Αναμνήσεις∙ διδάγματα ή φυλακές

Αναμνήσεις∙ μία λέξη, χιλιάδες εικόνες και δεκάδες συναισθήματα. Είναι ο τρόπος για να κρατάμε το παρελθόν –με ό,τι αυτό συνεπάγεται– γαντζωμένο στο παρόν, και πολλές φορές για να κρατήσουμε ζωντανή την ελπίδα για το μέλλον.

Είναι οι αναμνήσεις που ξεπροβάλλουν στη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας, κυρίως∙ άλλοτε για να μας στοιχειώσουν κι άλλοτε για να μας γαληνέψουν. Είναι αυτές που μπορούν να μας ταξιδέψουν πίσω, σε μέρη και καταστάσεις, με αφορμή μια μυρωδιά, ένα τραγούδι, ένα οπτικό ερέθισμα. Είναι αυτές που μπορούν να αφορούν ένα πρόσωπο, ένα συναίσθημα ή συνδυασμό και των δύο.

Αποτελούν το μέσο της ζωής για να μας υπενθυμίζει το παρελθόν μας. Το αν εμείς τις χρησιμοποιούμε προς όφελός μας –σαν εμπειρία και μάθημα– ή εις βάρος μας –σαν φόβο κι ανασφάλεια– είναι καθαρά στο χέρι μας. Είναι στη δική μας ευχέρεια, αν θα τους επιτρέψουμε να αναδυθούν ή αν θα τις θάψουμε μόλις ξεπροβάλλουν. Συνήθως, επιλέγουμε τους εξής συνδυασμούς: Θάβουμε τις κακές, γιατί μας προκαλούν φόβο κι άσχημα συναισθήματα, κι επιτρέπουμε στις καλές να μείνουν σαν εμπειρία. Ποτέ το αντίθετο…

Οι αναμνήσεις είναι η αφορμή για την έκφραση των εμπειριών μας, για το πώς ξεκινήσαμε και πού έχουμε φτάσει. Είναι επίσης αυτές που μας δίνουν κουράγιο να συνεχίσουμε ή μας στερούν το μέλλον μας. Η επιλογή, ωστόσο, είναι πάντα δική μας.

Κάποιες απ’ τις αναμνήσεις βρίσκονται μπροστά-μπροστά και τις ανακαλούμε εύκολα, σε μια συζήτηση, σε μια απόφαση. Μνήμες απ’ τα παιδικά μας χρόνια, απ’ το σχολείο, απ’ τη συναναστροφή μας με φίλους, με την οικογένεια, με τις εκάστοτε σχέσεις μας. Κάποιες, πάλι, βρίσκονται βαθιά χωμένες στο υποσυνείδητο και ξεπηδούν μέσα στα όνειρά μας, μόλις συναντήσουν τις επιθυμίες μας. Εκεί βρίσκεται και φωλιάζει ο πόνος. Είτε αφορά σχέση που έληξε χωρίς να το θες, είτε κάποιο πρόσωπο που το έχασες απ’ τη ζωή σου ή έφυγε απ’ τη ζωή και σου λείπει. Υπάρχουν, όμως, κι άλλες, που καταγράφηκαν ναι μεν αλλά τόσο βαθιά που δεν είναι δυνατόν να τις ανακαλέσουμε πλέον κι αφορούν τα βρεφικά μας χρόνια.

Πώς να ανταγωνιστεί κανείς τη δυναμική των αναμνήσεων και την επιρροή τους; Πώς γίνεται να μάθει τον σωστό τρόπο ώστε να τις διαχειριστεί και, ακόμα δυσκολότερα, να αντιληφθεί ότι κι οι κακές αναμνήσεις μπορούν να ωφελήσουν;

Είναι απίστευτο, έως και τρομακτικό, αν σκεφτείς ότι κάθε λεπτό της ώρας που περνά, γίνεται αυτόματα ανάμνηση. Κάθε δευτερόλεπτο που ακολουθεί θα μετατραπεί σε μία από αυτές. Κι εσύ εκεί, ασυνείδητα να ξεσκαρτάρεις ποιες θα κρατήσεις και ποιες θα πετάξεις. Δεν τις πετάς όμως, έτσι νομίζεις. Βρίσκουν τη γωνίτσα τους και φωλιάζουν μέχρι να χρειαστούν ή μέχρι να ‘χουν κάτι να σου αποδείξουν, κάτι να σου διδάξουν.

Αν το σκεφτείς, ξέρουν πολλά για εσένα, ίσως και τα περισσότερα απ’ τον καθένα. Γι’ αυτόν τον λόγο να τις δέχεσαι όλες, να τις εμπιστεύεσαι. Μη βιάζεσαι να τις διώξεις ή να τις ξεπετάξεις. Είναι εσύ, είναι ό,τι έζησες, ό,τι ένιωσες, ό,τι απέκτησες. Είναι ό,τι θα γίνεις, ό,τι θα ζήσεις, ό,τι θα νιώσεις, ό,τι θα αποκτήσεις. Φύλαξέ τις σαν ό,τι πολυτιμότερο έχεις κι επίτρεψέ τους να σε οδηγήσουν εκεί που θέλεις να φτάσεις.