Η σκοτεινή πραγματικότητα της Αλίκης στη χώρα των θαυμάτων

Ακούγοντας τη φράση «Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων», αμέσως μας έρχεται στο μυαλό η ομώνυμη κινηματογραφική επιτυχία, η οποία  βασίστηκε στο βιβλίο του συγγραφέα Lewis Carroll. Οι περισσότεροι θυμόμαστε τις περιπέτειες της Αλίκης, οι οποίες ξεκίνησαν όταν, ακολουθώντας τον λαγό, έπεσε σε μια τρύπα και βρέθηκε σ’ ένα περιβάλλον αλλοιωμένο και περίεργο, όπου οι γραμμές των τοίχων δεν ήταν ευθείες αλλά κυματιστές, τα είδωλα στους καθρέφτες ήταν ανάποδα κι ασφαλώς το χαρακτηριστικότερο όλων, ήταν η συνεχής αυξομείωση του μεγέθους του σώματός της κι η έντονη αντίθεσή του με το περιβάλλον.

Αυτό που δε γνωρίζαμε όμως οι περισσότεροι, είναι το γεγονός πως ο ίδιος ο συγγραφέας έπασχε από συνεχείς ημικρανίες, που οδηγούσαν στην αλλοίωση της πραγματικότητας και στη διαστρέβλωσή της, με τη νοητή παραμόρφωση σωμάτων και αντικειμένων, κάτι που επαληθεύεται στα ημερολόγιά του με την καταγραφή συχνών επισκέψεων σε οφθαλμίατρους, προκειμένου να θεραπευτεί. Πολύ πιθανόν λοιπόν, αυτό που εμείς απολαύσαμε ως βιβλίο ή ταινία, να είναι ουσιαστικά βασισμένο σε περιστατικά που ο ίδιος βίωσε.

Την απάντηση στο παραπάνω ήρθε να δώσει ο καταξιωμένος ψυχίατρος John Todd, ο οποίος το 1955 κατοχύρωσε στα πρακτικά της ψυχολογίας το σπάνιο σύνδρομο «Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων», όταν παρατήρησε την παράλογη εμφάνιση ημικρανιών στους ασθενείς του, η οποία ήταν ικανή να θολώνει την πραγματική κατάσταση των πραγμάτων και να επηρεάζει αρνητικά την αντίληψη των αισθήσεών τους.

Το εν λόγω σύνδρομο λοιπόν, είναι μια σπάνια νευρολογική πάθηση που προκαλεί προσωρινά επεισόδια διαστρεβλωμένης αντίληψης και αποπροσανατολισμού και μπορεί να επηρεάσει διάφορες αισθήσεις, όπως την όραση, την αφή, την ακοή, καθώς και την αίσθηση του χρόνου. Μαρτυρίες ασθενών αναφέρουν ότι βλέπουν τα αντικείμενα γύρω τους υπερβολικά μικρά (μικροπία) ή το αντίθετο (μακροπία), ότι αλλάζει η προοπτική τους, με την απόσταση των αντικειμένων να μειώνεται ή να αυξάνεται, ότι διαστρεβλώνεται η αντίληψή τους, βλέποντας τους ανθρώπους και τα αντικείμενα τεντωμένα, ή ακόμα κι ότι χάνεται η αίσθηση των τριών διαστάσεων βλέποντας τα πάντα γύρω τους επίπεδα. Συνήθως προσβάλλει το άτομο κατά τη διάρκεια του πέμπτου έως και δέκατου τρίτου χρόνου της ζωής του, όμως, παρ’ όλα αυτά υπάρχει το ενδεχόμενο να εμφανιστεί μέχρι και τα τριάντα του.

Δυστυχώς δεν έχουν αποκωδικοποιηθεί πλήρως τα αιτία της συγκεκριμένης πάθησης, αν κι οι περισσότερες έρευνες καταγράφουν σαν τα κυριότερα, τις ημικρανίες για τους ενήλικες, τον ιό Epstein-Barr για τα παιδιά, την επιληψία, διάφορα λοιμώδη μεταδοτικά νοσήματα, καθώς κι εγκεφαλοαγγειακές παθήσεις. Έχει επίσης παρατηρηθεί κι η σημαντική πιθανότητα της κληρονομικότητας στην εν λόγω πάθηση, αφού σε μελέτη που έγινε σε γονείς, των οποίων τα παιδιά έπασχαν από το σπάνιο αυτό σύνδρομο, αρκετοί κατάφεραν τελικά να παραδεχθούν πως ως παιδιά παρουσίασαν παρόμοια συμπτώματα, τα οποία ντράπηκαν τότε να επικοινωνήσουν.

Όπως γίνεται εύκολα κατανοητό, μία από τις συνέπειες αυτής της πάθησης είναι αρχικά η δυσκολία παραδοχής των συμπτωμάτων, αφού κι ο ίδιος ο ασθενής, βιώνοντας τέτοιου είδους καταστάσεις, αρχίζει ν’ αμφισβητεί την ψυχική του υγεία. Αναμενόμενο είναι επίσης ότι υπάρχουν τόσο ψυχολογικές όσο και κοινωνικές συνέπειες για τους ασθενείς, αφού οι ίδιοι έχοντας τον φόβο μιας πιθανής επανάληψης της επίθεσης, κλείνονται στον εαυτό τους, αποφεύγουν την επαφή με τον έξω κόσμο και την έξοδο από το σπίτι τους, με σκοπό να μη μετατραπούν σε αντικείμενα γελοιοποίησης, παρεξήγησης και χλευασμού από τους γύρω τους. Οι επαναλαμβανόμενες επιθέσεις κάλλιστα μπορούν να οδηγήσουν σε ψυχολογική εξασθένηση του πάσχοντα, σε αίσθηση απόγνωσης και δυστυχώς σε παρατεταμένη κατάθλιψη.

Με λίγα λόγια, οι περιπέτειες της Αλίκης στη χώρα των θαυμάτων, ενώ για χιλιάδες παιδιά αποτελούσε κι αποτελεί ένα όνειρο ικανό να εξάψει τη φαντασία και την επιθυμία τους να ζήσουν και τα ίδια σ’ αυτόν τον φανταστικό κόσμο, για κάποια ελάχιστα παιδιά αποτελεί τον χειρότερο εφιάλτη τους.