Νεύρωση Vs υστερία: Δυο τελείως διαφορετικές έννοιες που μπερδεύουμε

Ως κοινωνία χρησιμοποιούμε πάρα πολύ δυο λέξεις τις οποίες, αν δεν είναι κανείς ειδικός, είναι λίγο απίθανο να γνωρίζει τι πραγματικά σημαίνει η καθεμία από αυτές και τη βαρύτητά τους. Αυτές οι πολυ-χρησιμοποιημένες λέξεις είναι η υστερία και οι νευρώσεις. Τι σημαίνει πραγματικά να είναι κανείς υστερικός και ποια είναι η ιστορία αυτής της ασθένειας; Ποια είναι τα συμπτώματα ενός νευρωτικού ανθρώπου και πώς τα ξεχωρίζουμε μεταξύ τους;

Η υστερία είναι μια πάθηση η οποία εμφανίζεται για πρώτη φορά δυο αιώνες πριν, σε μια εποχή που έπληττε αρκετά το γυναικείο φύλο και γι’ αυτόν τον λόγο γεννήθηκε η άποψη ότι είναι κατ’ εξοχήν γυναικεία υπόθεση. Στην εποχή που πρωτοεμφανίστηκε η ασθένεια, θεωρούσαν ότι είναι μια πάθηση η οποία ως βάση της έχει το αίσθημα του θυμού. Ο ασθενής χάνει κατά κύριο λόγο τον έλεγχο, ουρλιάζει, κλαίει και γελά, έχει ανάμεικτα συναισθήματα χαράς και λύπης και σταματάει μόνο όταν λιποθυμήσει ή παραλύσει από τη σωματική κούραση. Απασχόλησε αρκετά τους ψυχιάτρους και δεν ήταν σαφή τα αίτια πρόκλησής της. Η υστερία ωστόσο για τους ψυχιάτρους, σήμερα, είναι μια διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από σωματική υπερεκφραστικότητα ασυνειδήτων συναισθημάτων τα οποία δε βρίσκονται στον έλεγχο της ασθενούς και σε γενικές γραμμές δεν έχει συγκεκριμένες εκφάνσεις.

Την τότε εποχή ισχυρίζονταν ότι είναι μια ασθένεια η οποία συμβαίνει στις γυναίκες που είχαν ανάγκη από ερωτική συνεύρεση μιας και παρατηρήθηκε να συμβαίνει σε ανύπαντρες και χήρες. Έτσι, δεν είναι ούτε τυχαία η ετοιμολογία της λέξης η οποία προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη «ύστερον»  (υστέρα) που σημαίνει μήτρα. Παρ’ όλα αυτά το παραπάνω αποτελεί έναν μύθο της πάθησης που η σύγχρονη ψυχιατρική μέσα από μελέτες της έχει ακυρώσει. Εκτενώς, επίσης, ασχολήθηκε με την ερμηνεία της ο Ζίγκμουντ Φρόιντ, ο οποίος θεώρησε ότι η ρίζα της ασθένειας βρίσκεται στην παιδική ηλικία κι αφορά, όχι μόνο τις γυναίκες αλλά και τους άνδρες.

Νεύρωση από την άλλη, είναι μια διαταραχή η οποία έχει ως βάση της και συνδέεται άμεσα με το άγχος το οποίο μπορεί είτε να φαίνεται άμεσα στην κλινική εικόνα ενός ασθενούς μιας και το βιώνει φανερά, είτε όλη αυτή η διεργασία γίνεται ασυνείδητα και διαμορφώνεται από αμυντικούς μηχανισμούς. Οι νευρώσεις προκαλούν αυξημένα συμπτώματα άγχους και φόβου που συνοδεύονται με ψυχοσωματικά αίτια. Παρατηρείται επίσης ότι ο άνθρωπος που πάσχει από νεύρωση, τείνει να επαναλαμβάνει ορισμένες κινήσεις ή πράξεις χωρίς να υπάρχει εμφανής λόγος ή σκοπός.

Για να γίνει λοιπόν πιο ξεκάθαρο, η νεύρωση είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για τα άτομα τα οποία αντιμετωπίζουν άγχος ακόμη και για τα πιο μικρά πράγματα, είναι συναισθηματικά ασταθή στη ζωή τους και θυμώνουν σε βαθμό παθολογικό. Τείνουν να αντιδρούν και να συμπεριφέρονται στα κόκκινα, με αποτέλεσμα αυτό να επηρεάζει τόσο την προσωπική, όσο και την επαγγελματική τους ζωή.

Οι αιτίες που ένας άνθρωπος μπορεί να αναπτύξει νευρώσεις κατά την ενήλική του ζωή, εντοπίζονται στην παιδική ηλικία και συνήθως συνοδεύονται από ψυχολογικό τραύμα. Κάποια σημάδια της νεύρωσης είναι η χαμηλή αυτοεκτίμηση, το ότι κάποιος αναζητάει συχνά την επιβεβαίωση από τους άλλους για να μπορεί να διαμορφώσει την αυτοεικόνα του, έχει έντονες και μεγάλες εναλλαγές διάθεσης, να είναι τελειομανής κι όταν δε φτάνει στο επιθυμητό αποτέλεσμα να κάνει βάναυση αυτοκριτική στον εαυτό του, να χρησιμοποιεί συχνά τη λέξη «πρέπει» κι όλα αυτά σε συνδυασμό πάντα με το άγχος.

Ωστόσο, τα παραπάνω, ως έναν βαθμό είναι συνθήκες που συναντάμε στη ζωή μας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πάσχουμε από νεύρωση ή υστερία. Για τον λόγο αυτό θα ήταν καλό να μη χρησιμοποιούμε λέξεις κι έννοιες με κλινική σημασία, που μπορούν να αποτελούν μεγάλο αγκάθι για την ανθρώπινη ψυχή με τέτοια ευκολία. Έχουν τη δική τους ιστορία και σημασία κι είναι πολλά παραπάνω από την επιφάνεια που ξύνουμε με αφέλεια.