Μπροστά στη σύνταξη, τελικά, το συναίσθημα που υπερισχύει είναι χαρά ή θλίψη; Τι περίεργα πλάσματα είμαστε εμείς οι άνθρωποι! Όσο δουλεύουμε σκεφτόμαστε πότε θα φτάσει η στιγμή να σταματήσει το μαρτύριό μας κι όταν, επιτέλους, φτάσει εκείνη η ώρα, ψάχνουμε να βρούμε τρόπους να το καθυστερήσουμε. Λες κι αυτή η στιγμή είναι μια απειλή για μας, μια συνειδητοποίηση ότι πέρασαν τα χρόνια κι ο χρόνος δεν είναι πια σύμμαχός μας. Μπροστά σ’ αυτή τη στιγμή, λοιπόν, βλέπουμε απ’ τη μία κάποιους να νιώθουν χαρά κι ικανοποίηση κι άλλους να μελαγχολούν και να κλείνονται στον εαυτό τους.
Πριν πέντε χρόνια βρέθηκα πολύ κοντά σε δυο δικούς μου ανθρώπους που βγήκαν στη σύνταξη κι είδα και τις δυο πλευρές του νομίσματος. Αντιφατικά συναισθήματα αλλά μάθημα ζωής η παρατήρησή τους.
Απ’ τη μία ο ένας ακούραστος άνθρωπος, όπου η δουλειά ήταν σκοπός ζωής και τρόπος επικοινωνίας κι έκφρασης κι απ’ την άλλη ο άλλος επιτυχημένος πολύ επαγγελματικά αλλά εγκλωβισμένος μέσα σ’ αυτήν την επιτυχημένη καριέρα. Θυμάμαι τα λόγια και των δυο, γιατί ήταν κι οι δυο άνθρωποι που αγαπούσαν πολύ αυτό που έκαναν, όμως η πορεία της ζωής τους έκανε να ‘χουν εντελώς διαφορετικές ανάγκες.
«Πρέπει να βρω τρόπο να μη σταματήσω! Αν κάθομαι όλη μέρα στο σπίτι, πάει, θα τρελαθώ. Τι, δηλαδή, γέρασα και δεν μπορώ να προσφέρω; Δουλεύω απ’ τα δεκατέσσερα κι αυτό για μένα είναι χαρά. Ούτε να το σκέφτομαι δε θέλω…»
Κι η άλλη οπτική: «Δεν μπορείς να φανταστείς πόσο περιμένω αυτή τη στιγμή! Νιώθω ευγνωμοσύνη που φτάνει η ώρα που θα αποσυρθώ και θα δώσω όλη μου αυτή την ενέργεια στον εαυτό μου, στους δικούς μου ανθρώπους και σε δραστηριότητες που αγαπώ, αλλά δεν είχα ποτέ τον χρόνο να τις χαρώ έτσι όπως ήθελα. Άλλωστε, η σκυτάλη ανήκει στους νέους, εγώ είμαι έτοιμος ν’ απολαύσω τις χαρές της ζωής.»
Δεν ξέρω αν ταυτίζεσαι με τον έναν ή με τον άλλον, όμως είναι βέβαιο ότι όταν για χρόνια έχεις φτιάξει την καθημερινότητά σου μ’ έναν τρόπο, η προσαρμογή στα νέα δεδομένα δεν είναι τόσο εύκολη. Ξέρεις το πρόγραμμά σου, πώς θα χωρίσεις τον χρόνο σου, τι ώρα θα ξυπνήσεις, πώς θα γεμίσει η μέρα σου κι έχεις συνηθίσει έναν τρόπο ζωής.
Το να σηκωθείς μια μέρα και να μην υπάρχει ένα προκαθορισμένο πρόγραμμα, ένα σημείο αναφοράς, μπορεί να σε κάνει να νιώθεις φόβο, θλίψη, ματαίωση, ίσως χάσεις για λίγο την ουσία της ύπαρξής σου. Δεν τελειώνει ο χρόνος εκεί, απλά περνάς σ’ άλλα μονοπάτια, νέα κι άγνωστα. Κι ό,τι καινούργιο κι άγνωστο κουβαλά πάντα κάτι από ανασφάλεια.
Αυτό το νέο μονοπάτι έχει κύριο στόχο το «για σένα». Αυτή η ατελείωτη διεκδίκηση υλικών αγαθών, που υπάρχει αρκετά στη ζωή μας όταν είμαστε νέοι, αρχίζει να παίρνει τη σωστή διάσταση στο μυαλό μας κι είναι τόσο πιο μικρή αυτή η διάσταση! Ξαφνικά υπάρχει χώρος και γι’ άλλα πράγματα –όχι υλικά– με άλλη στόχευση, την ψυχική ικανοποίηση αυτή τη φορά.
Άσε στην άκρη τη σκέψη ότι γερνάς, πως ο χρόνος περνάει, και την ανησυχία μήπως τελειώσει. Δες την ομορφιά αυτής της ηλικίας. Έχεις τη γνώση, έχεις την ευκαιρία ν’ απολαύσεις τη ζωή με διαφορετικό τρόπο. Με τα μάτια της ωριμότητας, που θα φωτίσουν αυτό το μονοπάτι με εμπειρία, δύναμη κι ευγνωμοσύνη. Ο φόβος δε χωράει σ’ αυτό το μονοπάτι, γιατί θα επισκιάσει το ταξίδι.
Ποιος νοιάζεται για την ηλικία; H ηλικία είναι στην ψυχή, στο μυαλό. Κι η ψυχή σου έχει να δώσει πολλά ακόμα. Κάνε τον χρόνο σύμμαχο κι εκμεταλλεύσου δημιουργικά τις ελεύθερες ώρες σου. Έλα σε επαφή με τους ανθρώπους που αγαπάς, μοιράσου τη γνώση σου, μοιράσου περισσότερες στιγμές μ’ αυτούς τους ανθρώπους, δοκίμασε νέα πράγματα, αλλιώτικα. Χαμογέλασε κι απόλαυσε τη διαδρομή σου, εκεί που βρίσκεσαι τα πράγματα φαίνονται πιο απλά, πιο ήρεμα, χωρίς «πρέπει».
Τα ‘κανες εκείνα τα «πρέπει», έφτασε η ώρα μόνο για τα «θέλω» σου και για όλα όσα σ’ ευχαριστούν. Προχώρα στο άγνωστο μονοπάτι, αυτό το ταξίδι ίσως είναι το καλύτερο της ζωής σου!
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη