Παιδιά και ίντερνετ⋅ η ασφαλής χρήση είναι εφικτή

Η χρήση του διαδικτύου αλλά και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από παιδιά κι εφήβους μέσω κινητών, tablets κι υπολογιστών, είναι πλέον ευρέως διαδεδομένη και οικεία σ’ όλους μας . Το παραπάνω φαινόμενο, αποτέλεσμα της ψηφιακής εποχής -όπως αποκαλείται η εποχή μας- ανησυχεί ολοένα και περισσότερο τους γονείς, οι οποίοι λόγω των τεράστιων κινδύνων που διατρέχουν τα παιδιά τους, με τη λίστα να μη σταματά, ενώ φτάνουν σε σημείο ν’ αμφιβάλλουν για τη χρήση του διαδικτύου και ίσως να το αποκλείουν.

Η δαιμονοποίηση του διαδικτύου όμως δεν αποτελεί λύση, αφού σε μια ενδεχόμενη απαγόρευσή του τα παιδιά αμέσως περιθωριοποιούνται από τις σχολικές και φιλικές ομάδες, γίνονται αποδέκτες αρνητικών σχολίων, παρεμποδίζεται η πνευματική τους ανάπτυξη, περιορίζονται οι ψηφιακές τους δεξιότητες φτάνοντας ακόμη και στο σημείο του ψηφιακού αναλφαβητισμού, δημιουργείται αρνητικό κλίμα και σωρός αντιδράσεων μέσα στην οικογένεια, ενώ οι πιθανότητες είναι ότι σε μια τέτοια περίπτωση τα παιδιά το αποζητούν κρυφά και μάλιστα με μεγαλύτερο ζήλο, λόγω της απαγόρευσης.

Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι οι γονείς πρέπει να φτάνουν στο άλλο άκρο και να επιτρέπουν ανεξέλεγκτη χρήση. Η απάντηση βρίσκεται κάπου στη μέση, αφού η λύση είναι να θεσπιστούν εξ’ αρχής όρια όσον αφορά τη διάρκεια χρήσης του διαδικτύου μέσα στην ημέρα, τις σελίδες που επισκέπτεται και τις εφαρμογές που χρησιμοποιεί το παιδί. Για να μπορέσουν όμως οι γονείς να οριοθετήσουν και να προστατεύσουν τα παιδιά τους κατάλληλα, πρέπει να γνωρίζουν, ή ακόμα και να εξοικειωθούν με τις εφαρμογές που αυτά χρησιμοποιούν σήμερα.

Σε αυτό το σημείο, οφείλει ν’ αναφερθεί ότι οι ειδικοί συγκλίνουν σε ορισμένες κατευθύνσεις, ως προς τις ώρες έκθεσης -ανάλογα την ηλικία- των παιδιών σε οποιαδήποτε οθόνη γενικότερα και κατ’ επέκταση και στο διαδίκτυο, κι είναι οι εξής:

α) Καλό είναι ν’ αποφεύγεται οποιαδήποτε επαφή του παιδιού με οθόνες γενικότερα, έως και τους 18 μήνες ζωής τους.

β) Σε ηλικίες δύο έως πέντε ετών η χρήση πρέπει να περιορίζεται έως μία ώρα ανά ημέρα.

γ) Η ηλικία των έξι έως εφτά ετών είναι μια καλή ηλικία για να ξεκινήσει η προοδευτική γνωριμία του παιδιού με το ίντερνετ με μέγιστη διάρκεια επαφής με οθόνη τις δύο ώρες ανά ημέρα.

Ασφαλώς όμως δεν αρκούν από μόνα τους τα παραπάνω χρονικά όρια αφού μεγάλο ρόλο, όπως προαναφέρθηκε, παίζει και το πώς και σε ποιες σελίδες ή εφαρμογές ξοδεύεται αυτός ο χρόνος. Για το λόγο αυτό ο ρόλος των γονέων κι η θέσπιση μιας σωστής επικοινωνίας με το παιδί από μικρή ηλικία είναι αναγκαία. Στόχος όλων των παραπάνω είναι να καταφέρει το παιδί, όταν φτάσει στην εφηβεία, να έχει την ικανότητα να αυτοελέγχεται, κυρίως επειδή η εφηβεία χαρακτηρίζεται από την τάση για ανεξαρτησία κι αντιδραστικότητα, οπότε ο ρόλος των γονέων δυσκολεύει ακόμα περισσότερο.

