Vegan, vegeterian και pesceterianism· βρες τι σου ταιριάζει

Τα τελευταία δυο χρόνια έχει δοθεί ιδιαίτερη δημοσιότητα σε θέματα vegan, vegeterian και pesceterianism. Σίγουρα θα έχετε ακούσει από αφηγήσεις, ή από άμεση επαφή με άτομο που ακολουθεί τέτοιον τρόπο ζωής, ότι κατά βάση οι άνθρωποι που ακολουθούν αυτό το μονοπάτι δεν τρώνε κρέας, γαλακτοκομικά, ψάρια και γενικότερα τρόφιμα αλλά και παράγωγα αυτών, που έχουν προέλθει από ζώα. Γενικότερα η συζήτηση στην πληθώρα των περιπτώσεων θα επικεντρώνεται σε θέματα διατροφής, περιορισμούς αλλά και καινούριες ιδέες. Σήμερα όμως είμαι εδώ όχι απόλυτα ντυμένη με την ιδιότητα της διατροφολόγου, αλλά και της αναλύτριας ολόκληρης της φιλοσοφίας που κρύβεται πίσω από αυτές τις έννοιες. Ένα εξαιρετικό τσιτάτο του Στέφανου Ξενάκη, έλεγε πως διατροφή δεν είναι μόνο ό,τι μπαίνει από το στόμα μας αλλά και ό,τι βγαίνει από αυτό. Η συγκεκριμένη θέση δε θα μπορούσε να με έβρισκε πιο σύμφωνη και για αυτό στο σημερινό άρθρο θα ασχοληθούμε και με τις δυο αυτές περιπτώσεις, ξεχωριστά για την κάθε κατηγορία.

Vegan  

Οι άνθρωποι που επιλέγουν να ακολουθήσουν μια αμιγώς χορτοφαγική διατροφή, έχουν ασπαστεί ολόκληρο τον θεσμό της συγκεκριμένης φιλοσοφίας. Ολόκληρη η κοσμοθεωρία αυτής της κατηγορίας δε στηρίζετε στο πώς εκφράζετε το οτιδήποτε αλλά στο τι κάνετε για να «επικυρώσετε» αυτά τα οποία υποστηρίζετε. Η κοινότητα των vegan ορίζει αυτήν την έννοια σαν τρόπο ζωής που επιδιώκει να αποκλείσει κάθε μορφή εκμετάλλευσης και σκληρότητας προς την πανίδα αυτού του πλανήτη, για τη δημιουργία τροφών, ρούχων, καλλυντικών και για οποιοδήποτε άλλο σκοπό που πηγάζει από τον ίδιο πυρήνα. Με μια σύντομη αναδρομή, βλέπουμε τους εθελοντές της Greenpeace, μία από τις μεγαλύτερες εθελοντικές ομάδες προς υπεράσπιση της αδύναμης χλωρίδας και πανίδας έναντι στο υλιστικό και αχόρταγο ανθρώπινο άγγιγμα. Αυτή η οργάνωση θα μπορούσε να θεωρηθεί vegan φιλοσοφίας, σαφέστατα. Ο vegan τρόπος ζωής τάσσεται ενεργά υπέρ της αποφυγής κάθε δραστηριότητας που βλάπτει την καλή διαβίωση των ζώων ή υποτάσσει τα ζώα προς όφελος διασκέδασης και ψυχαγωγίας (Τσίρκο, Ροντέο και λοιπά θεάματα).

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία από το 2017, η ενσωμάτωση vegan τροφίμων σε γεύματα, σε όλα τα αμερικανικά νοικοκυριά αυξήθηκε κατά 40%. Επιπλέον, σχεδόν οι μισοί από τους Αμερικανούς υποστηρίζουν την απαγόρευση των σφαγείων και σε ορισμένες χώρες οι vegan πληθυσμοί έχουν αυξηθεί έως και εξακόσια τοις εκατό. Αυτό τι μας δείχνει; Ότι τα τελευταία χρόνια, η αύξηση αυτής της κοινότητας έχει ξεκινήσει μια ανάγκη για περισσότερα χορτοφαγικά προϊόντα στην αγορά. Για αυτό βλέπουμε συνεχώς από διάφορες εταιρίες να φτιάχνουν γάλατα φυτικής προέλευσης, τυριά και υποκατάστατα κρεάτων. Μάλιστα, θα μοιραστώ μαζί σας μια πληροφορία που αποκόμισα από την πρακτική μου στις Βρυξέλλες, ως μέλος στον ποιοτικό έλεγχο μεγάλου ευρωπαϊκού lobby. Eδώ και έναν χρόνο γίνονται συνεχώς έρευνες για αλλαγή ονόματος των burgers που η βάση τους δεν είναι από κρέας αλλά από σόγια, μανιτάρια, κουνουπίδι και ό,τι άλλο μπορείτε να φανταστείτε.

Από διατροφικής σκοπιάς, πρέπει να σταματήσουν τα στερεότυπα και τα τσιτάτα του τύπου «δεν παίρνεις όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ο οργανισμός σου για να επιβιώσει, αν τρέφεσαι μόνο με λαχανικά και καθόλου κρέας». Όλη αυτή η πρόταση είναι λάθος και έρχομαι να την καταρρίψω με δύο λέξεις: αβγά και μανιτάρια. Ενημερωθείτε, ρωτήστε μας. Η ημιμάθεια είναι χειρότερη της αμάθειας. Ένας vegan, καταναλώνει παράγωγα σόγιας. Αγαπάει τα μανιτάρια, τα όσπρια (καθώς μπορεί από αυτά να πάρει καλή ποιότητα πρωτεΐνης) και τα δημητριακά. Χρησιμοποιεί αβοκάντο αντί για βούτυρο (λιωμένο, μπορεί να κάνει καλή δουλειά). Φρούτα, λαχανικά, ρύζι, ζυμαρικά, ψωμί και –γενικά– οτιδήποτε δεν προέρχεται από κάτι ζωντανό ή δεν περιέχει κάποιο παράγωγό του. Η μετάβαση για όσους θέλουν να γίνουν vegan πρέπει να ξεκινάει με αργούς ρυθμούς και όχι κατευθείαν, βγάζοντας τις τροφές που μέχρι τώρα είχες συνηθίσει να τρως από τη μία μέρα στην άλλη. Η συμβουλή μου είναι να προσθέτετε προϊόντα χορτοφαγικής βάσης στην προϋπάρχουσα διατροφή μέχρι να τα συνηθίσει ο οργανισμός σας και έπειτα να σταματάτε την κατανάλωση ζωικής προέλευσης προϊόντων.

Vegeterian

Ίσως είναι και η απαρχή, το προκαταρκτικό στάδιο του να γίνει κάποιος vegan. Από την άλλη απαντάται σε μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες οι οποίες δεν μπορούνε να κόψουν τα γαλακτοκομικά και τα αβγά. Η φυτική διατροφή αναγνωρίζεται ότι δεν είναι μόνο θρεπτική, αλλά και ως τρόπος μείωσης του κινδύνου για πολλές χρόνιες ασθένειες. Σύμφωνα με την American Dietetic Association «οι κατάλληλα σχεδιασμένες χορτοφαγικές δίαιτες, συμπεριλαμβανομένων των συνολικών χορτοφαγικών ή vegan διατροφών, είναι υγιεινές, επαρκείς σε όλα τα θρεπτικά συστατικά και μπορούν να προσφέρουν οφέλη για την υγεία στην πρόληψη και τη θεραπεία ορισμένων ασθενειών».

Η διαφορά με την παραπάνω κατηγορία είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα αβγά που σε αυτήν την ομάδα μπορούν να τα καταναλώσουν και δεν επιθυμούν την οριστική αποκοπή τους. Η φιλοσοφία, ιδεολογία, κοσμοθεωρία -μπορείτε να το πείτε όπως θέλετε- είναι και πάλι η ίδια. Γιατί; Διότι δε γίνεσαι χορτοφάγος για να χάσεις κιλά, για να αποτοξινωθείς, ή για να έχεις καλύτερη υγεία και ευεξία, αλλά γιατί νοιάζεσαι για όλα τα όντα σε αυτόν τον πλανήτη. Γιατί θέλεις να προστατέψεις την κτηνωδία, γιατί αναζητάς έναν κόσμο πιο ελεύθερο, πιο ειρηνικό και σίγουρα όχι καπιταλιστικό και απάνθρωπο. Γιατί η αγάπη σου για το περιβάλλον -και ό,τι εμπερικλείει αυτό- είναι προτεραιότητά σου.

Οι συνταγές που μπορείς να βρεις είναι άπειρες και δε σου φτάνει μία ζωή να τις δοκιμάσεις όλες. Τα προϊόντα που χρησιμοποιεί ένας χορτοφάγος, κατά μέσο όρο κοστίζουν λιγότερο από άποψη χρημάτων αλλά πολύ περισσότερο για τη γαλήνη και την ευημερία αυτού του κόσμου. Συμβουλέψου τον διατροφολόγο σου πριν ξεκινήσεις και μαζί μπορείτε να βρείτε ιδέες και τρόπους που θα σου ανοίξουν το μυαλό σε έναν καινούριο μαγειρικό κόσμο.

Pesceterianism

Τέλος θα εξερευνήσουμε μια άλλη έννοια που ίσως να μην έχετε πολλοί ακουστά. Με τον όρο Pesceterianism εννοούμε τα θαλασσινά και τα ψάρια ως τη μόνη πηγή κρέατος σε μια διατροφή που κατά τα άλλα είναι χορτοφαγική. Ο όρος pescatarian επινοήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και είναι ένας συνδυασμός της ιταλικής λέξης για τα ψάρια, «pesce» και της λέξης «vegeterian». Μερικές φορές είναι γραμμένο «pescetarian», αλλά αυτό σημαίνει το ίδιο πράγμα.

Κάποιες βιταμίνες και μικροθρεπτικά, όπως οι βιταμίνες Β12, ο ψευδάργυρος, το ασβέστιο μπορεί να είναι κάπως δυσκολότερες για να παρθούν από μια χορτοφαγική διατροφή. Η προσθήκη θαλασσινών, συμπεριλαμβανομένων ψαριών, οστρακοειδών και μαλακίων, σε μια χορτοφαγική διατροφή μπορεί να προσφέρει ευεργετικά θρεπτικά συστατικά και ποικιλία. Άλλοι λόγοι για την υιοθέτηση ενός πεσκαταριακού τρόπου διατροφής περιλαμβάνουν πολλά από τα ίδια θέματα που παρακινούν τους ανθρώπους στο να μυηθούν στη χορτοφαγία, δηλαδή μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και ανησυχίες για τη σκληρότητα των ζώων. Και μερικοί άνθρωποι ακολουθούν μια πεσκαταριακή διατροφή για θρησκευτικούς λόγους. Οι Πεσκάριοι, συχνά πιστεύουν ότι η μέτρια κατανάλωση ψαριών ή ιχθυελαίων, τα οποία έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά οξέα Ωμέγα-3, είναι απαραίτητη για τη βέλτιστη υγεία, αν και είναι διαθέσιμες πολλές εναλλακτικές επιλογές για χορτοφάγους, όπως λιναρόσπορο και τροφές κάνναβης .

Δε θα πρέπει να ξεχνάμε πως, όπως ακριβώς και η θρησκεία έτσι και αυτοί οι δρόμοι ζωής, συμπεριφοράς και διατροφής είναι προσωπική επιλογή και μόνο του καθενός μας και απολύτως σεβαστή, έως και αναγκαία αν μου επιτρέπεται να πω. Όπως πάντα έτσι και τώρα, ό,τι και να ακολουθήσετε πάντα να είστε σε συνεννόηση με τον γιατρό και τον διατροφολόγο σας.