Η αρχοντιά κι η γενναιοδωρία των κερασμάτων

Είναι στο αίμα μας, είναι στο DNA μας, είναι νοοτροπία ζωής, είναι τρόπος προσέγγισης, είναι πολλά. Ο λόγος για τα περιβόητα κεράσματα. Λίγο παρεξηγημένα από κάποιους, υστερόβουλα και πονηρά, ανταποδοτικά σαν υποχρέωση από άλλους, πηγαία, φιλικά κι αυθόρμητα για ορισμένους, αλλά για όλους κάτι δηλώνουν και κάτι δείχνουν.

Ο Νίκος Ξυλούρης κάποτε είπε: «Ο άνθρωπος δεν θέλει πολλά για να είναι ευτυχισμένος. Φτάνει να ‘χει δυο-τρεις  φίλους να τον αγαπούνε πραγματικά και χρήματα τόσα για να μπορεί να τους κερνά». Λίγα λόγια και μέσα σε αυτά ολόκληρη η ουσία της ζωής μας. Φίλοι και χρήματα τόσα όσα μας επιτρέπουν να καλομαθαίνουμε όσους αγαπάμε και να περνάμε καλά μαζί τους.

Τι γίνεται στο σήμερα, όμως; Τα κεράσματα έχουν, σίγουρα, ελαττωθεί λόγω οικονομικής κρίσης κι αρκετοί είναι εκείνοι που τα θεωρούν συμφεροντολογικά. Δεν κρύβουν, όμως, πάντα κάποιον απώτερο σκοπό. Ναι, μπορεί να ξεκινήσουν κι από ερωτική πρόθεση, από κάποιον ή κάποια που θέλει να σε προσεγγίσει κι επιλέγει τον πατροπαράδοτο ελληνικό τρόπο. Να κεράσει ένα ποτό για να μπορέσει να πιάσει κουβέντα. Μπορεί να γίνει κι ως απλή ένδειξη θαυμασμού, για να αποδοθεί μια φιλοφρόνηση με ευγενικό αλλά χειροπιαστό τρόπο. Και έτσι, αυτός που θα σε κεράσει δε χρειάζεται να χαρακτηρίζεται πάντα «πέφτουλας» (το «λιγούρι» δεν έχει φύλο), γιατί πέρα απ’ την κίνησή του αυτή ίσως να μη σε πλησιάσει, αν δε δώσεις εσύ το πράσινο φως.

Πέρα, όμως, απ’ τα κεράσματα του φλερτ, είναι μια συμπεριφορά που συναντάμε κι ανάμεσα σε φίλους. Το κλασικό που πετυχαίνεις κάποιο γνωστό που είχες καιρό να δεις και του λες: «Έλα να σε κεράσω μια μπίρα, να τα πούμε». Απλά γιατί χάρηκες, γιατί είναι μια ευκαιρία να μάθετε τα νέα σας, να περάσετε λίγο χρόνο μαζί και να κανονίσετε να ξαναβρεθείτε.

Το ότι το κέρασμα συμβαίνει συχνά και στο πλαίσιο πελατειακών σχέσεων, επίσης, δεν είναι κάτι καταδικαστέο. Ένας τρόπος να χτιστούν λίγο πιο ευνοϊκές συνθήκες ανάμεσα σε δύο συνεργάτες, ένας τρόπος να ευχαριστήσεις κι, εντάξει, να καλοπιάσεις έναν πελάτη. Γιατί, δηλαδή, να μπεις στη διαδικασία να το σχολιάσεις αρνητικά, αφού έτσι λειτουργεί το σύστημα; Γιατί να νιώσεις άσχημα αν ο εργοδότης σου θελήσει να σε κεράσει τον καφέ ή το φαγητό εν ώρα meeting; Άσε που τα κεράσματα δε δημιουργούν υποχρεώσεις, απ’ τη στιγμή που κάλλιστα μπορούν να ‘ναι ανταποδοτικά.  Είτε πελατειακά, είτε φιλικά, είτε ακόμα κι ερωτικά, ισχύει πολύ άνετα το «σήμερα κερνάω εγώ και την επόμενη εσύ».

Κι από κάποιον άγνωστο στο καφενείο του χωριού να γίνει, ως ένδειξη φιλοξενίας, πάλι γλυκό, ευγενικό κι ανθρώπινο είναι. Θα ξεχάσω εγώ, νομίζεις, την κυρία Σούλα, που μας κέρασε πορτοκαλάδα χωρίς ανθρακικό, επειδή απλά βγάζαμε φωτογραφίες στις καρέκλες του γραφικού καφενείου της με τη φίλη μου την Κάτια; Το καταχάρηκε όταν της είπαμε ότι δεν καταγόμαστε από ‘κει και πόσο αλλιώτικα όμορφο μας φαίνεται το καφενείο της. Έτσι θέλησε να μας ανταποδώσει τη χαρά και να μας ευχαριστήσει για τα καλά μας λόγια μ’ ένα κέρασμα.

Μια κίνηση καλοσύνης, που κουβαλά μια γενναιοδωρία και μια αρχοντιά που τείνουμε να ξεχάσουμε, αυτό είναι το κέρασμα. Νομίζουμε ότι έχει εντελώς χαθεί επειδή δεν το συναντάμε συχνά, επειδή εμείς δεν το προσφέρουμε. Κι επειδή η ευγένεια κι η φιλοξενία κοντεύουν να εξαφανιστούν, αντί να τα εκτιμάμε όταν τα εισπράττουμε, γινόμαστε καχύποπτοι κι αντιδράμε αμυντικά απέναντι σε οτιδήποτε καλό, ψάχνοντας τον βαθύτερο και πάντα σκοτεινό σκοπό τους.

Τα κεράσματα συνόδευαν ανέκαθεν τις ξεχωριστές στιγμές μας, γιόρταζαν μαζί την ευτυχία μας. Ήταν, είναι και θα ‘ναι παρόντα σε γεννητούρια, βαφτίσια, γάμους, ορκωμοσίες, σε γενέθλια κι αρραβωνιάσματα ή ακόμα και σε μια απλή μάζωξη της παρέας στο σπίτι. Γίνονται και σε στιγμές που απλά το γουστάρουμε και το κάνουμε, που απολαμβάνουμε τη συντροφιά των ανθρώπων δίπλα μας και χαιρόμαστε με τα μικρά της ζωής. Χωρίς ιδιαίτερο λόγο. Χωρίς κανένα σκοπό. Έτσι απλά, μας αρέσει να κερνάμε, γιατί έτσι το νιώθουμε. Να πιούμε μια ρακί στην υγειά όλων, να κάνει κύκλους η χαρά.

Τώρα, το αν θα ανταποδοθεί το κέρασμα δεν είναι σίγουρα υποχρέωση κανενός. Είναι θέμα χαρακτήρα, διάθεσης, ίσως ακόμα κι οικονομικής ευελιξίας. Όποιος δύναται, θα κεράσει. Όποιος όχι, μπορεί να το αναβάλει για αργότερα, για όταν το αντέχει η τσέπη του. Όποιος δεν το εκτιμήσει καν ή το παρεξηγήσει, δε θα το ‘υχαριστηθεί κιόλας, οπότε δε θα το επιστρέψει. Όλα έχουν να κάνουν με την προσωπικότητά μας, με τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα.

Όποιος δεν το συνηθίζει, δεν το ‘χει καν δει να συμβαίνει στον κύκλο του, μένει αποσβολωμένος με το πόσα κεράσματα μπορεί να κάνει ο τύπος απέναντι. Και σε όποια κατηγορία και να βρίσκεσαι, είναι οκ. Κράτα, όμως, στο μυαλό σου πως τα κεράσματα σπέρνουν χαρά και την υπόσχεση πως πάντοτε μπορούν να επαναληφθούν, γεννώντας χαμόγελα κι ευγνωμοσύνη.