Οι γονείς καλό είναι να φροντίσουν από την αρχή ν’ αφιερώσουν χρόνο δίπλα στο παιδί καθώς αυτό περιηγείται στο διαδίκτυο και ταυτόχρονα να εξηγούν ανοιχτά όσα κρύβονται πίσω από τυχόν κινήσεις τους. Επιπλέον όμως, πρέπει να εξηγήσουν στο παιδί ότι σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να μιλούν ή ν’ απαντούν σε οποιονδήποτε άγνωστο ή, ακόμα περισσότερο, να μη δεχθούν οποιαδήποτε πρόσκληση να συναντηθούν με κάποιον που γνώρισαν μέσα απ’ αυτό, εξηγώντας τους κινδύνους που ελλοχεύει μια τέτοια κίνηση. Τέλος, είναι πολύ σημαντικό να εμπνεύσουν στα παιδιά τους εμπιστοσύνη. Να τα διαβεβαιώσουν έμπρακτα ότι μπορούν πάντα ν’ απευθύνονται σ’ εκείνους αν κάτι τα απασχολεί, ή αν έχουν ερωτήσεις ή οποιαδήποτε αμφιβολία για κάτι που είδαν στο διαδίκτυο.

Επιπλέον των παραπάνω σημαντικών παραγόντων, σπουδαίο ρόλο έχουν κι οι αποκαλούμενοι «γονικοί έλεγχοι» οι οποίοι περιλαμβάνουν είτε ρυθμίσεις στον οικιακό υπολογιστή ή στο router, είτε ειδικές εφαρμογές και plugins. Σκοπός αυτών είναι η ασφαλής περιήγηση ενός παιδιού στο ίντερνετ. Ευτυχώς πλέων υπάρχουν αρκετά εργαλεία που μπορούν να βοηθήσουν το γονιό, με λειτουργίες όπως το μπλοκάρισμα σελίδων με ακατάλληλο περιεχόμενο ή την πλήρη καταγραφή της δραστηριότητας κατά την περιήγηση. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν το Qustodio, το OpenDNS Family Shield, το KidLogger, το Spyrix Free Keylogger και το Kiddle (εναλλακτική μηχανή αναζήτησης μόνο για παιδιά).

Σ’ αυτό το σημείο, είναι μείζονος σημασίας ν’ αναφερθεί ότι υπάρχει επίσημος εκπρόσωπος στην Ελλάδα των Πανευρωπαϊκών Οργανισμών INSAFE/INHOPE, οι οποίοι χαράσσουν την ευρωπαϊκή στρατηγική για ένα ασφαλές και ποιοτικό διαδίκτυο για τα παιδιά. Το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς διαδικτύου παρέχει βοήθεια τόσο στα παιδιά όσο και στους γονείς, μέσω τριών μέσων:

1. Της ιστοσελίδας SaferInternet4Kids.gr.

2. Της συμβουλευτικής γραμμής Βοήθειας Ηelp-line (διαθέσιμη τηλεφωνικά στο 210-6007686 και μέσω του ιστοχώρου (help-line.gr) όπου εξειδικευμένοι ψυχολόγοι παρέχουν υποστήριξη και συμβουλές.

3. Της Ανοιχτής Γραμμής Καταγγελιών για το παράνομο περιεχόμενο του διαδικτύου SafeLine η οποία μάλιστα συνεργάζεται τόσο με την Ελληνική αστυνομία όσο και με την ιντερπόλ μέσω του Ευρωπαϊκού οργανισμού INHOPE.

Το διαδίκτυο λοιπόν δεν είναι ο κακός λύκος σε αυτό το παραμύθι. Είναι ο χώρος στον οποίο αναπόφευκτα τα παιδιά μας θα μπουν και θα περάσουν το χρόνο τους. Οπότε από τη στιγμή που έχουμε όλα τα μέσα, ας φροντίσουμε να τους επιτρέψουμε να το χρησιμοποιούν χωρίς φόβο και ας τους μάθουμε πως μπορούν να γίνουν ενεργοί αλλά και συνειδητοί ψηφιακοί πολίτες.

Βρείτε εδώ τον τρόπο να ενεργοποιήσετε το γονικό έλεγχο στο browser του υπολογιστή σας.