Tο joy snacking, που συχνά αναφέρεται ως comfort eating ή συναισθηματική κατανάλωση, είναι ένα σύνθετο φαινόμενο βαθιά συνυφασμένο με τη συναισθηματική μας ευεξία και τις διατροφικές μας συνήθειες. Αφορά στην κατανάλωση συγκεκριμένων τροφίμων με πρωταρχικό στόχο τη βελτίωση της διάθεσης και της συναισθηματικής κατάστασης του ατόμου, αναζητώντας συχνά παρηγοριά, ευχαρίστηση ή αντιπερισπασμό μέσω του φαγητού.
Το joy snacking μπορεί να θεωρηθεί ως μια μορφή «καταπραΰνσης» του εαυτού μας ή μηχανισμού αντιμετώπισης, ιδιαίτερα σε στιγμές άγχους, θλίψης, μοναξιάς ή πλήξης. Άλλωστε είναι μια φυσική ανθρώπινη αντίδραση ν’ αναζητούμε παρηγοριά σε οικείες κι ευχάριστες γεύσεις, καθώς ορισμένα τρόφιμα μπορούν να προκαλέσουν την απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών όπως η ντοπαμίνη, οι οποίοι συνδέονται με την ευχαρίστηση και την ανταμοιβή. Αυτή η προσωρινή ανύψωση της διάθεσης μπορεί να προσφέρει μια αίσθηση συναισθηματικής ανακούφισης, καθιστώντας το joy snacking μια ελκυστική επιλογή σε περιόδους συναισθηματικής αναταραχής.
Μια κρίσιμη πτυχή του joy snacking είναι η συναισθηματική σύνδεση που προάγει με τον εαυτό μας. Τα comfort foods συνδέονται συχνά με το πολιτιστικό μας υπόβαθρο, τις οικογενειακές παραδόσεις και τις προσωπικές μας αναμνήσεις. Η κατανάλωση αυτών των τροφίμων μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα νοσταλγίας και να προσφέρει μια αίσθηση σύνδεσης με το παρελθόν και τα αγαπημένα μας πρόσωπα -τα οποία πολύ πιθανόν να έχουμε ανάγκη σε δύσκολες περιόδους που αναζητούμε παρηγοριά στο φαγητό μας. Μ’ αυτόν τον τρόπο, χρησιμεύει όχι μόνο ως «γαστρονομική» εμπειρία αλλά και ως συναισθηματική, αναζωπυρώνοντας ευχάριστες αναμνήσεις και δημιουργώντας μια αίσθηση ευτυχίας μέσω της οικειότητας.
Ωστόσο, υπάρχουν πιθανά μειονεκτήματα στη χρήση του joy snacking, ιδίως όταν γίνεται συνήθης ή υπερβολική. Η απόλαυση τροφίμων, τα οποία είναι συχνά πλούσια σε θερμίδες, ζάχαρη και ανθυγιεινά λίπη, μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του σωματικού βάρους, διατροφικές ανισορροπίες κι αρνητικές συνέπειες για την υγεία. Επιπλέον, η στήριξη αποκλειστικά στο φαγητό για τη διαχείριση των συναισθημάτων μπορεί να μην αντιμετωπίζει τα βαθύτερα αίτια της συναισθηματικής δυσφορίας, διαιωνίζοντας ενδεχομένως ανθυγιεινά διατροφικά πρότυπά μας κι οδηγώντας μας στην απόκτηση διατροφικής διαταραχής.
Για να αξιοποιήσετε στο έπακρο λοιπόν την πρακτική αυτή διατηρώντας παράλληλα τη συναισθηματική και σωματική ευεξία μας, πρέπει να θυμόμαστε πως «το μέτρο είναι το κλειδί». Γενικότερα πρέπει να βρεθεί μια ισορροπία για να υπάρξουν όντως συναισθηματικά οφέλη και διατήρηση μιας υγιεινής και ποικίλης διατροφής. Η προσεκτική κατανάλωση μπορεί επίσης να βελτιώσει την εμπειρία απολαμβάνοντας τις γεύσεις και τις υφές αυτών των τροφίμων, ενώ παράλληλα το άτομο είναι συντονισμένο με το χρειάζεται το σώμα του για την καλή του υγεία.
Επιπλέον, η χαρά και η συναισθηματική ευημερία που πρέπει να βιώνει το άτομο σε τομείς που δε σχετίζονται με το φαγητό είναι ζωτικής σημασίας. Η ενασχόληση με χόμπι, η σωματική άσκηση, ο ποιοτικός χρόνος με αγαπημένα πρόσωπα, η εξάσκηση τεχνικών χαλάρωσης και η αναζήτηση επαγγελματικής βοήθειας όταν χρειάζεται αποτελούν βασικές στρατηγικές για την αποτελεσματική διαχείριση των ανθρώπινων συναισθημάτων.
Συμπερασματικά, το joy snacking αν και μπορεί να προσφέρει προσωρινή συναισθηματική ανακούφιση και σύνδεση με τον εαυτό μας και τις ρίζες μας, θα πρέπει να προσεγγίζεται με προσοχή και μέτρο, ώστε να αποφεύγονται οι αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία. Η εξερεύνηση μιας σειράς μηχανισμών αντιμετώπισης και πηγών ευτυχίας πέρα από το φαγητό είναι απαραίτητη για τη συνολική συναισθηματική ευημερία.
Επιμέλεια κειμένου: Ζηνοβία Τσαρτσίδου
