Χαρακτηριστικό στοιχείο σε κάθε κοινωνία είναι η τάση των ανθρώπων που την απαρτίζουν να προσδίδουν ταμπέλες στους υπόλοιπους -αλλά και στον εαυτό τους-, με βάση την οικογενειακή κατάσταση, την κοινωνική συμπεριφορά, τον χαρακτήρα και τον τρόπο έκφρασης της σεξουαλικότητάς τους. Επίσης οι ταμπέλες αυτές πλαισιώνονται κι από στερεότυπα τα οποία σχετίζονται -εκτός των παραπάνω- και με την εθνικότητα, την ηλικία, την επαγγελματική κατάσταση, το ζώδιο, το φύλο και πολλά άλλα. Κι έτσι ο καθένας μας και σύμφωνα με τα παραπάνω παίρνει μια θέση μες στο κοινωνικό σύνολο και χρεώνεται χαρακτηριστικά, τα οποία είτε προσπαθεί να διατηρήσει είτε να τ’ αποτάξει.
Έχετε αναρωτηθεί όμως ποια είναι η πρώτη ταμπέλα που μας δίνεται, με τον ερχομό μας ακόμη, σ’ αυτόν τον κόσμο; Είναι το όνομα, αφού έρευνες έδειξαν ότι αυτό κουβαλά επίσης στερεότυπα σχετικά με τον κάτοχό του, όσον αφορά στη συμπεριφορά, στην κοινωνική τάξη, στην επαγγελματική κατάρτιση και στη σεξουαλικότητα.
Σύμφωνα λοιπόν μ’ έρευνες από Ισραηλινούς, Γάλλους κι Αμερικάνους επιστήμονες, το όνομα του καθενός λειτουργεί σαν αυτοεκπληρούμενη προφητεία, αφού με τον καιρό ο κάτοχός του υιοθετεί χαρακτηριστικά και συμπεριφορές που σχετίζονται με τις προσδοκίες του ίδιου και των υπολοίπων γύρω απ’ αυτό. Το συμπέρασμα αυτό ήρθε να επιβεβαιωθεί από τ’ αποτελέσματα της έρευνας τους, κατά την οποία ζήτησαν από κάποια άτομα να δουν φωτογραφίες αγνώστων και να μαντέψουν το όνομά τους από μια λίστα πέντε πιθανών, με ποσοστό επιτυχίας από 25-40% -όταν η τυχαία επιλογή δεν μπορεί να ξεπεράσει το 20%. Δημιούργησαν στη συνέχεια αλγόριθμο υπολογιστή κι επανέλαβαν τη διαδικασία με πάνω από 94.000 πρόσωπα -αλλά με δύο πιθανά ονόματα αυτήν τη φορά- και τα ποσοστά επιτυχίας κυμάνθηκαν από 54% έως 64%.
Οι ψυχολόγοι λοιπόν -κι όπως προκύπτει από τις έρευνες- υποστηρίζουν ότι οι άνθρωποι, έστω κι ασυνείδητα, τείνουν να προσαρμόζουν την εμφάνιση αλλά και τη συμπεριφορά τους ώστε να μοιάζουν περισσότερο σ’ αυτό που αναμένει η κοινωνία με βάση το όνομά τους. Ό,τι θα έκαναν δηλαδή οι περισσότεροι με οποιονδήποτε άλλο στερεοτυπικό κανόνα.
Πέρα από τις έρευνες όμως ας το δούμε και λίγο εμπειρικά. Πόσες φορές δεν ακούσαμε ένα όνομα και θεωρήσαμε ότι αντιπροσωπεύει κάτι συγκεκριμένο; Παραδείγματος χάρη, όταν ακούμε το όνομα «Χαρά», υποσυνείδητα αναμένουμε ότι το άτομο που το φέρει είναι πάντα χαρούμενο. Ασφαλώς αυτό δεν είναι εφικτό, οπότε όταν συμβαίνει το αντίθετο, αμέσως μας ξενίζει η διαφορετική συμπεριφορά ή και σπεύδουμε να σχολιάσουμε «Γιατί γκρινιάζεις/ παραπονιέσαι; Το όνομά σου άλλα δηλώνει», λες κι έχει αφαιρεθεί αυτό το δικαίωμα από τον κάτοχό του. Και κάπως έτσι νιώθει και το ίδιο το άτομο, το οποίο προσαρμόζεται αντίστοιχα, με αποτέλεσμα και με το πέρασμα του χρόνου, ν’ αναπτύσσει ρυτίδες γύρω από το στόμα, από τα γέλια και τα χαμόγελα -το αν τα εννοεί ή τα προσποιείται είναι άλλο θέμα.
Επίσης, πόσες φορές δεν ακούσαμε ένα όνομα κι αμέσως το κατατάξαμε στο μυαλό μας ως ένα που προσδίδει υψηλή σεξουαλικότητα -ή και το αντίστροφο- στο άτομο που το φέρει και πόσες φορές το ίδιο το άτομο είχε αντίστοιχα ψηλή ή χαμηλή αυτοπεποίθηση στον εν λόγω τομέα; Ή αντίστοιχα χαρακτηρίσαμε την επιλογή ντυσίματος και γενικότερου στυλ κάποιου, με βάση το όνομά του; Κάτι αντίστοιχο όμως έχουμε κάνει και με τη σύνδεση ονομάτων με επαγγέλματα ή με το κύρος ενός ατόμου στον τομέα του κι ούτω καθεξής.
Το ζητούμενο πάντα είναι ένα, ανεξαρτήτως του ονόματος, της ηλικίας, του φύλου, των ερωτικών προτιμήσεών σου, του τρόπου που επιλέγεις να εκφράζεις τη σεξουαλικότητά σου, του επαγγέλματός σου, της οικογενειακής σου κατάστασης και των αντίστοιχων λοιπών· ν’ αποβάλλεις ετικέτες και στερεότυπα και να είσαι αυτό που επιθυμείς να είσαι, ελεύθερος -πάντα μες στα πλαίσια της προσωπικής σου ελευθερίας όμως- κι απαλλαγμένος από τις προσδοκίες των γύρω σου.
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Συντάκτης: Μαρία Πακιακιό
