«Τοποθετήσου», σου λέει ο φίλος σου, έχοντας αναλύσει τους προβληματισμούς του για τη σχέση του ενώ πίνετε καφέ κάπου στο κέντρο της πόλης. Ο φίλος αναμένει μια απάντηση από εσένα επειδή εσένα ξέρει κι εσένα εμπιστεύεται. Και κάπου εδώ έρχεται η αμήχανη στιγμή που εσύ σκέφτεσαι «γιατί ρε φίλε μου το κάνεις αυτό τώρα».
Το σκέφτεσαι έτσι, επειδή καλείσαι να σχολιάσεις και να εκφράσεις την δική σου οπτική για μια σχέση που ναι μεν δε σε αφορά άμεσα, αλλά αφορά συναισθηματικά άμεσα ένα από τα αγαπημένα σου πρόσωπα, το οποίο θέλεις να βοηθήσεις αλλά όχι να πληγώσεις με τα λεγόμενά σου.
Στις δυνατές φιλίες, αυτές που φτάνουν σε επίπεδο οικογένειας από επιλογή, υπάρχουν λόγια που πρέπει να ειπωθούν, ειδικά όταν στο ζητάει ο φίλος σου. Έτσι, εσύ, σαν σωστός φίλος, θα φωνάξεις όταν θεωρείς ότι χρειάζεται, θα τον απομονώσεις στη γωνίτσα του όταν έχει ξεφύγει και θα τον κατεβάσεις από το ροζ συννεφάκι του όταν βλέπεις ότι το συγκεκριμένο σύννεφο τον οδηγεί μόνο σε βροχή ενώ είναι παιδί του γαλανού κι όχι μουντού ουρανού.
Με τα λεγόμενά σου, μπορεί ο φίλος να σπαστεί και να ξενερώσει, επειδή το ροζ συννεφάκι τον πάει εκεί που όλα είναι τέλεια. Ή έτσι νομίζει στην αρχή τουλάχιστον. Έλα όμως που εσύ βλέπεις μια ανώμαλη προσγείωση να έρχεται επικίνδυνα γρήγορα και θέλεις απλά να τον προστατεύσεις, επειδή νοιάζεσαι πραγματικά.
Εφόσον σου έχει ζητηθεί η γνώμη σου και ο φίλος θέλει να ακούσει ένα διαφορετικό σκεπτικό, οφείλεις να είσαι έτοιμος να δώσεις οποιαδήποτε κριτική για την επιλογή της σχέσης αυτής και οφείλεις να ξέρεις ότι ο ρόλος σου είναι περίπλοκος σ’ αυτή τη φάση συζήτησης. Αυτό συμβαίνει επειδή εσύ θες να βοηθήσεις ή να σπρώξεις την κατάσταση προς το καλύτερο αλλά φοβάσαι για το τι περιμένει να ακούσει ο φίλος σου και φυσικά δεν ξέρεις με τι τρόπο να πεις όσα σκέφτεσαι. Τι κάνεις λοιπόν;
Αρχικά, δίνεις λίγο χρόνο στον εαυτό σου να βολιδοσκοπήσει την κατάσταση και βρίσκεις και την κατάλληλη χρονική στιγμή για να σχολιάσεις. Μπορείς να προσπαθήσεις με το «ναι μεν αλλά», δηλαδή με γλυκό τρόπο στο άτομο που θέλει ζουζουνιές για να του περάσεις το μήνυμα και να τον φέρεις εκεί που πρέπει να το δει πιο σοβαρά. Μπορείς να γίνεις στυγνός όταν βλέπεις ότι ο φίλος δεν χαμπαριάζει με ωραίο τρόπο και φτάνει λίγο πριν το χείλος του γκρεμού, ειδικά σε περιπτώσεις συμβουλής για λεκτική ή και σωματική βία. Υπάρχει πάντα η πιθανότητα να μην έχεις μιλήσει για καιρό, για να μην τον στενοχωρήσεις, και να κάνεις μια έκρηξη ηφαιστειακή για να σώσεις ο,τι μπορείς από τον φίλο σου. Ίσως αυτός ο τρόπος να φέρει αντιδράσεις αλλά τουλάχιστον εσύ το καθήκον σου το έκανες.
Είναι κι αυτές οι περιπτώσεις που σχολιάζεις εξ’ αρχής την κατάσταση και περιμένεις πότε ο φίλος θα είναι έτοιμος να φιλτράρει τα λεγόμενά σου και να κάνει τις απαραίτητες ενέργειες αλλαγής συμπεριφοράς. Αυτή η διαδικασία απαιτεί υπομονή καθώς δείχνεις ότι αποδέχεσαι προς το παρόν την επιλογή του φίλου σου. Δείχνει επίσης σεβασμό ως προς την επιλογή του φίλου, ακόμη κι αν του δημιουργεί προβλήματα, και μία νοοτροπία εμπιστοσύνης. Εμπιστοσύνη στην φιλία σας, σημαίνει ότι του εκφράζεις κάποιες ανησυχίες και γνωρίζεις ότι ο φίλος σου, που στην αρχή θα αντιδράσει ακούγοντας πραγματάκια που δε θέλει να ακούσει, θα μπει αργότερα στη διαδικασία σκέψης και δε θα σε προσπεράσει.
Με σκληρό ή γλυκό τρόπο, με αγκαλιές, «χαστούκια» ή με όποιο άλλο τρόπο γουστάρεις εσύ, δίνεις τη γνώμη σου. Μην φοβάσαι ότι η άποψή σου θα τον στενοχωρήσει ή θα τον διώξει μακριά σου. Σε καμία περίπτωση δε θες να είσαι ο «στα ‘λεγα εγώ», αλλά δεν επιθυμείς και να αποκρύψεις την αλήθεια. Και να θυμάσαι, ο φίλος που πραγματικά αξίζει, μένει, επιμένει, συμβουλεύει κι αν για λίγο το χάσει κι απομακρυνθεί, ξέρει πάντοτε πότε να επιστρέψει.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου