Είναι στη ζωή μας κάποιες γυναίκες που αποτελούν το «στίγμα» μας. Μοιάζουν με φάρο και λυχνάρι στους λαβύρινθούς μας και κρατούν για μας αυτήν την άκρη του νήματος που ψάχνουμε, για να σταματήσουμε να τριγυρίζουμε στα χαμένα μας.
Μας ψήνουν καφεδάκι και μας κλείνουν το χέρι μας, στο ροζιασμένο, το δικό τους και νιώθουμε πως ο κόσμος κάνει παύση στο βλέμμα τους και στο λόγο τους. Όποιος έχει ή είχε το προνόμιο να έχει στη ζωή του κάποτε μια τέτοια μορφή, με τον «τίτλο» της γιαγιάς, της προγιαγιάς, της θείας, της σοφής γνωστής ή κάποιο άλλο πρόσωπο που έπαιξε αυτό το ρόλο, σίγουρα θα καταλάβει τι εννοώ.
Πρόσωπα «κλειδιά» για την εξέλιξή μας, σαν άνθρωποι, σαν σκέψεις, σαν αντιμετώπιση, σαν πορεία. Κάθεσαι δίπλα τους κι η αύρα τους σε κάνει να νιώθεις μικρό παιδί με μυαλό «σφουγγάρι», όποια κι αν είναι η ηλικία σου. Αφήνεσαι στη μαγεία των χειλιών τους, με λόγια που όμοιά τους δε θα ξανακούσεις.
Γνωμικά, παραμύθια, ιστορίες, συμβουλές, ευχές και «μαλώματα», όλα πλεγμένο στεφάνι που το καταθέτουν στα πόδια σου μπροστά. Ανιδιοτελής προσφορά αγάπης και σοφίας. Μπορεί να μην έρχεσαι σε επαφή μαζί τους καθημερινά και πιθανόν να σας χωρίζουν χιλιόμετρα, θάλασσες και βουνά. Όμως, η φωνή τους αντηχεί στ’ αυτιά σου κάθε φορά που θυμάσαι εκείνα τα μικρά «ειπωμένα» του παρελθόντος, αυτά που η μνήμη σου κρατάει κι αποθηκεύει «ευλαβικά» και στα «σερβίρει» σε ανύποπτο χρόνο.
Θα σε μάθουν να ράβεις από μια κάλτσα, μέχρι το «στόμα» σου, ανάλογα τις περιπτώσεις. Θα σου δώσουν συνταγές για να μαγειρέψεις το καλύτερο φαγητό, αλλά και το καλύτερο «κρεβάτι». Έχουν τον τρόπο να σε κάνουν να ξεδιπλώσεις την ψυχή σου και να σε κάνουν να χαμογελάσεις, ή να κλάψεις, χωρίς να το περιμένεις.
Σε μαλώνουν τρυφερά, μα μαλώνουν κι άσχημα με όσους τολμούν να πειράξουν, έστω και μια τρίχα απ’ τα μαλλιά σου. Σου φωνάζουν να ντύνεσαι, να κοιμάσαι και να μην κάθεσαι πολύ στον ήλιο, αλλά αν τολμήσει άλλος να στα πει, έχουν πάντοτε έτοιμες τις πιο ορθές δικαιολογίες για ν’ αποστομώσουν ακόμη και τον καλύτερο δικηγόρο του κόσμου.
Όταν είσαι μικρός τρέχεις να κρυφτείς πίσω τους σε κάθε ζαβολιά, τους ζητάς ναζιάρικα παιχνίδια και ζαχαρωτά κι όλα τα «απαγορευμένα» απ’ τους γονείς σου κι αποκοιμιέσαι στα χέρια τους νιώθοντας το χάδι τους, το νανούρισμά τους και το γλυκό χτύπο της καρδιάς τους, καθώς γέρνεις το κεφάλι σου πάνω στο στήθος τους.
Μεγαλώνοντας, λίγο οι ρυθμοί της ζωής, λίγο τα άλλου είδους «γεμίσματα» της καθημερινότητάς σου, σε κρατούν πιο μακριά κι ίσως τις ξεχνάς. Όταν όμως τις θυμηθείς και τρέξεις κοντά τους, έχουν έτοιμα για σένα, την πιο μεγάλη αγκαλιά, το πιο νόστιμο φαγητό του κόσμου και την πιο σοφή συμβουλή, όλα βγαλμένα μέσα απ’ την πείρα, που τους χάρισε το πέρασμα του χρόνου.
Θα σε γεμίσουν φιλιά μαζί με «υγρά», παραπονιάρικα βλέμματα κι αν είσαι τυχερός, θα σου εκμυστηρευτούν δικές τους εμπειρίες «άνευ συστολής», που θα σε κάνουν ν’ απορείς και να χαμογελάς πονηρά.
Άφησε ελεύθερο το πνεύμα σου και μην τις αντιμετωπίσεις με ταμπού και παρωπίδες, άκουσε τα λόγια τους και δες τι κρύβεται πίσω απ’ το δάκρυ τους και το χαμόγελό τους. Εκεί θα βρεις κρυμμένους, τους πιο πολύτιμους θησαυρούς γνώσεων και συναισθημάτων. Οι δικές τους λέξεις θα είναι τόσο σοφά τοποθετημένες στα χείλη τους κι η χροιά τους θα είναι τόσο χαρακτηριστική που θα μείνουν ανεξίτηλες στο μυαλό σου και θα σου είναι διαθέσιμες προς χρήση, κάθε φορά που θα τις έχεις ανάγκη.
Κράτα τις στιγμές σας και κάνε τις αγάπη και γνώση και προσέφερέ τις με τη σειρά σου, όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή, στους ανθρώπους σου. Να θυμάσαι όλα όσα σου έμαθε η «συνύπαρξή» σας και τα άσχημα και τα όμορφα.
Διόρθωσε ό,τι προλαβαίνεις και μη μένεις χωρίς την πολύτιμη παρουσία τους στη ζωή σου, υπακούοντας σε εγωισμούς και βρίσκοντας φτηνές δικαιολογίες, αποφεύγοντας να περάσεις χρόνο μαζί τους. Θα πάρεις το μέγιστο, σαν αντάλλαγμα του «λίγου» που θα τους προσφέρεις. Μεγαλώνοντας θα νιώθεις βάλσαμο στην ψυχή σου όλα σας τα «μυστικά περάσματα».
Θα περνάνε τα χρόνια κι εσύ θα τις ακούς ακόμη, να σου λένε να βάζεις τακούνια για να δείχνεις θηλυκό, να μη βάφεσαι πολύ αλλά να χρησιμοποιείς το κραγιόν, γιατί κάνει τα χείλη πιο επιθυμητά και να μην λες στους νυν για τους πρώην. Αν θες να ξεχωρίζεις να κερνάς το κορίτσι σου και να το σέβεσαι, να μην το κακοκαρδίζεις και να μην ξενυχτάς, να μην εργάζεσαι και πολλές ώρες, όμως να ακούς πάντα τους γονείς σου, γιατί θέλουν το καλό σου.
Δεν έχει σημασία ποιο είναι το φύλο σου, σημασία έχει να ξέρεις να ακούς και να «εκμεταλλεύεσαι» την κάθε στιγμή κοντά τους. Να μπορείς να εκτιμάς το δώρο, που σου κάνει η ίδια η ζωή και να το προσέχεις όσο υπάρχει κοντά σου.
Κράτησε την ανάμνησή τους και κάνε την φως, όταν νιώθεις τυφλός και κάνε την πάπλωμα, όταν κρυώνεις και κάνε την μαντήλι, όταν δακρύζεις και κάνε την χαμόγελο, όταν είσαι ευτυχισμένος. Να τις ακούς και να τις αγαπάς, αυτά τα δυο θέλουν μόνο, για να σου χαρίζουν τον «παράδεισό» τους, τα ίδια ακριβώς που θα θες κι εσύ όταν φτάσεις στα χρόνια τους κάποτε. Αφιέρωσέ τους λίγο απ’ το χρόνο σου και θ’ αποκτήσεις το πιο δυνατό εφόδιο για τη ζωή σου, την ευχή τους.
Επιμέλεια κειμένου Μελίνας Αγγελάκη: Νάννου Αναστασία.