Ο λόγος μέσα από συζητήσεις μπορεί να αποτελέσει το ακριβέστερο μέσο προκατάληψης εντός κοινοτήτων. Είναι η σημαία για να διακρίνουμε την ποιότητα και το υπόβαθρο ανθρώπων που μας περιβάλλουν και εντάσσονται σε ευρύτερους κύκλους.

Η άποψη εκφράζεται μέσω του λόγου και μπορούμε να διακρίνουμε αν κάποιος αποτελεί φερέφωνο αυτής αν και εφόσον μπορεί να τη στηρίξει. Είναι δύσκολο κάποιοι άνθρωποι να στηρίξουν απόψεις όταν αισθάνονται αμήχανα για το ακαδημαϊκό τους επίπεδο. Όμως, με τον ένα ή με τον άλλον τρόπο φαίνεται αν η άποψη ανήκει σε μια εκδοχή δική μας. Η επιμονή σε μια άποψη προδίδει την πηγή προέλευσής της καθώς και το παρελθόν του κάθε ανθρώπου.

Ανάλογα με τα ερεθίσματά μας, μερικές φορές γινόμαστε κλειστόμυαλοι, γεγονός που μας εμποδίζει να ανεχτούμε άλλες απόψεις γιατί, παραδείγματος χάριν προερχόμαστε από μια οικογένεια από ανθρώπους που είναι δογματικοί στις απόψεις τους, είτε αποδεικνύονται λογικά είτε όχι. Σίγουρα, ο περίγυρός μας μας περιορίζει, αν και εφόσον συρρικνώνεται σε λίγους ανθρώπους, γιατί τα θέματα συζήτησης είναι ίδια και αναπαράγονται διαρκώς, όπως για παράδειγμα τα αθλητικά και η εστίαση σε αυτά. Συνεπώς, οι απόψεις διαμορφώνονται σίγουρα σε προσωπικό επίπεδο, αλλά οι επιρροές από τον περίγυρο μπορεί να μας αναγκάζουν να φοράμε παρωπίδες.

Σε ένα ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο, πολλά στερεότυπα απορρέουν σε συζητήσεις και εντείνονται σε εκφορά ρατσιστικού λόγου. Σε γενικό πλαίσιο «η εκφορά λόγου είναι χρέος κάθε λαού», καθώς και τα πρότυπα που χτίζονται για άλλους λαούς είναι επίσης ευθύνη κάθε ατόμου που συνυπάρχει σε αυτόν. Λόγω παγκοσμιοποίησης, βλέπουμε ότι πολλοί άνθρωποι δοκιμάζονται συνεχώς με εκφράσεις που παράγουν ρατσιστικές αποχρώσεις, γεγονός που δημιουργεί εντάσεις. Η κοινωνική μορφή του είναι μια εναλλακτική κατηγορία που δεν ξεθωριάζει μέσα από ευρύτερη χρήση λόγου.

Τα στερεότυπα γύρω από επαγγέλματα και προερχόμενους από άλλες χώρες κατοίκους, καθώς και η αναπαραγωγή αυτών μέσω ανεκδότων υποβόσκει την ευρύτερη άποψη που κυριαρχεί. Είναι λεπτή η κλωστή ανάμεσα σε λέξεις περί τέτοιων θεμάτων. Συνεπώς, η χρήση λόγου είναι η απόδειξη της ταυτότητάς μας. Ο χώρος από όπου προερχόμαστε αποτελεί ένα αρχικό ερέθισμα αλλά όχι το πρωταρχικό.

Όλοι προβαίνουμε σε λάθη και σε άστοχους σχολιασμούς. Κάποιοι δεν το καταλαβαίνουν και άλλοι απλά το επιδιώκουν. Αυτοί που δεν το καταλαβαίνουν προσπαθούν να βελτιωθούν και να εντάξουν κάτι καινούριο στο λεξιλόγιό τους. Αυτοί που προβάλλουν τα λάθη είναι συνήθως και αυτοί που επιδιώκουν την χρήση του λόγου ιδιοτελώς υποβαθμίζοντας αυτούς που ίσως να έχασαν χρόνο και τώρα να αποφάσισαν να κάνουν αλλαγές. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που οι πιο καλοί χειριστές του λόγου προσπάθησαν να πείσουν, να διαστρεβλώσουν καταστάσεις και να προσηλυτίσουν ένα ευρύτερο κοινό. Και αυτοί μπορούν να πουν ψέματα, να προσβάλλουν «με το γάντι». Σαν αποτέλεσμα, υπάρχει ποικιλότητα στο λόγο ανάλογα με τον σκοπό που εξυπηρετεί.

Και βέβαια, οι επιρροές από την οικογένεια ποικίλουν. Δεν είναι λίγες οι φορές που πολλά παιδιά ακούν γονείς να βρίζουν εν ώρα οδήγησης, να εκρήγνυνται με ένταση σε εκείνα όταν δεν είναι ήσυχα ή δεν «κάνουν ό ,τι τους λένε». Η ειρωνεία και ο σαρκασμός που σαν έννοιες ταυτίζονται αλλά διαφέρουν σημαντικά σε κοινές συζητήσεις που αφορούν παρέες. Ο τόνος που θα μιλήσει κανείς επίσης αποτελεί αντίκτυπος για τα παιδιά. Τέτοια είναι μερικά παραδείγματα που παίρνουν τα παιδιά μέσα από γονείς ή μεγαλύτερα αδέλφια που είναι τα πρώτα πρότυπα που έχουν.  Συνεπώς, οι προσλαμβάνουσες αλλάζουν και ποικίλουν.

 

Συντάκτης: Θεόδωρος Σωτηρόπουλος
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου