Σε καθημερινή βάση ερχόμαστε αντιμέτωποι με τη σκληρή πλευρά της ζωής. Παίρνει σάρκα και οστά στις πλατείες, στους δρόμους και τα πεζοδρόμια της πόλης. Άνθρωποι ταλαιπωρημένοι με σκυθρωπά πρόσωπα κι απλωμένα χέρια ζητούν ελεημοσύνη. Βλέποντας την αξιοπρέπειά τους να πιάνει πάτο, κολυμπούν στα βαθιά νερά της αυτολύπησής τους. Μοναδική σανίδα σωτηρίας τους αποτελεί η φιλανθρωπία του κόσμου. Σ’ αυτήν εναποθέτουν τις ελπίδες τους, για να μπορέσουν να επιβιώσουν.
Μόνο που η φιλανθρωπία, όπως όλες οι αρετές, είναι επίκτητη. Καλλιεργείται σε βάθος χρόνου με κόπο και προϋποθέτει πρωτίστως την ανάπτυξη ενός κυρίου χαρακτηριστικού της. Της ενσυναίσθησης.
Ιδιαίτερα στην εποχή που ζούμε, έννοιες όπως η φιλανθρωπία ή η αλληλεγγύη μοιάζουν να μην έχουν θέση ανάμεσα σ’ εκείνες τις κοινωνίες που είναι χτισμένες πάνω στην κινούμενη άμμο της απληστίας. Μην προσπαθείς άδικα να τις βρεις. Είναι σαν να ψάχνεις ψύλλο στ’ άχυρα. Αυτό συμβαίνει όταν ο ωχαδερφισμός, η φιλαργυρία κι η μανιώδης τάση για απόκτηση όλο και περισσότερων υλικών αγαθών τρυπώνουν ύπουλα κι απλώνουν τις ρίζες τους για τα καλά στο υποσυνείδητό σου. Σε μετατρέπουν σε μια μαριονέτα που κρέμεται από τα σχοινιά της ματαιοδοξίας και που τυφλωμένη από τη μεγαλομανία δεν μπορεί να δει πέρα από τη μύτη της, ούτε φυσικά ν’ αναγνωρίσει τις πραγματικές αξίες της ζωής. Είναι εκείνοι οι άνθρωποι που μπροστά στον πόνο και τη δυστυχία του διπλανού τους θα παραμείνουν ανεπηρέαστοι, ανέκφραστοι κι αμέτοχοι.
Σ’ αντίθεση μ’ αυτούς, οι φιλάνθρωποι θα λυγίσουν συναισθηματικά στην εικόνα ενός εξαθλιωμένου συνανθρώπου τους κι η συνείδησή τους δε θα τους επιτρέψει ν’ αδιαφορήσουν προσπερνώντας τον με αγέρωχο ύφος, γοργό βήμα και βλέμμα γεμάτο οίκτο. Θα φροντίσουν να τον ενισχύσουν οικονομικά όσο βαστάει η τσέπη τους και θ’ απομακρυνθούν ικανοποιημένοι και περήφανοι για τα τόσο μεγάλα φιλανθρωπικά τους αισθήματα. Αν τώρα βέβαια, θεωρούν αυτήν την ξεπέτα του ξεροκόμματου φιλανθρωπία, μάλλον μπερδεύουν την βούρτσα με την τσατσάρα και κούνια που τους κούναγε.
Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι ο άνθρωπος αποτελεί μια βιοψυχοκοινωνική οντότητα κι έτσι θα πρέπει ν’ αντιμετωπίζεται. Το να καλύπτουμε μόνο τις βασικές ανάγκες ενός άπορου ατόμου, όπως η τροφή κι η στέγη, δεν είναι αρκετό καθώς όχι μόνο το καταδικάζουμε σ’ αιώνιο επαίτη, αλλά ενισχύουμε ταυτόχρονα την παθητικότητα και τη μοιρολατρία του. Σκοπός είναι να το βοηθήσουμε να βρει τις ισορροπίες του και ν’ ανακτήσει τη χαμένη αυτοεκτίμησή του. Να σταθεί στα πόδια του, να πιάσει τον ταύρο απ’ τα κέρατα, που λένε, και ν’ αρχίσει να διεκδικεί τη ζωή που θέλει κι αξίζει.
Δυστυχώς, όμως, για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, δεν αρκούν οι μεμονωμένες προσπάθειες. Χρειάζεται συντονισμένη, συλλογική κι οργανωμένη δράση, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας στηρίζεται στη μέγιστη απόδειξη της φιλανθρωπίας. Μας χρειάζεται ο εθελοντισμός, στο έργο του οποίου σημαντικό ρόλο παίζει το κατά πόσο υποστηρικτικός και πρόθυμος είναι ο κρατικός μηχανισμός να βοηθήσει σε τέτοιου είδους ζητήματα.
Συνεπώς η πραγματική έννοια της φιλανθρωπίας είναι κάτι πολύ περισσότερο και διαφορετικό απ’ ό,τι λανθασμένα μέχρι στιγμής έχουμε στο μυαλό μας κι έχει τις βάσεις της στην εξής φράση: «Αν δώσεις σε κάποιον φαγητό, θα χορτάσει για μια μέρα. Αν του μάθεις να το φτιάχνει, θα ‘ναι χορτάτος μια ζωή».
Οργανώσου, λοιπόν, και δράσε μιας κι ένας μόνο κούκος ποτέ δεν είναι αρκετός για να φέρει την άνοιξη.
Επιμέλεια Κειμένου Ειρήνης Τρίγκα: Ιωάννα Κακούρη
Συντάκτης: Ειρήνη Τρίγκα
