Η τηλεόραση είναι χάλια ή αυτοί που την παρακολουθούν; Για την κακή ποιότητα των τηλεοπτικών προγραμμάτων φταίνε τα ευτελή προγράμματα ή οι τηλεθεατές που τα παρακολουθούν; Ρητορικό ερώτημα του τύπου η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα;
Αν καθίσεις να το σκεφτείς λίγο πιο βαθιά το θέμα, θα καταλήξεις ίσως στο συμπέρασμα ότι οι τηλεθεατές «τρώνε» ό,τι τους σερβίρεται στο πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό μενού των τηλεοπτικών καναλιών. Είναι σαν να έχεις κλείσει διακοπές all inclusive και να τρως αναγκαστικά κάθε μέρα το μενού που σου σερβίρει το ξενοδοχείο. Το πλήρωσες και δεν έχεις άλλη επιλογή, ούτε επιπλέον χρήματα να ξοδέψεις. Ούτε έχεις περιθώριο να το μετανιώσεις εκ των υστέρων. Θα το φας και θα σκάσεις και θα πεις κι «ευχαριστώ πολύ» φεύγοντας. Κάπως έτσι συμβαίνει και με την τηλεόραση. Είναι η compact ψυχαγωγία για όλη την οικογένεια που προσφέρεται all inclusive σε τιμή ευκαιρίας.
Τα τελευταία χρόνια όμως έχει μπει στη ζωή μας και το διαδίκτυο, όπου εκεί οι επιλογές είναι χιλιάδες. Ο περιβόητος αυτός κοινωνικός ιστός, άνετα παρομοιάζεται με τον ιστό της αράχνης που παγιδεύει ανυποψίαστα και απρόσεκτα θύματα. Θύμα δεν είναι μόνο ο θεατής ή ο αναγνώστης που βλέπει και διαβάζει ό,τι «ανεβάζει» ο καθένας. Θύμα είναι κι αυτός που γίνεται αντικείμενο προβολής και υπερέκθεσης από διαδικτυακούς «δημοσιογράφους» που ψάχνουν θέματα τα οποία θα τραβήξουν την προσοχή του κοινού.
Θέματα που θα μεταδοθούν σαν ιός σε όλα τα κοινωνικά δίκτυα και τις παντός είδους ενημερωτικές ιστοσελίδες, που θα κατακλύσουν τις οθόνες των κινητών, των τάμπλετ, των υπολογιστών με ραγδαίο ρυθμό αναπαραγωγής. Το λεγόμενο viral. Όποια οθόνη κι αν ανοίξεις βλέπεις μπροστά σου το ίδιο θέμα να εμφανίζεται ξανά και ξανά. Θέλεις δε θέλεις, θα ασχοληθείς κι εσύ να διαβάσεις τι είναι αυτό που έχει προκαλέσει τόσο σαματά στο διαδικτυακό κόσμο.
Πολύ πρόσφατο παράδειγμα είναι αυτό του Κρητικού πρωτοπαλίκαρου με τα όμορφα γαλάζια μάτια που κατέκλυσε όλες τις οθόνες, τηλεόρασης, τάμπλετ, υπολογιστή -κάποια στιγμή νόμιζα ότι τον είδα και στο φούρνο μικροκυμάτων.
Θέλοντας και μη θα σου τραβήξει την προσοχή και θα μπεις κι εσύ στη διαδικασία να διαβάσεις ποιος είναι αυτός που η φάτσα του έχει γίνει πιο αναγνωρίσιμη κι από του Τσίπρα. Θα διαβάσεις για τη ζωή του, ποιος είναι, τι θέλει, με τι ασχολείται, τι τρώει, τι φοράει, τι του αρέσει στο σεξ, τι νούμερο παπούτσι φοράει και όλα αυτά τα άκρως ενδιαφέροντα πράγματα για τη ζωή του. Σε λίγο θα τον γνωρίζεις καλύτερα κι από το ταίρι σου και σίγουρα θα εμφανίζεται μπροστά σου συχνότερα από αυτό.
Έτσι όπως μπήκε ξαφνικά στη ζωή σου λοιπόν, αυτό το πρωτόγονο κρητικό παλικάρι, έτσι ξαφνικά και θα φύγει. Σε λίγες μέρες θα έχει ξεχαστεί και τη θέση του θα πάρει κάποιο άλλο αξιοθαύμαστο γεγονός που θα vairalίζει τρελά στο διαδικτυακό χώρο.
Δεν αναρωτήθηκες όμως ποτέ, πού πάνε όλα αυτά τα όμορφα πρόσωπα, όταν εξαφανίζονται. Πρόσωπα που για αρκετές μέρες τα βλέπεις συνέχεια μπροστά σου και γίνονται μέρος της καθημερινής σου τρέλας. Τι γίνονται μετά αυτοί οι σταρ του πεντάλεπτου; Τους καταπίνει η μαύρη τρύπα στο διαδικτυακό σύμπαν; Πολλοί από αυτούς κάνουν τα πάντα, ώστε να λάμψουν ξανά και καταλήγουν καρικατούρες του εαυτού τους και γραφικοί τύποι που γεμίζουν τα τηλεοπτικά κενά σε εκπομπές και κανάλια β΄ κατηγορίας.
Αλήθεια πώς να είναι άραγε αυτό το συναίσθημα; Να γίνεσαι ξαφνικά τόσο αναγνωρίσιμος, ώστε να σε σταματούν άγνωστοι άνθρωποι στο δρόμο και να σου μιλάνε σαν να σε γνωρίζουν χρόνια; Και πώς νιώθουν άραγε αυτά τα άτομα όταν μετά από λίγο καιρό επιστρέφουν πάλι στην φυσιολογική ζωή τους και περνούν απαρατήρητοι χωρίς να τους δίνει κανείς σημασία;
Μπορείς να σκεφτείς αυτή τη στιγμή αρκετά παραδείγματα τέτοιων ανθρώπων που έγιναν διάσημοι εν μία νυκτί και με την ίδια ευκολία έφυγαν νύχτα από τη ζωή μας και κανείς δεν τους θυμάται πια. Κάποιοι από αυτούς εκμεταλλεύτηκαν έξυπνα αυτήν την ευκαιρία που τους πρόσφερε η ξαφνική δημοσιότητα, κάποιοι άλλοι όμως την πλήρωσαν ακριβά με την διατάραξη της ψυχικής τους υγείας.
Η υπερπροβολή και η υπερέκθεση και γενικά οτιδήποτε γίνεται σε υπερβολή μπορεί να σε τρελάνει. Ο ιστός της διαδικτυακής αράχνης αποβαίνει καταστροφικός για κάποιους που δεν έχουν το σθένος να απεγκλωβιστούν επιδέξια. Τους βρίσκει τότε η αράχνη και τους καταβροχθίζει.
Αυτό που προβληματίζει όμως περισσότερο είναι το γεγονός ότι υπάρχουν άνθρωποι που «κατασκευάζουν» εσκεμμένα αυτούς τους σταρ της ημέρας, για να βουλώσουν «μαύρες τρύπες» και να αποπροσανατολίσουν την προσοχή του κόσμου. Εκμεταλλεύονται την αφέλεια ή τη φιλοδοξία κάποιων απλών ανθρώπων οι οποίοι δε διαθέτουν ίσως την κατάλληλη πνευματική υποδομή, ώστε να διαχειριστούν σωστά αυτήν την ξαφνική αλλαγή στη ζωή τους.
Και δεν μπορεί κανείς βέβαια να τους κατηγορήσει ή να τους καταλογίσει ευθύνες, γιατί ο καθένας ενεργεί σύμφωνα με την προσωπική του βούληση.
Κι αν μπεις στο διαδικτυακό χορό πρέπει να μάθεις να χορεύεις με τους ρυθμούς του. Κι αυτοί είναι τόσο έντονοι και ραγδαίοι που δεν τους αντέχουν όλοι και μπορεί να οδηγήσουν σε εκτροχιασμό.
Σκέψου τι θα έκανες εσύ αν ήσουν στη θέση τους.
Φωτογραφία: Περιοδικό Down Town Κύπρου
Επιμέλεια Κειμένου Βασιλικής Γραμμένου: Σοφία Καλπαζίδου
Συντάκτης: Βασιλική Γραμμένου
