Ένας απ’ τους πιο πετυχημένους χαρακτήρες του Λαζόπουλου ήταν η χήρα Μήτση από τους «10 μικρούς Μήτσους». Ειδικά εκείνη η ατάκα που συνήθιζε να λέει συχνά καλώντας το παράλογο, το οποίο ποτέ δεν απαντούσε. Πολλές φορές σου έρχεται τόσο αυθόρμητα να ξεστομίσεις σε διάφορες περιστάσεις: «Παράλογο; Δεν απαντάει, άρα λογικό!».
Αυτή η κοινή λογική που πολλές φορές επικαλούμαστε, όπως επικαλείται ο ποιητής τη Μούσα για να του δώσει έμπνευση, μάλλον έχει χάσει λίγο τα λογικά της. Ή μάλλον δεν είναι τόσο «κοινή» τελικά. Ή μήπως είναι τόσο «κοινή» που δεν καταλαβαίνουμε τη διαφορά μεταξύ λογικού και παράλογου; Φαύλος κύκλος!
Αλήθεια ποιος άραγε έφτιαξε αυτήν την έννοια; Τι σημαίνει κοινή λογική και γιατί τη λέμε κοινή; Είναι δηλαδή ίδια για όλους; Πώς μπορεί μία λογική να είναι ίδια για όλους; Πολλές απορίες που δε βρίσκουν απάντηση.
Θεωρείται κοινή λογική αν βρέχει να μείνεις μέσα στο σπίτι ή να βρεις καταφύγιο για να μη βραχείς. Αν κάθεσαι έξω στη βροχή και κοιτάς τον ουρανό, σίγουρα όλοι θα υποψιαστούν ότι κάτι δεν πάει καλά με τη «λογική» σου. Σε κάποιους λαούς όμως μπορεί η κοινή λογική να θέλει τους ανθρώπους να κάθονται στη βροχή και να ευχαριστούν τον ουρανό για το δώρο του ενώ όποιος κάθεται μέσα και δε βρέχεται να θεωρείται ασεβής και παράξενος. Γιατί δηλαδή, μόνο μία κοινή λογική υπάρχει σ’ αυτόν τον κόσμο;
Στη σύγχρονη δυτική κοινωνία έχει επικρατήσει μία λογική σε όλους τους τομείς, η οποία περισσότερο με θέατρο του παραλόγου θα μπορούσε να μοιάζει. Θεωρείται κοινή λογική οι άνθρωποι να δίνουν υποσχέσεις και να μην τις τηρούν, να χρησιμοποιούν και να εκμεταλλεύονται όποιον μπορούν για να ανελιχθούν κοινωνικά και να βγάλουν κέρδος.
Ακόμη, θεωρείται κοινή λογική το 90% του ανθρώπινου πληθυσμού να ζει στο όριο της φτώχιας ή κάτω απ’ αυτό και το υπόλοιπο 10% να ξοδεύει υπερβολικά πολλά χρήματα σε άχρηστα προϊόντα κι ανέσεις. Αυτή η κοινή λογική επικρατεί και έχει γίνει ένα με το πετσί μας, τόσο κοινή πια.
Ακόμα και στις ανθρώπινες σχέσεις έρχεται αυτή η κοινή λογική και τα ισοπεδώνει όλα. Όλοι σκέφτονται και πράττουν με τον ίδιο τρόπο, αλλιώς είναι οι «άλλοι», οι διαφορετικοί, εκείνοι που όλοι τους κοιτούν λίγο περίεργα και δεν ξέρουν αν πρέπει να γελάσουν ή να απορήσουν με μια συμπεριφορά που δεν κινείται στο όριο της κοινής λογικής.
Γιατί βέβαια δεν ανήκεις στους «κοινολογικούς», αν δεν έχεις την τυπική ευγενική συμπεριφορά απέναντι σε φίλους και συναδέλφους. Θεωρείται κοινή λογική να χαιρετάς τους παρευρισκόμενους, όταν μπαίνεις σε ένα χώρο με συναδέλφους ή να χαιρετάς φεύγοντας. Ακόμα κι αν δεν τους γνωρίζεις καθόλου ή δεν έχεις καμία όρεξη να αναπτύξεις κανενός είδους σχέση μαζί τους, ακόμα κι αν τους βλέπεις και σου γυρίζουν τα έντερα, αν δεν πεις ένα «καλημέρα» το πρωί ή ένα «γεια σας» φεύγοντας, τότε θα είσαι ο περίεργος του γραφείου.
Θεωρείται κοινή λογική να κάνεις κομπλιμέντα στις φίλες σου ή στο αφεντικό σου. «Τι ωραία τα μαλλιά σου σήμερα!», «Μα είστε καταπληκτικός! Πώς δεν το σκέφτηκα νωρίτερα». Και δε θεωρείται βέβαια καθόλου κοινή λογική να αρχίσεις να λες στον καθένα αυτό που σκέφτεσαι ακριβώς. «Μα καλά πώς ντύθηκες έτσι σήμερα;», «Απορώ πώς διοικείς επιχείρηση. Ούτε πόσο κάνει ένα κι ένα δεν μπορείς να υπολογίσεις». Τέτοιου είδους σχόλια μπορούν αμέσως να σε βγάλουν απ’ τη σφαίρα της λογικής και να σε οδηγήσουν στην κοινωνική καταστροφή.
Ο κοινωνικός θάνατος έρχεται αργά κι ανεπαίσθητα. Σιγά-σιγά όλοι σε αποκλείουν απ’ τις παρέες τους και χωρίς να το καταλάβεις έχεις μείνει μόνος, χωρίς φίλους και χωρίς συναδέλφους, αφού όλοι σε κοιτούν με μισό μάτι, θεωρώντας ότι κάτι δεν πάει καλά με ‘σένα.
Κοινή λογική επομένως είναι όλες εκείνες οι κοινωνικές συμβάσεις που σε κάνουν να φαίνεσαι κοινωνικό ον και όχι απλώς ζώο. Καλό είναι να τη χρησιμοποιείτε πού και πού για να μη φαίνεστε παράταιροι κι ακοινώνητοι. Όπως όλα όμως, με μέτρο. Μη γίνεστε κι εντελώς «κοινολογικοί» γιατί τότε η ζωή χάνει το αλατοπίπερό της.
Αν θέλετε πάλι να χάσετε κάθε ίχνος λογικής, ερωτευτείτε παράφορα. Τότε όλοι θα σας δικαιολογούν και θα μπορείτε να κάνετε ό,τι θέλετε και να φέρεστε όσο περίεργα θέλετε. Ο έρωτας όλα τα δικαιολογεί. Κρατάει λίγο καιρό βέβαια και μετά θα πρέπει να ξαναγίνετε λογικοί. Εκτός αν ερωτεύεστε κάτι καινούριο κάθε φορά.
Επιμέλεια Κειμένου Βασιλικής Γραμμένου: Πωλίνα Πανέρη
Συντάκτης: Βασιλική Γραμμένου
