Οι μεζέδες δεν είναι φαΐ· είναι φιλοσοφία

«Πάμε για ένα τσιπουράκι με μεζέ;»· μια προσφιλής πρόταση στη χώρα μας, αφού ο μεζές είναι άμεσα συνυφασμένος με την ελληνική παράδοση κι έχει την τιμητική του στα μπαλκόνια και τις αυλές μας, στα τραπέζια των μεζεδοπωλείων, στα καφενεία, ακόμη και στα πιο  gourmet εστιατόρια -ίσως όχι στη συνήθη μορφή τους. Τι κρύβεται όμως πίσω απ’ αυτήν την κουλτούρα της συνεστίασης με μεζέδες;

Γενικά, με τον όρο «κουλτούρα» οι ανθρωπολόγοι χαρακτηρίζουν οτιδήποτε μπορεί να «διδαχθεί, να μοιραστεί και να μεταδοθεί στις σύγχρονες κοινωνίες» – “Talcott Parsons”. Η μαγειρική κουλτούρα συνεπώς, περιλαμβάνει -πέρα από το είδος της τροφής που καταναλώνεται και τους τρόπους μαγειρικής της- τις συμπεριφορές που οδηγούν στη συγκεκριμένη μαγειρική και διατροφή, τον χώρο όπου οι άνθρωποι συνηθίζουν να μαγειρεύουν και να τρώνε σύμφωνα με τα μοντέλα κοινωνικοποίησής τους, έως και τον ανθρώπινο ενθουσιασμό ή την απουσία του για κάποιο φαγητό και το αίσθημα αποστροφής απέναντι σε ορισμένα είδη ή τρόπους προετοιμασίας. Με λίγα λόγια, περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία από τον τρόπο μαγειρικής και το περιεχόμενό της, τον τρόπο και τη θέση σερβιρίσματος, μέχρι και τη θέση των συνδαιτυμόνων.

Ποια είναι λοιπόν η φιλοσοφία πίσω από τους γνωστούς σε όλους μας μεζέδες; Αρχικά ο μεζές, συνδέεται άρρηκτα με την ταυτότητα των Ελλήνων αλλά και των υπόλοιπων λαών της Μεσογείου. Είναι επίσης ενδεικτικό της ελληνικής φιλοξενίας και προσφέρεται στους επισκέπτες ως μια ποικιλία γεύσεων με τοπικά προϊόντα -ξεκάθαρη σύνδεση της τροφής και του τόπου. Κι ενώ η φιλοσοφία είναι ίδια σε όλα τα μέρη, η ποικιλία των προϊόντων που θα μπουν στο πιάτο, θα διαφοροποιηθούν αναλόγως.

Την ιστορία του μεζέ έχουν διαμορφώσει κι επηρεάσει κι οι μεταβολές γεύσεων και του τρόπου σερβιρίσματος στο πέρασμα των χρόνων, παρά την προσπάθεια κάποιων να τα διατηρήσουν στο ακέραιο, για να μην ξεχαστούν ή αντικατασταθούν από κάτι παρεμφερές όπως η «ποικιλία». Υπάρχουν μέρη ανά την Ελλάδα που το έχουν πετύχει -όπως παραδείγματος χάρη στον Βόλο-  διατηρώντας την τοπική φιλοσοφία και παράδοση, ενώ σε άλλα μέρη παραγκωνίστηκε ήδη ή τείνει να ξεχαστεί.

Όπως θα έχετε παρατηρήσει, οι μεζέδες τοποθετούνται στη μέση του τραπεζιού με σκοπό να υπάρχει -σχεδόν- ίση απόσταση και πρόσβαση από όλους στο τραπέζι, ώστε κανείς να μη νιώθει αποκομμένος. Αποκομμένος από το φαγητό; Ασφαλώς κι όχι, αλλά αποκομμένος από την παρέα, αφού μια από τις κυριότερες έννοιες που χαρακτηρίζουν την κατανάλωση μεζέδων είναι η συντροφικότητα. Κι έτσι είναι, αφού ακούγοντας τη λέξη «μεζές» αμέσως μας έρχεται στο μυαλό η εξής εικόνα· τσιπουράκι ή ουζάκι, μεζέδες, καλή παρέα και κλίμα ευφορίας.

Επίσης, ο «μεζές» διέπεται από το τρίπτυχο παροχή-αποδοχή-ανταπόδοση. Αυτός που παρέχει λοιπόν τους μεζέδες στους καλεσμένους του, φροντίζει για την ύπαρξη αφθονίας τους με σκοπό να ευχαριστήσει τους δεύτερους. Οι καλεσμένοι με τη σειρά τους και καταναλώνοντάς τους, δηλώνουν την εκτίμησή τους και συνεπώς αποδέχονται την παραπάνω παροχή. Απώτερος σκοπός όλων των παραπάνω είναι η αλληλοεκτίμηση των προσώπων που μοιράζονται το μεζέ κι η σύναψη ή η διατήρηση υγιών σχέσεων, με γνώμονα το παραπάνω τρίπτυχο.

Την επόμενη φορά λοιπόν που θα συμμετέχετε σε μια συνεστίαση με μεζέδες, θα ξέρετε ότι δεν είναι απλά μια ευχάριστη στιγμή, αλλά κρύβεται από πίσω ολόκληρη φιλοσοφία.

Θέλουμε και τη δική σου άποψη!

Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!

Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!