Aνοιχτή επιστολή μιας εκπαιδευτικoύ στην Υπουργό Παιδείας

Κυρία υπουργέ,

Για χρόνια έβαζα τη ζωή μου σε μια βαλίτσα και ξεκινούσα από το μηδέν, κάθε χρονιά σε διαφορετική γωνιά της χώρας, αφήνοντας σε κάθε μία ένα κομμάτι της ψυχής μου. Για χρόνια κυνηγούσα τα δυσπρόσιτα, την παραμεθόριο, τα σεμινάρια, προσόντα επί προσόντων για τα πολυπόθητα μόρια. Για χρόνια πάσχιζα ν’ ανήκω κάπου ως εκπαιδευτικός, να μην είμαι φτερό στον άνεμο κάθε τέλος Ιούνη. Ώσπου ήρθε η στιγμή της μονιμοποίησης. Επιτέλους, τόσοι κόποι και θυσίες έπιασαν τόπο. Κι έρχεται στο καπάκι μια αξιολόγηση λες και δε με έχετε ήδη δοκιμάσει αρκετά.

Και μην παρερμηνεύετε όσα πω, δε φοβάμαι ν’ αξιολογηθώ. Δεν έχω τίποτα να κρύψω κι οι εκατοντάδες μαθητές που πέρασαν από τα χέρια μου μπορούν να το επιβεβαιώσουν. Αγαπώ τη δουλειά μου και πασχίζω κάθε μέρα γι’ αυτήν γιατί, όταν θέλεις να λέγεσαι εκπαιδευτικός, οφείλεις διαρκώς να εξελίσσεσαι. Ίσως, αν ακούγατε καθόλου τις φωνές μας και δν ζούσατε σ’ έναν δικό σας κόσμο, να είχατε ακούσει πως αξιολογούμαστε κάθε μέρα. Κάθε στιγμή που βρισκόμαστε στο σχολείο κι εκτελούμε το έργο μας, αξιολογούμαστε από τους μαθητές και τους γονείς τους, τους συναδέλφους και τους προϊσταμένους μας. Σε κάθε σύλλογο διδασκόντων ανταλλάσσουμε απόψεις για να γίνουμε καλύτεροι για τα παιδιά μας. Εμείς οι ίδιοι, πρωτίστως, αξιολογούμε τον εαυτό μας κι είμαστε οι πιο σκληροί κριτές.

Βρισκόμαστε στο 2023 κι ακόμη υπάρχουν σχολεία που οι μαθητές κάνουν μάθημα σε διαδρόμους, τάξεις πλημμυρίζουν με την πρώτη κακοκαιρία, δεν υπάρχει η δέουσα υλικοτεχνική υποδομή για τις ανάγκες της διδασκαλίας κι εσείς θα έρθετε να αξιολογήσετε αν κάνω καλά τη δουλειά μου; Θα πείτε πως η αξιολόγηση των σχολικών μονάδων ως κτιρίων εμπίπτει στην αρμοδιότητα του εκάστοτε Δήμου κι όχι του Υπουργείου. Νίπτετε τας χείρας σας και συνεχίζετε να με κατακρίνετε. Πώς όμως δέχεστε να βάζετε μαθητές σε αμφιβόλου ποιότητας κτίρια, αδιαφορώντας παντελώς για την ασφάλειά τους και για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες λαμβάνει χώρα η εκπαιδευτική διαδικασία;

Ποιος θα αξιολογήσει εσάς για την εγκληματική αδιαφορία σας για το σύστημα εκπαίδευσης που δεν επιτρέπει την παραμικρή πρωτοβουλία, την έστω τόση δα δημιουργικότητα, που κάνει τα παιδιά ζόμπι των φροντιστηρίων; Μας θέλετε φιμωμένους, φερέφωνα του συστήματός σας. Μας χειραγωγείτε συστηματικά, για να φτιάξετε ένα δημόσιο σχολείο στα μέτρα σας, με μαθητές προσηλωμένους στην εξαντλητική ύλη κι εκπαιδευτικούς αγχωμένους για να την προλάβουν. Η δημιουργική έκφραση, η διατήρηση της παιδικότητας, η εναλλακτική διδασκαλία και μάθηση σας περνάνε εντελώς αδιάφορα. Υιοθετείτε το ευρωπαϊκό πρότυπο, χωρίς καν να το έχετε μελετήσει, κόβοντας και ράβοντας αυτά που σας συμφέρουν.

Κάθε σχολείο είναι ένας ξεχωριστός μικρόκοσμος. Διαφορετικοί μαθητές, διαφορετικές ανάγκες, διαφορετικό κοινωνικό πλαίσιο, διαφορετικές ευκαιρίες πρόσβασης σε συγκεκριμένες πηγές κι όμως εσείς, σ’ έναν χώρο τόσο πολύχρωμο όπως είναι η εκπαίδευση, προσπαθείτε να επιβάλλετε το άσπρο μαύρο της επιχειρηματικής πολιτικής σας. Μας τσουβαλιάζετε και μας αξιολογείτε όλους σαν να είμαστε ένα, χωρίς να λαμβάνετε υπόψιν σας όσα μας διαφοροποιούν.

Όταν μιλήσαμε για μεροληψία στη διαδικασία αξιολόγησης, απαντήσατε με αύξηση του αριθμού των αξιολογητών. Σύμβουλος Εκπαίδευσης Επιστημονικής Ευθύνης, Σύμβουλος Εκπαίδευσης Παιδαγωγικής Ευθύνης και Διευθυντής του σχολείου, θέλουν να μπουν στην τάξη μας και να μας κρίνουν θετικά ή μη. Πόσο μακριά από τη σχολική πραγματικότητα βρίσκεστε, όταν παραγνωρίζετε το γεγονός πως πολλοί διευθυντές σχολείων επιτελούν και διδακτικό έργο; Εκείνοι θ’ αξιολογηθούν ως εκπαιδευτικοί κι έπειτα θ’ αξιολογήσουν ως διευθυντές. Ένα κρεσέντο παραλογισμού στο πλαίσιο αυτού που εσείς αποκαλείτε διαφάνεια κι αμεροληψία. Οι ίδιοι οι αξιολογητές μας ήταν μέχρι πριν λίγο καιρό διευθυντές σχολικών μονάδων και ξάφνου έγιναν ειδήμονες για την αξιολόγηση εκπαιδευτικών, παρακολουθώντας κάποιες ολιγόωρες επιμορφώσεις. Σεμιναριακής μορφής «ειδίκευση» καθιστά τον οποιονδήποτε ικανό ν’ αξιολογήσει επαρκώς και δίκαια τον κάθε εκπαιδευτικό. Αυτόν ποιος θα τον αξιολογήσει; Πώς μπορεί να διασφαλιστεί η αντικειμενικότητα των απόψεών του για το έργο μου;

Θέλετε να αξιολογήσετε το παιδαγωγικό και διδακτικό μας έργο και την υπηρεσιακή μας συνέπεια κι επάρκεια. Σας προσκαλώ στην τάξη μου, λοιπόν. Ελάτε να δείτε 25 (γιατί τόσες στοιβάζετε σε μια αίθουσα) διαφορετικές ψυχές να συνυπάρχουν και να μεγαλώνουν. Ελάτε να συνεργαστείτε με τους γονείς όλων αυτών των παιδιών, ν’ ακούσετε τις ιστορίες τους και ν’ ανταποκριθείτε -επιτέλους- στις ανάγκες τους. Ελάτε να δείτε πως οι μαθητές μας είναι ξεχωριστά όντα που το καθένα φέρνει μαζί του στο σχολείο και τα προβλήματα που βαραίνουν τον ψυχισμό του, μαζί με τις εκπαιδευτικές του ανάγκες. Ελάτε σε μια τάξη που οι μαθητές φέρνουν μαζί τους βιώματα ρατσισμού, ενδοοικογενειακής βίας, περιθωριοποίησης, παραμέλησης. Ελάτε να διαχειριστείτε εσείς 25 φοβισμένα ζευγάρια μάτια. Εμείς το καταφέρνουμε, εσείς θα μπορούσατε;

Δύο διδασκαλίες. Αυτό είναι το περιθώριο που μας δίνεται για ν’ αποδείξουμε -ξανά- την αξία μας. Σε δύο διδασκαλίες θα κριθεί αν είμαστε «εξαιρετικοί», «πολύ καλοί», «ικανοποιητικοί» ή «μη ικανοποιητικοί». Όροι γενικόλογοι που δύνανται να οδηγήσουν μέχρι και σε στιγματισμό ενός εκπαιδευτικού και θα καθορίσουν τη μετέπειτα πορεία μας.

Μιλάτε επίσης, για «βελτιωτικό χαρακτήρα» της αξιολόγησης. Όσοι καταφέρουν να μπουν στα κουτάκια που θέτετε (ποια είναι, άραγε, αυτά;) επιβραβεύονται με επιπλέον μόρια σ’ ένα προσοντοθηρικό σύστημα, ενώ οι υπόλοιποι παραπέμπονται για επιμόρφωση «κατάλληλα σχεδιασμένη στις ανάγκες τους». Δε γίνεται να μην εντοπίσει κανείς την εξόφθαλμη διάκριση των εκπαιδευτικών που προωθείται. «Καλοί» και «κακοί» δάσκαλοι και καθηγητές σε «καλά» και «κακά» σχολεία. Ευχαριστούμε, δε θα πάρουμε.

Με εκτίμηση,

μια εκπαιδευτικός.

ΥΓ: Οι Σχολικοί Σύμβουλοι έχουν ήδη μπει στα σχολεία. Σε πρόσφατη ανακοίνωσή της υπουργού, η Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδος τονίζει πως «Οι εκπαιδευτικοί δε φοβόμαστε την αξιολόγηση, δεν έχουμε κάτι να κρύψουμε, δεν αντιδρούμε γιατί δε θέλουμε να ξεβολευτούμε όπως λένε τα διάφορα παπαγαλάκια αλλά γιατί θέλουμε να προστατεύσουμε το δημόσιο σχολείο, τα μορφωτικά δικαιώματα των μαθητ(ρι)ών και τα εργασιακά των εκπαιδευτικών» και κλείνει λέγοντας: «Οι εκπαιδευτικοί θα βγούμε νικητές. Εμείς θα γίνουμε ασπίδα υπεράσπισης των μορφωτικών δικαιωμάτων απέναντι στο σχολείο της κατηγοριοποίησης.»