Η επιλεκτική αλαλία είναι μια διαταραχή, κατά την οποία ένα άτομο δε μιλάει, ενώ έχει την ικανότητα αυτή. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι υποφέρει από άγχος αλλά έχει κι έντονο το αίσθημα της ντροπής που δεν του επιτρέπει να εκφραστεί, με αποτέλεσμα να φιμώνει το ίδιο τον εαυτό του. Αιτίες που η συμπεριφορά αυτή εμφανίζεται, επικεντρώνονται στο περιβάλλον του και το αίσθημα ασφάλειας ή μη που αισθάνεται μέσα σε αυτό, ή κάποιο τραύμα που σχετίζεται με το παρελθόν κι έχει επιφέρει την αφωνία αυτή.
Είναι κάτι που αρχικά εντοπίζεται στην παιδική ηλικία χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν μπορεί να δημιουργηθεί σ’ ενήλικες. Το άγχος και το στρες μπορούν να προκαλέσουν διαφορετικά προβλήματα στον κάθε οργανισμό. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το άτομο που υποφέρει από αυτή τη διαταραχή, δεν αντιμετωπίζει κανένα πρόβλημα κατανόησης ή άρθρωσης του λόγου. Είναι πιθανό, ενώ συμμετέχει με ομαλό τρόπο σε κοινωνικές δραστηριότητες, να αδυνατεί να εκφραστεί λεκτικά. Εσφαλμένα δημιουργείται η εντύπωση ότι είναι μια συμπεριφορά αντιπάθειας, σνομπισμού, ακόμη κι ατόμου που του λείπει το στοιχείο της προσαρμοστικότητας ή της ανάγκης για κοινωνική συναναστροφή. Στις περισσότερες περιπτώσεις, όμως, το άτομο μιλάει με τους πολύ κοντινούς του ανθρώπους, όταν αισθάνεται πως βρίσκεται σε ένα περιβάλλον αποδοχής κι ηρεμίας, ενώ ένα πλήθος ή μια παρέα αγνώστων αποτελεί γι’ αυτό ένα αφιλόξενο περιβάλλον για να μιλήσει- είτε αυτό ισχύει, είτε όχι.
Η συνεχής αποτυχία, όταν πρόκειται να μιλήσει σ’ ένα ακροατήριο, καθώς η προσδοκία των υπολοίπων δημιουργεί περισσότερο άγχος και κατά συνέπεια το κλείδωμα του ατόμου, φέρνει ένα αίσθημα ματαίωσης που γυρνά άλλη μια στροφή τον φαύλο κύκλο της αλαλίας. Από την άλλη η αδυναμία ομιλίας κι έκφρασης δεν υποδηλώνει, σε καμία περίπτωση, ανεπάρκεια στις γνώσεις του ατόμου, ούτε όμως κι ανικανότητα στη διαδικασία της ομιλίας. Δεν είναι σε θέση να μιλήσει. Δεν έχει καμία συσχέτιση με άλλου είδους δυσκολίες, όπως για παράδειγμα ο αυτισμός ή οι ψυχωτικές διαταραχές. Όμως σχετίζεται με μια άλλη, αυτή του κοινωνικού άγχους. Σχεδόν εξ ολοκλήρου, οι διαγνωσμένοι με την εκλεκτική αλαλία έχουν και διαταραχή κοινωνικού άγχους.
Ορισμένοι επιστήμονες αποδίδουν αυτή τη συμπεριφορά σ’ ένα είδος στρατηγικής με σκοπό την αποφυγή της έκθεσης. Σύμφωνα με τα ευρήματα της δρ. Ελίσα Σίπον-Μπλαμ, άλλα συχνά συμπτώματα της είναι η δυσκολία του ατόμου να διατηρήσει οπτική επαφή, η δυσκολία έκφρασης συναισθημάτων αλλά κι ευαισθησία όταν βρίσκεται ανάμεσα σε πλήθος ανθρώπων. Ωστόσο, πολλά άτομα που πάσχουν απ’ αυτή διακρίνονται με πολλά θετικά στοιχεία, όπως είναι η ευφυΐα, η εξαιρετική αντίληψη, η ενσυναίσθηση καθώς και η ισχυρή αίσθηση του σωστού και του δίκαιου.
Υπάρχουν αρκετοί τρόποι που μπορεί κανείς να βοηθήσει αυτόν που βάλλεται από την αλαλία. Ένα απ’ τα σημαντικότερα είναι να αποδεχτεί ο κοινωνικός περίγυρος του ατόμου αυτή τη δυσκολία του και να τη διαχειριστεί με διακριτικότητα αλλά και ν’ αποδεχτεί την τρέχουσα κατάσταση. Αν το άτομο αισθάνεται αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας και της οικογένειάς του, τόσο πιο άνετα θα μπορεί να μιλήσει. Μ’ αυτόν τον τρόπο ίσως καταστεί ευκολότερη η διαδικασία της επικοινωνίας. Γι’ αυτό, η δημιουργία μια γαλήνιας κι ήρεμης ατμόσφαιρας θα βοηθήσει σημαντικά το άτομο και θα τ’ οδηγήσει προς την απελευθέρωσή του. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αισθάνεται τη σημαντικότητα της προσωπικότητας και του χαρακτήρα του. Επομένως, εξασφαλίζοντας ένα ασφαλές περιβάλλον, μπορεί κανείς να στρώσει ένα ανεμπόδιστο μονοπάτι προς τη σταδιακή γεφύρωση της επικοινωνίας με τους συνανθρώπους του.
Εντούτοις, είναι εξίσου πιθανό να πραγματοποιηθούν κάποιες λανθασμένες κινήσεις, οι οποίες θα επιφέρουν αντίθετα αποτελέσματα απ’ τα επιθυμητά. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει ν’ ασκηθεί πίεση με σκοπό να κάνει μια συζήτηση με κάποιον που δεν αισθάνεται άνετα. Ένας εξαναγκασμός θα κλειδώσει ακόμα περισσότερο το άτομο κι έτσι θ’ απομακρυνθεί. Κάποιες φορές είναι καλό να μην το κοιτάζουν μέσα στα μάτια περιμένοντας να δώσει μια απάντηση ή να ξεκινήσει μια συζήτηση. Αν συμβεί αυτό, θα νιώσει αμέσως την πίεση που του ασκείται και κατά συνέπεια θα αποτραβηχτεί απ’ την κουβέντα. Επιπλέον, δεν πρέπει να αισθανθεί υποχρεωμένος να μιλήσει και να επικοινωνήσει. Είναι βασικό να του δοθεί η δυνατότητα να επιλέξει αυτόβουλα το πότε θα μιλήσει και θα εκφράσει τα συναισθήματά του.
Συνεπώς, ένα άτομο που έχει διαγνωστεί με επιλεκτική αλαλία θέλει να αισθάνεται ελεύθερο κι ικανό να συζητήσει κάτι, όποτε εκείνο το επιθυμεί. Η ελευθερία κι η απεξάρτηση απ’ τα κοινωνικά στερεότυπα είναι αυτά που μπορούν να βοηθήσουν κάποιον. Κι ίσως έτσι ν’ αρχίσει ν’ αποβάλλει το άγχος της επικοινωνίας. Είναι αναγκαίο να τονιστεί πως αυτό το άτομο δε διαφέρει σε τίποτα από εμένα κι από εσένα. Είναι απλώς ένας επιλεκτικός ομιλητής.
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου