως ένα ποτάμι ή μια λίμνη στο δάσος. Αυτή η αναζωογονητική χαλάρωση που νιώθεις καθώς βουτάς στα νερά κοντά στη φύση στα ιαπωνικά λέγεται shinrin-yoku.
8. Gigil (Τάγκαλογκ)
Πολλές φορές μας έχει κατακλύσει μια ακατανίκητη επιθυμία να τσιμπήσουμε και να ζουλήξουμε κάποιον παιχνιδιάρικα για να του δείξουμε την αγάπη μας. Αυτή η επιθυμία που πηγάζει από αυτά που νιώθουμε και που χρειάστηκε ολόκληρη πρόταση για να την περιγράψω, στην γλώσσα Τάγκαλογκ λέγεται απλώς gigil.
9. Yuan-bei (κινέζικα)
Υπάρχουν στιγμές στη ζωή μας που έχουμε την αίσθηση της απόλυτης ολοκλήρωσης, ενώ έχουμε φέρει εις πέρας με επιτυχία κάποια σημαντική για εμάς δουλειά, εργασία ή project. Αυτό το λυτρωτικό συναίσθημα αποδίδεται στα κινέζικα με τη λέξη yan-bei, ενώ το αίσθημα του κενού στη συγκεκριμένη περίπτωση απουσιάζει.
10. Iktsuarpok (Inuit, η γλώσσα των Εσκιμώων)
Πολλές ήταν οι φορές που περιμέναμε κάποιο αγαπημένο πρόσωπο -φίλο, συγγενή, σύντροφο- στο σπίτι ή σε σημείο συνάντησης και το αίσθημα ευχάριστης αναμονής και προσμονής μάς έκανε να πηγαινοερχόμαστε ανήσυχα -με την καλή έννοια-, μέχρι να δούμε ότι το άτομο που περιμένουμε θα φτάσει. Αυτό το συναίσθημα λοιπόν οι Εσκιμώοι το περιγράφουν ως iktsuarpok.
11. Natsukashii (ιαπωνικά)
Πολύ συχνά στη ζωή μας αναλογιζόμαστε το παρελθόν με νοσταλγία, μια νοσταλγία που περιέχει ταυτόχρονα χαρά για τις στιγμές που κάποτε ζήσαμε και θλίψη επειδή πέρασαν και πλέον είναι μόνο αναμνήσεις. Στην Ιαπωνία αυτή τη συγκεχυμένη νοσταλγία την αποκαλούν natsukashii.
12. Boketto (ιαπωνικά)
Κάποιες φορές έχουμε απλώς την ανάγκη να καρφώσουμε το βλέμμα στο κενό, χωρίς καμία απολύτως σκέψη και ν’ αδειάσουμε εντελώς το μυαλό μας. Δε χρειάζεται να έχουμε κάτι κατά νου, απλώς να μείνουμε να παρατηρούμε. Αυτή η συμπεριφορά που επιλέγουμε για να αποφορτιστούμε στα ιαπωνικά μπορεί να εκφραστεί με τη λέξη boketto.
13. Forelsket (νορβηγικά)
Όπως λέει και γνωστό τραγούδι «η ατμόσφαιρα ηλεκτρισμένη». Είναι μια φράση που μπορεί να περιγράψει σωστότερα τα συναισθήματά μας, τη συμπεριφορά μας και την αλληλεπίδραση με κάποιον που ερωτευόμαστε. Στη Νορβηγία αυτό το γλυκά αμήχανο συναίσθημα αποτυπώνεται με τη λέξη forelsket.
14. Koi no yokan (ιαπωνικά)
Οι Ιάπωνες χρησιμοποιούν τις παραπάνω λέξεις για ν’ αποδώσουν την όμορφη αλλά δυστυχώς σπάνια αίσθηση που μας κατακλύζει συναντώντας κάποιον για πρώτη φορά και συνειδητοποιώντας ότι αναπόφευκτα θα καταλήξουμε μαζί του. Μοιάζει πολύ με τον έρωτα με την πρώτη ματιά αλλά στην πραγματικότητα πρόκειται για κάτι πολύ βαθύτερο.
15. Ubuntu (αφρικάνικα)
Η αφρικανική λέξη ubuntu σημαίνει «είμαι γιατί είμαστε» κι εμπεριέχει ουσιαστικά το νόημα της ανθρωπιάς, της αλληλεγγύης και της συλλογικότητας προς όφελος όλων. Μια λέξη με πολλή δύναμη και βαθύτερο περιεχόμενο που προσπαθεί να περάσει μηνύματα για τη στάση που πρέπει να κρατήσουμε απέναντι σε άλλους.
16. Dadirri (στη γλώσσα των Αβορίγινων της Αυστραλίας)
Η λέξη daddirri περιγράφει τη βαθιά πνευματική δραστηριότητα όταν μιλάμε με κάποιον και τον ακούμε με προσοχή και σεβασμό. Η κουβέντα μαζί του έχει σαν αποτέλεσμα ν’ ανοίγουμε τους ορίζοντές μας, να προβληματιζόμαστε σχετικά με όσα μας λέει και συχνά ν΄ αναθεωρούμε.
17. Pihentagyú (ουγγρικά)
Η ουγγρική λέξη pihentagyú χρησιμοποιείται για να περιγράψει αυτόν που είναι απολύτως χαλαρός, με μυαλό σε πλήρη διαύγεια και συνήθως χρησιμοποιείται για ανθρώπους που έχουν την ικανότητα να σώζουν μια δύσκολη ή άβολη κατάσταση μ’ ένα πνευματώδες αστείο ή μια αναπάντεχη λύση.
18. Desenrascanço (πορτογαλικά)
Αντίστοιχα με το παραπάνω, υπάρχουν άνθρωποι που με περίτεχνο τρόπο κατορθώνουν να απεμπλακούν από εξαιρετικά δυσάρεστες καταστάσεις. Ο τρόπος αυτός στα πορτογαλικά εκφράζεται με τη λέξη desenrascanço και σίγουρα θα θέλαμε όλοι να μπορούμε να βγαίνουμε με ευκολία από καταστάσεις που μόνο ζόρια και αρνητικά συναισθήματα προκαλούν.
19. Sukha (σανσκριτικά)
Η λέξη sukha αντιπροσωπεύει αυτό ακριβώς που μανιωδώς αναζητούμε όλοι, τη γνήσια και διαρκή ευτυχία, ανεξαρτήτως συνθηκών και καταστάσεων. Δεν είμαι σίγουρη -όπως στοιχηματίζω κι εσείς- αν αυτό είναι εφικτό αλλά σίγουρα η ύπαρξη και μόνο της λέξης δείχνει ότι έχει συμβεί κι άρα έπρεπε να εκφραστεί με κάποιον τρόπο.
20. Orenda (Huron/ινδιάνικη διάλεκτος)
Η λέξη orenda δηλώνει την αόρατη δύναμη κι ενέργεια που μπορεί να μεταδοθεί σε έμψυχα όντα κι άψυχα αντικείμενα κατά βούληση αυτού που την ασκεί. Σε πιο ελεύθερη μετάφραση αφορά ουσιαστικά την εσωτερική δύναμη και πίστη του ανθρώπου ν’ αλλάξει τον κόσμο γύρω του επηρεάζοντας κατά κάποιο τρόπο και τη μοίρα.
Απ’ τη στιγμή που έτσι κι αλλιώς δανειζόμαστε και χρησιμοποιούμε λέξεις από άλλες γλώσσες -παρά το γεγονός ότι υπάρχουν αντίστοιχες στη δική μας- γιατί να μην υιοθετήσουμε και κάποιες από τις παραπάνω, οι οποίες δεν αποδίδονται με μονολεκτικά στη δική μας γλώσσα και ταυτόχρονα περιγράφουν θετικά συναισθήματα ή συμπεριφορές; Κι αν σου φαίνονται δύσκολες αρκεί να τις χρησιμοποιήσεις μια δυο φορές για να αποτυπωθούν στο μυαλό σου!
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Συντάκτης: Μαρία Πακιακιό
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
