Ένας πολύ σοφός άνθρωπος –ή μάλλον μια πολύ σοφή συγγραφέας– είχε πει κάποτε πως οι σιωπές κάνουν τις σημαντικές συζητήσεις μεταξύ φίλων. Ότι αυτό που μετράει τέλος πάντων, δεν είναι να μιλάς, αλλά να μη χρειάζεται να μιλήσεις. Για να πω την αλήθεια, δε διαφωνώ. Αλλά μπορεί και να το αμφισβητώ λιγάκι αυτό το απόφθεγμα που καλώς ή κακώς, έχει γίνει αρκετά διάσημο τον τελευταίο καιρό.
Γιατί αν ασχολείσαι κι εσύ με τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης, δεν υπάρχει περίπτωση να μην το ’χεις δει σε προφίλ φίλων και γνωστών. Έχεις σκεφτεί ποτέ όμως, τι μπορεί να κρύβεται κάτω απ’ την επιφάνεια; Τι επιπτώσεις μπορεί να έχουν οι αυταπάτες περί σιωπής φίλων σε στιγμές που όχι, δε θα ΄πρεπε να είχαν κρατήσει το στόμα τους κλειστό. Σε στιγμές που θα ‘πρεπε να φωνάξουν για να τους ακούσει όλος ο κόσμος και να προστατεύσουν μια φιλία που σημαίνει περισσότερα από μικρές διαφωνίες και συγκρούσεις που δεν έχουν καμία απολύτως επίπτωση.
Εξαρτάται κι απ’ τον χαρακτήρα του ανθρώπου, θα μου πεις. Κάποιοι προτιμούν να ζουν μες τη σιωπή τους και να έχουν ένα δεσμό που λίγοι θα μπορούσαν να αναπτύξουν κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Είτε με οικογένεια είτε με φίλους. Δεν έχει σημασία. Αλλά, έρχονται κι αυτές οι στιγμές που πρέπει να μιλήσεις γιατί δεν μπορείς να μείνεις σιωπηλός. Η σιωπή σου μπορεί να παρεξηγηθεί για κάτι άλλο, αν επιλέξεις να κρυφτείς πίσω απ’ την ασφάλεια που φαινομενικά σου προσφέρει σε στιγμές που θα’πρεπε να μην την αναζητήσεις καν.
Κι έρχονται στο μυαλό σου, αυτές οι σπάνιες αναμνήσεις που προσπαθείς να μην αναπολείς και πολύ. Που έχεις σφραγίσει σ’ ένα κουτί στο πίσω μέρος της μνήμης σου, με σκοπό να τις κρατήσεις στο σκοτάδι. Αναμνήσεις με ανθρώπους που δεν ήξερες κι ίσως δε συμπαθούσες, να σε πληγώνουν με τα λόγια τους. Λόγια που δε σκέφτηκαν καν πριν ξεστομίσουν.
Λες κι είναι τόσο απλό και συνηθισμένο το να μετατρέπεις το στόμα σου σε όπλο και τα λόγια σου σε σφαίρες. Λες κι είναι εντάξει να πατάς τη σκανδάλη αυτού του όπλου και να σκορπίζεις αυτές τις σφαίρες από ‘δω κι από ‘κει. Χωρίς να σε νοιάζει ποιον θα χτυπήσουν και πόσες πληγές θ’ ανοίξουν σε ψυχές ανθρώπων που δεν το άξιζαν.
Αυτό που θα θυμάσαι πάντα όμως, περισσότερο απ’τα λόγια των εχθρών, θα’ ναι η σιωπή των φίλων. Μια σιωπή που μπορούσες να νιώσεις στην ατμόσφαιρα κι αν άπλωνες το χέρι σου είμαι σίγουρη πως θα μπορούσες ν’ αγγίξεις. Δε θα την καταλάβεις στην αρχή και μπορεί να πάρει αρκετό καιρό μέχρι να συνειδητοποιήσεις πως όντως, υπήρχε. Γιατί την έχεις συνηθίσει και στο μυαλό σου, είναι δεδομένη.
Δε θα ‘πρεπε όμως. Σε στιγμές τουλάχιστον που περιμένεις ν’ ακούσει μια φωνή δίπλα σου να σε υποστηρίζει. Γιατί όμως δεν ακούστηκε καν; Γιατί δεν προσπάθησε να ακουστεί. Αυτή είναι η απάντηση που ψάχνεις σε μια ερώτηση που ίσως να μην πέρασε ποτέ απ’ το μυαλό σου. Οι σιωπές των φίλων, λοιπόν, μπορεί να κρύβουν περισσότερα απ’ όσα μπήκες ποτέ στη διαδικασία να αναζητήσεις.
Γιατί στην τελική, πραγματικός φίλος είναι αυτός που έρχεται κοντά σου όταν ο υπόλοιπος κόσμος απομακρύνεται. Όταν το μονοπάτι της ζωής φαντάζει ατέλειωτο και δεν είσαι σίγουρος αν θέλεις τελικά να το διασχίσεις. Κι όταν νιώθεις πως το σύμπαν ολόκληρο συνωμοτεί εναντίον σου. Αν δεν είναι διατεθειμένος λοιπόν, να σε υποστηρίξει με λόγια, δε θα έχει ποτέ σημασία η επίδραση που ίσως να ‘χει η σιωπή του. Γιατί πολύ απλά δε θα τη χρειάζεσαι.
Άλλωστε, πώς θα σου φανεί χρήσιμη η σιωπή όταν ξέρεις πως πίσω της κρύβονται μόνο άδειες υποσχέσεις; Προσφέρει μια αρμονία η σιωπή σε στιγμές που πραγματικά τη χρειάζεσαι. Υπάρχουν όμως, πού και πού, αυτές οι στιγμές που το μόνο που χρειάζεσαι για να πάρεις δύναμη είναι η φωνή ενός φίλου που αφήνει πίσω τη σιωπή του για να σε κάνει να νιώσεις, όχι μόνο ο εαυτός σου, αλλά η καλύτερη εκδοχή του.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη