Eπιστολή σε σένα που μεγαλώνεις παιδί εν μέσω πανδημίας

Αγαπητέ γονέα,

έρχομαι σήμερα με μια επιστολή που διαφέρει από όσες μπορεί να έχει τύχει να διαβάσεις. Είναι κατά βάση μια ανοιχτή συζήτηση. Έρχομαι, με το σημερινό μου γράμμα, ν’ ακούσω όσα σκέφτηκες, ένιωσες, φοβήθηκες. Έρχομαι να μοιραστούμε όσα σκεφτήκαμε, νιώσαμε, φοβηθήκαμε.

Ξέρω! Το να είσαι γονιός είναι δύσκολο. Άθλος. Που κάποιες φορές φαντάζει βουνό και μάλιστα, δυσπρόσιτο. Εσένα, όμως, σα να μην έφτανε αυτό, σου έτυχε και η δύσκολη πίστα. Αυτή που λέγεται “γονιός εν μέσω πανδημίας”. Ρόλος απαιτητικός με συμμετοχή που δε συζητήθηκε. Απλώς ανατέθηκε. Με αρμοδιότητες θολές και πλάνο που ήταν, εξαρχής, και παραμένει, ακαθόριστο. Ένας ρόλος που ξεκίνησε 2 χρόνια πριν και συνεχίζεται. Παρά τις προσπάθειες για επιστροφή στην καθημερινότητα, όπως την ξέραμε μια φορά και έναν καιρό.

Μια πανδημία που σήμαινε ότι εσύ έπρεπε να γίνεις όχι μόνο γονιός αλλά και ν’ αναλάβεις ρόλους πολλούς. Και πρώτα πρώτα να γίνεις κι εκπαιδευτικός. Μα δεν είναι μέρος της δουλειάς του γονιού να διαπαιδαγωγεί; Έρχεται εύκολα η ερώτηση σε κάποιον που βλέπει τα πράγματα απ’ έξω. Που δεν ξέρει. Όχι σε εμένα και σ’ εσένα που το ζούμε, όμως. Καταρχάς να βγάλουμε λίγο αυτή την καραμέλα με τον καταμερισμό εργασιών. Το παιδί δεν έχει λογισμικό που ο καθένας φτιάχνει ένα μέρος και κάποια στιγμή γίνεται αναβάθμιση και κάποια άλλη ολοκλήρωση έργου, οπότε και βγαίνει το τελικό προϊόν. Το παιδί είναι άνθρωπος. Με στοιχεία υπό διαμόρφωση, ναι. Αλλά άτομο ανεξάρτητο. Με δικαιώματα ξεκάθαρα κι αδιαπραγμάτευτα. Κι υποχρεώσεις.

Η εκπαίδευση, λοιπόν, είναι στα αναφαίρετα δικαιώματά του. Ακόμα κι αν όλοι οι γονείς γνωρίζουν γράμματα -πράγμα που έτσι κι αλλιώς δεν ισχύει- δεν είναι σίγουρο ότι όλοι γνωρίζουν μαθηματικά, φυσική, άλγεβρα, αγγλικά. Κι είναι σίγουρο ότι πάρα πολλοί γονείς, όλοι όσοι δεν έχουν εμπλακεί στην εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά και κάποιοι που είναι μέσα σ’ αυτή, δεν μπορούν να μεταφέρουν στα παιδιά τη γνώση. Δεν είμαστε όλοι μεταδοτικοί, πώς να το κάνουμε δηλαδή; Ούτε έχουμε κι όνειρο ζωής να διδάσκουμε. Αφήστε που έχουμε φύγει τόσα χρόνια από τα θρανία που, ακόμα κι αν είχαμε τις καλύτερες διαθέσεις, ο τρόπος αλλά κι η ύλη έχει αλλάξει τόσο που μπορεί να καταλήγουμε να μπερδεύουμε το παιδί παρά να το βοηθάμε.

Κι όμως, το παλέψαμε. Ξενυχτήσαμε να διαβάζουμε βοηθητικά και διευκρινιστικά παραρτήματα μπας και μπορέσουμε το πρωί να βοηθήσουμε τα παιδιά. Μιλήσαμε με δασκάλους, φρεσκάραμε γνώσεις, απευθυνθήκαμε σε ειδικούς. Δώσαμε τον καλύτερό μας εαυτό.

Σας βλέπω κάποιους από εσάς, ετοιμάζεστε για αντεπιχειρήματα. Γιατί δε ρώτησε το παιδί τον εκπαιδευτικό την ώρα του μαθήματος, γιατί δεν κάναμε κάποιο ιδιαίτερο, γιατί δε βάλαμε μια δασκάλα να διαβάζει το παιδί. Λυπάμαι που θα το μάθετε από εμένα αλλά δεν έχουν όλοι αυτή τη δυνατότητα. Υπάρχουν παιδιά που έβλεπαν τον εκπαιδευτικό να μιλά με διακοπές ή το σήμα να πέφτει. Υπάρχουν παιδιά που δεν είχαν τάμπλετ να συνδεθούν για να δουν, όχι να φτάσουν και να ρωτήσουν την απορία τους. Υπάρχουν γονείς που δεν μπορούν να πληρώσουν για ιδιαίτερα. Υπάρχουμε όλοι εμείς που για οποιοδήποτε λόγο δεν ξέραμε ή δε θέλαμε να χρειάζεται να κάνουμε κι αυτό. Χρειάστηκε. Και το κάναμε. Με κάθε κόστος. Προσωπικό, χρονικό, ποιοτικό αλλά κι ουσιαστικό για τα παιδιά μας.

Γιατί όσο κι αν προσπαθήσαμε, κάποια πράγματα ήταν αδύνατο να τα καταφέρουμε. Γιατί η γνώση είναι διαδικασία διαδραστική και τα παιδιά μας δεν μπορούσαν να το έχουν πάντα αυτό. Και γιατί το σχολείο έχει πολλά ωραία μαθήματα αλλά το πιο ωραίο είναι, σχεδόν παμψηφεί, το διάλειμμα. Και τα παιδιά μας, στο διάλειμμά τους έμεναν σπίτι. Στα ίδια δωμάτια, στον ίδιο χώρο και με τα ίδια πρόσωπα. Δηλαδή, στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, μόνα τους. Χωρίς να μπορούν να παίξουν με φίλους. Έγιναν τα παιχνίδια τους μηνύματα στην πλατφόρμα, κι αυτό, αν έμενε ανοιχτή στα διαλείμματα.

Έτσι, με πόνο ψυχής, κάναμε και τον φίλο. Εκείνον που δεν πρόλαβαν να κάνουν. Ή εκείνον που έχασαν. Με πόνο ψυχής για την κατάσταση και τον τρόπο που επιδρά στα παιδιά μας. Κανένας γονιός δεν έχει αντίρρηση να παίζει με το παιδί του. Αντιθέτως, όλοι θα πέταγαν τη σκούφια τους για ένα απόγευμα χωρίς σκοτούρες και μόνο με παιχνίδι και παιδικές φωνούλες. Αλλά φίλος, αυτός που οργανώνουν μαζί τη ζαβολιά, που μοιράζονται ψιθυριστά τα σχέδια και τα μυστικά, αυτός που θα μάθει το πρώτο καρδιοχτύπι, την πρώτη απόρριψη, τον κακό βαθμό στο διαγώνισμα, τέτοιος φίλος δεν μπορεί να είναι ο γονιός. Αλλά εμείς γίναμε. Μας δέχτηκαν τα παιδιά, μας ώθησαν οι συνθήκες και με τούτα και με κείνα, σηκώσαμε το δύσκολο αυτό φορτίο. Να ξεγινόμαστε από γονείς και ν’ αλλάζουμε ακόμα ένα ρόλο.

Κι αφού πήραμε φόρα γίναμε και ψυχολόγοι και προσωπικοί γυμναστές και ζαχαροπλάστες και γκουρμέ μάγειρες. Για να έχει η καθημερινότητα μια νοστιμιά, να διώχνει τη μονοτονία που έκανε τα παιδιά μας να μοιάζουν με συνταξιούχοι παραιτημένοι από τη ζωή. Όσο για τους ίδιους τους γονείς, εμάς και την εικόνα μας για τους εαυτούς μας, αυτό αποτέλεσε κι αποτελεί ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο των ζωών μας.

Κοιμηθήκαμε μ’ ενοχές γιατί σήμερα δεν αντέξαμε και φωνάξαμε. Κλάψαμε γιατί μιλήσαμε απότομα και δε συζητήσαμε κάτι που προέκυψε και προβλημάτισε το παιδί. Μείναμε άυπνοι από την αγωνία για όσα γίνονται. Αναρωτηθήκαμε επί ώρες αν κάνουμε το σωστό. Διχαστήκαμε όταν δεν τα πήγαμε ποδόσφαιρο ή μπαλέτο τις φορές που οι δραστηριότητες άνοιξαν. Δεχτήκαμε κριτική από τα παιδιά και από τους γύρω μας. Αγχωθήκαμε όταν είχαν ανορεξία ή όταν πήραν βάρος. Πήραμε μόνοι μας όλες τις ευθύνες κι αυτομαστιγωθήκαμε. Δεόντως και υπέρ του δέοντος. Και ρωτήσαμε πολλά και πολλές φορές. Για τα περισσότερα μείναμε χωρίς καμία απάντηση.

Και συνεχίζουμε. Γιατί η πίστα δεν έχει τελειώσει ακόμα.

Όμως, ξέρετε τι; Είμαστε και σούπερ ήρωες. Γιατί εμείς έχουμε αναλάβει την ευθύνη να σώσουμε αυτά τα παιδιά. Κι είμαι σίγουρη ότι θα το κάνουμε. Ξέρετε γιατί; Γιατί είμαστε αποφασισμένοι. Γιατί η επόμενη πίστα είναι αυτή που όλα αυτά τα παιδιά έρχονται σ’ επαφή με την πραγματική ζωή. Βλέπουν τις ομοιότητες μ’ αυτά που τους λέγαμε. Βλέπουν τις διαφορές από όσα ονειρεύτηκαν. Και θ’ αλλάξουν τον κόσμο τους. Γιατί τον έχουν φανταστεί καλύτερο. Και θα τον κάνουν.

Αγαπημένοι, πολυαγαπημένοι μου γονείς. Εσείς, εμείς, εγώ, όλοι μας. Που μεγαλώνουμε παιδιά εν μέσω πανδημίας. Απόψε πείτε στον εαυτό σας ότι «ναι! Πέσαμε στα δύσκολα. Αλλά θα τα καταφέρουμε. Ο κόσμος θα είναι διαφορετικός μετά απ’ αυτό. Ας τον κάνουμε διαφορετικό- καλύτερο.»

Με εκτίμηση,

Ελένη Καραχανίδη.