Κάποια στιγμή, θολώνουν τα μάτια σου. Τι ώρα να πήγε; Σηκώνεις το κεφάλι να δεις το ρολόι. Περασμένες 2 τα μεσάνυχτα πάλι. Κι ακόμα να τελειώσεις. Το διδακτικό σου πλάνο είναι έτοιμο για την εβδομάδα που έρχεται, ξέρεις τι θα κάνεις σε κάθε μάθημα, υπολογισμένες κι οι καθυστερήσεις στο πρόγραμμα του μαθήματος για να σου πουν πώς πέρασαν στην εκδρομή της Παρασκευής και τι έκαναν το τριήμερο. Εκτός, βέβαια, αν κάποιο απ’ τα μαθητούδια σου έχει πάλι όρεξη να κάνει φασαρία. Οπότε, ίσως να μην τα προλάβεις όλα. Εντάξει, όμως, ας υπάρχουν οι εργασίες, δε χάνεις κάτι.
Και ξημερώνει Δευτέρα. Μέσα σου, γιατί επί της ουσίας ποτέ δεν τελείωσε η θητεία σου, η ίδια σκέψη: «Δε θέλω να πάω σχολείο σήμερα!».
Λίγες μέρες μείνανε ακόμα, υπομονή. Φτάνει η εποχή, πλησιάζουν οι μέρες βασανιστικά αργά. Είναι που ξέρεις ότι ξεκινάνε οι καλοκαιρινές διακοπές που σου φαίνεται να αργούν τόσο -χτύπησε το καμπανάκι βαθιά στα εσώψυχά σου όταν άρχισαν τα κοντομάνικα, τα μπουγελώματα κι η απόλυτη αδυναμία συγκέντρωσης απ’ τα μικρά σου minions. Παγωτά, μπάνια και κατασκηνώσεις τα θέματα συζήτησης που ακούς στα διαλείμματα.
Τα τελικά διαγωνίσματα έτοιμα και σαν να βάρυνε η τσάντα απ’ τα πολλά βιβλία και τετράδια που πλέον κουβαλάς σπίτι μαζί σου. Εδώ άντεξε η μέση σου την κλασική κοιλιά που κάνει η απόδοση των μαθητών στο β’ τρίμηνο, τώρα θα κωλώσεις; Τώρα που είναι προ των πυλών η ξεκούραση;
Εσύ, δάσκαλε που δίδασκες εννιά μήνες τώρα, ετοιμάσου, τρίμηνο θα ρεπάρεις. Τυχερέ!
Σε ρωτούν για το επάγγελμά σου -κλασική πρώτη ερώτηση γνωριμίας, σωστά; Σωστά. «Εκπαιδευτικός», λες και περιμένεις. «Έλα ρε συ, μια χαρά είστε εσείς οι καθηγητές! Έξι-επτά ωρίτσες τη μέρα, Σαββατοκύριακα ρεπό, Χριστούγεννα, Πάσχα κάθεστε 20 μέρες και καλοκαίρι, όλο δικό σας, ένα τρίμηνο άδεια. Υπέροχα είναι!». Δεν απογοητεύεσαι, 99,9% των φορών, κάπως έτσι απαντούν όσοι δεν ξέρουν.
Οπότε, αν είσαι νέος στο επάγγελμα, μάθε να ξεκινάς τις «ασκήσεις αναπνοών» μόλις ακούσεις το «Τι δουλειά κάνεις;». Οι υπόλοιποι, οι παλιοί, ξέρετε. Μετά από κάποια χρόνια παθαίνεις ανοσία –νομίζω, δηλαδή, έτσι μου ‘χουν πει, γιατί μετά από 17 χρόνια στο επάγγελμα, εγώ προσωπικά ακόμα δεν τα ‘χω καταφέρει.
Εξ ορισμού ο εκπαιδευτικός διδάσκει. Καλά μέχρι εδώ; Πληρώνεται γι’ αυτό του το λειτούργημα και βάσει αυτού καθορίζονται, νομοθετικά, όλα του τα δικαιώματα κι οι απολαβές. Σωστά; Σωστά. De facto αυτά, πάμε στα μπερδεμένα. Επειδή κάποια πράγματα, ο Θεός όντως εν σοφία τα εποίησε, πρόβλεψε, πάω στοίχημα σε κάποια 11η κρυφή εντολή, οι εκπαιδευτικοί να ξεκουράζονται.
Ναι, όντως, εξάωρο μάξιμουμ είμαστε στο χώρο εργασίας μας -είτε δουλεύουμε σε δημόσιο σχολείο, είτε ιδιωτικό, είτε κάνουμε ιδιαίτερα. Δεν έχει και σημασία αν είμαστε δάσκαλοι δημοτικού, γυμνασίου ή λυκείου, αν είμαστε ξενόγλωσσοι, φιλόλογοι ή θετικών επιστημών. Άπαξ και πέφτουμε στην κατηγορία των εκπαιδευτικών, για τους μη γνώστες, ένα και το αυτό είναι όλα. Μα πόσες ώρες επιπλέον τη μέρα τρώμε για τη δουλειά μας έξω από αυτό το χώρο;
Διόρθωνε γραπτά, προετοίμαζε διαγωνίσματα και μετά διόρθωνέ τα κι αυτά, πέρνα βαθμούς. Μίλα με γονείς, ακόμα και στο διάδρομο στο σουπερμάρκετ ή πριν συναντήσεις μια παρέα για καφέ, έξω απ’ την καφετέρια. Λύνε απορίες στα διαλείμματά σου ή ακόμα κι απ’ το τηλέφωνο. Άφησες να σε προσθέσουν γονείς και μαθητές σου στο Facebook; Χα! Λέγε τα τώρα κι απ’ το Messenger! Και μένουν έκπληκτοι ότι έχεις προσωπική ζωή, πρόσωπο κι υπόσταση έξω απ’ το ρόλο του εκπαιδευτικού.
Αυτές οι ώρες πού είναι; Τις μετρήσαμε; Όχι, καλέ, έξι ωρίτσες δουλεύουμε εμείς οι εκπαιδευτικοί, εννιά μήνες το χρόνο -επτά αν βγάλεις και τις αργίες!
Αρρώστησες; Σε κόλλησαν τα μικρά σου τερατατάκια; Την πάτησες. Δυο cold and flu και ξανά προς τη δόξα τραβά ο εκπαιδευτικός. Δε σε παίρνει για αναρρωτική, δε βγαίνει η ύλη! Και πήγαινε μετά σπίτι σου, μετά τα μαθήματά σου. Τυράννησε το μυαλό σου την ώρα που τρως ή κάνεις μπάνιο, συζήτησέ το με δικούς σου. Πόσα βράδια πρήζεις τη σχέση, τους φίλους και τους γονείς σου, που μπορεί να είναι άσχετοι με τον τομέα, για τους μαθητές σου ή για το τι έγινε στο σχολείο σήμερα;
Αυτές είναι οι υπερωρίες μας. Αυτά που δε βλέπει το μάτι του ΙΚΑ –μα ποιος είναι αυτός ο ΙΚΑς τέλος πάντων και πώς τις μετρά τις ώρες μας;– δεν πληρώνονται και δε μετρούν προς τη συνταξιοδότηση. Αυτά τα άγραφα κι επιπλέον, τα βαρέα κι ανθυγιεινά, είναι που κάποιος καλός άνθρωπος κάποτε υπολόγισε όταν είπε ότι, φτάνει, από Σεπτέμβριο μέχρι Ιούνιο θα εργάζονται οι εκπαιδευτικοί. Το καλοκαιράκι δικό τους. Να ανακτήσουν τις δυνάμεις τους. Και ναι, αυτό απαιτεί ολόκληρο τρίμηνο «αποσύνδεσης».
Πώς, άλλωστε, θα μπορέσει να συμβάλλει αποτελεσματικά στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του αυριανού σου υπαλλήλου; Ή αφεντικού; Στην υπομονή κι επιμονή του αυριανού σου δικηγόρου, στη συμπόνια και την ανθρωπιά του αυριανού σου γιατρού, στην ευγένεια και τον επαγγελματισμό του αυριανού σου δημοσίου υπαλλήλου ή ακόμα και ταξιτζή; Να πιάσουμε τους πολιτικούς ή τη νομοθετική κι εκτελεστική εξουσία; Ή αυτοί που κάποια στιγμή θα μας αντιπροσωπεύσουν ως λαό στο εξωτερικό, που θα διαπραγματευτούν, για χάρη μας, το μέλλον μας; Βλέπετε πού το πάω, μη συνεχίσω.
Απ’ το σπίτι λαμβάνουν οι μικροί μας τις απαραίτητες αρχές και βάσεις, μπαίνουν τα θεμέλια για τα κτήρια του μέλλοντος, του κόσμου στον οποίον εμείς θα ζούμε όταν πλέον δε θα μπορούμε να κάνουμε κάτι άλλο. Αλλά το χτίσιμο, φίλε μου, το κάνουν οι δάσκαλοι. Αυτοί με τους οποίους περνούν εκείνες τις συνεχόμενες 6-7 ώρες την ημέρα. Και με τόσους σεισμούς, θα βάλεις εξαντλημένους ανθρώπους να χτίσουν τους ουρανοξύστες του μέλλοντος; Σοβαρά, πόσοι από εσάς θα θέλατε σε αυτό δουλειές του ποδαριού;
Δάσκαλος, νοσηλευτής, μάνα ή πατέρας (ό,τι χρειάζεται την κάθε φορά, ανεξάρτητα απ’ το φύλο σου), αστυνόμος κι ειρηνοποιός, διαιτητής, διαιτολόγος, ψυχολόγος, κοινωνικός λειτουργός, διαμεσολαβητής, διερμηνευτής, φιλαράκι κι έμπιστος, σύμμαχος, αλλά και ταυτόχρονα εξουσία, θεός, παντογνώστης, εγκυκλοπαίδεια, αλλά και πρώτος δέκτης αντιδραστικών συμπεριφορών, αμφιβολιών κι υπαρξιακών. Ω, και μην ξεχνάμε την υπέροχη εποχή της προεφηβείας κι εφηβείας, οπού οι ορμόνες κάνουν σούπα το μυαλό! Να έχεις έγνοια, πέρα απ’ το μάθημα της ημέρας, να τους δείξεις τι είναι σωστό και τι λάθος, να τους διευρύνεις τους ορίζοντες, να τους ξυπνήσεις στο πώς πραγματικά λειτουργεί ο κόσμος και να τους μάθεις να κοιτούν πέρα και βαθύτερα απ’ την επιφάνεια και το φαίνεσθαι.
Να προσπαθήσεις να τους προστατέψεις από κινδύνους που καραδοκούν και δε βλέπουν καν, μπας και προλάβεις το κακό, μπας κι είσαι ο καταλυτικός παράγοντας σε μια καθοριστική απόφαση, να είσαι εκεί όταν δεν έχουν κανέναν άλλον να εμπιστευτούν. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι κάποτε, όντως, αντιμετωπιζόταν η διδασκαλία ως λειτούργημα κι οι δάσκαλοι έχριζαν το σεβασμό όλης της κοινωνίας. Και τώρα ακούμε τα εξ αμάξης μόλις ξεκινήσουν οι πρώτες γερές ζέστες.
Ναι, το ζητούμενο είναι να μεταφέρεις τις γνώσεις που απέκτησες μετά από κόπο, ιδρώτα, άπειρα ξενύχτια κι υπέρμετρο άγχος -χωρίς να αναφερόμαστε καν στο χρόνο που σπατάλησες μέχρι να πάρεις το πτυχίο σου. Όλα αυτά είναι μια καθημερινότητα. Γιατί; Γιατί στο job description, γραμμένο με ανεξίτηλο –αλλά αόρατο– μελάνι, τα ψιλά γράμματα λένε πως είσαι, στην ουσία, ένα πολυδιάστατο ον. Ή, όπως είπε, πολύ πετυχημένα ένας αγαπημένος μου μαθητής: «Εσύ δεν είσαι δασκάλα. Πολυμηχάνημα είσαι. Και το ’καψες». Όλοι μας, αγαπούλα μου, το καίμε, είναι απ’ τους κινδύνους του επαγγέλματος. Και δε βλέπω κάνα επίδομα ή καμιά ειδική άδεια «Υπέρ καψίματος εγκεφάλου, εξάντλησης και υπερκοπώσεως καθηγητού».
Πόσο τελικά πάει η ώρα; Και τι επιδόματα αξίζουν όλα αυτά, το καθένα ξεχωριστά, αλλά και σε συνδυασμό; Πόσα ψυχικά αποθέματα; Και πόση «ξεκούραση»; Λυσσάνε όλοι για το τρίμηνο που «καθόμαστε», αλλά αυτά δεν τα υπολογίσαμε, ε; Καθίστε μια στιγμή, να τα βάλω κάτω με μολύβι και χαρτί, να κάνουμε τις προσθαφαιρέσεις, να δούμε. Βγαίνει το τρίμηνο που παίρνουμε off; Γιατί, καλέ, «άσ’ το»; Α, τώρα δε λέμε τίποτα, ε;
Χτυπά το ξυπνητήρι. Λίγες μέρες έμειναν ακόμα. Χτυπά και το τελευταίο κουδούνι της χρονιάς σύντομα.
Εσείς οι υπόλοιποι στις δουλειές σας. Εμείς τα λέμε πάλι σε ένα τρίμηνο.
Συντάκτης: Νικολέττα Βασιλοπούλου
