Όταν ήμασταν ακόμα παιδιά, εμείς τα κοριτσάκια, στην ερώτηση «ποιον θα παντρευτείς όταν μεγαλώσεις;» απαντούσαμε τον μπαμπά μας. Δεν μπορούσαμε να κατανοήσουμε τι είναι ο γάμος για τους άλλους ανθρώπους, αλλά μόνο αυτό που βλέπαμε στην οικογένειά μας. Δεν ήταν κάτι χειροπιαστό και στην ερώτησή μας τι ήταν επιτέλους αυτός ο γάμος, παίρναμε την περιβόητη απάντηση: «Όταν δύο άνθρωποι αγαπιούνται πολύ, παντρεύονται». Παύση. Γιατί μεγαλώνοντας και τρώγοντας τα μούτρα μας μάθαμε πως οι άνθρωποι που αγαπήθηκαν πραγματικά πολύ, σπάνια κατέληξαν μαζί, πόσο μάλλον να παντρεύτηκαν κιόλας.
Κανένα χαρτί και κανένα δακτυλίδι με φανταχτερές κοτρόνες δεν έχει σημασία. Παλιότερα οι γάμοι έμοιαζαν περισσότερο με οικονομικές συμφωνίες. Ένας καλός γαμπρός ή μια νύφη κελεπούρι, που θα έλυναν ο ένας τα οικονομικά προβλήματα του άλλου. Οι γυναίκες μεγάλωναν για να ντυθούν νυφούλες, να φτιάχνουν σπιτικό φύλλο και να νταντεύουν τα παιδιά κι οι άνδρες έπρεπε να σοβαρευτούν, να νοικοκυρευτούν και να σκαρώσουν απογόνους, δουλεύοντας για να τους συντηρούν. Συνοικέσια και συμβιώσεις κατ’ ανάγκην. Μα τίποτα δε μας τρομάζει πιο πολύ απ’ την υποψία πως τόσα χρόνια τίποτα δεν άλλαξε κι ο γάμος παραμένει για πολλούς αυτοσκοπός, ο θεσμός που θα τους ολοκληρώσει ως ανθρώπους.
Πατούν τα 30 και σαν τρελοί ακούν βιολογικά ρολόγια να χτυπούν, μεταμορφώνονται σε κυνηγούς τέλειων συντρόφων –ή απλώς συντρόφων– και θεωρούν τα ανέμελα προηγούμενα χρόνια οριστικό παρελθόν. Εκεί που ψείριζαν τον κάθε άνθρωπο που ερχόταν στη ζωή τους, τώρα είναι έτοιμοι να συμβιβαστούν με τον πρώτο που θα έρθει στο διάβα τους. Για να κάνουν τι; Να κλειστούν σε ένα διαμέρισμα με μισό ενοίκιο, να πουν το ζήσαμε κι αυτό; Η απλά για να έρθει ένα παιδί μέσα σε έναν γάμο; Τα παιδιά μπορούν να έρθουν κι εκτός γάμου και δόξα το θεό υπάρχουν εκεί έξω πολλές όμορφες μονογονικές οικογένειες και πολλοί άξιοι γονείς που μεγαλώνουν μόνοι τα παιδιά τους.
Ο γάμος δεν είναι τρόπαιο και σίγουρα δεν είναι κατόρθωμα. Είναι μία μονάχα βραδιά, ένα γλέντι – κι αυτό κυρίως για τους καλεσμένους, γιατί οι πρωταγωνιστές είναι ψόφιοι–, με απίστευτα έξοδα κι ένα «μαζί» που σφραγίζεται για το θεαθήναι σε ένα δημαρχείο ή μια εκκλησιά. Τα πραγματικά «μαζί» δε χρειάζονται θεατές, μάρτυρες πιστοποίησης και πολλά-πολλά. Κι αν είναι να έρθει ένα παιδί, χρειάζεται μόνο αγάπη.
Κατάντησε ο γάμος μια καλοστημένη εμπορική επιχείρηση κι έχουμε χάσει την ουσία. Μας βομβαρδίζουν από παντού να παντρευτούμε, λες κι είναι επίτευγμα. Όχι, φίλε, δεν είναι. Το πραγματικό επίτευγμα είναι να βρεις έναν άνθρωπο αληθινό, να ζήσετε μαζί ευτυχισμένοι. Κι όσοι τυχεροί το έζησαν ξέρουν πως δε χρειάζονται καμιά τελετή ή πιστοποίηση για σφραγίδα στην ευτυχία τους.
Το 50% των γάμων σήμερα καταλήγουν σε διαζύγιο κι αυτό είναι λυπηρό. Φωνάζει πως το να παντρευτεί κανείς μόνο κατόρθωμα δεν είναι, αφού γάμοι εύκολα χτίζονται κι ακόμα ευκολότερα γκρεμίζονται. Ο γάμος θέλει βάσεις γερές, ακλόνητες. Θέλει συνεργασία και διαμερισμό ευθυνών. Θέλει ωριμότητα. Θέλει μονάχα δυο συμμάχους στη σκληρότητα της καθημερινότητας. Τέτοιους συμμάχους θα δείτε πολλούς σ’ αυτή τη ζωή που δεν ονομάστηκαν ποτέ τυπικά «σύζυγοι». Δεν είναι, όμως;
Ο γάμος είναι ένα σημαντικό γεγονός, όπως όλα τα χαρούμενα γεγονότα∙ μια προαγωγή, γενέθλια, πτυχία, ορκωμοσίες. Χαιρόμαστε εξίσου το ίδιο όταν οι φίλοι μας προχωρούν σ’ αυτό το βήμα, μα δεν ξεχνάμε ποτέ πως είναι απλώς μια μέρα, το πραγματικό στοίχημα είναι το «μετά».
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη