Γίνεται να ντρέπεσαι για τον άνθρωπό σου;

Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι πολύπλοκες. Όσο κι αν εξελιχθεί η κοινωνία, αποδεχόμενη τις διαφορές μεταξύ των μελών της, όσο και να βελτιωθεί η επιστήμη, όσα φάρμακα και να ανακαλυφθούν, οι άνθρωποι δε θα καταλάβουμε ποτέ πραγματικά τους ανθρώπους. Οι σχέσεις θα εξακολουθήσουν να είναι ένα παζλ που δεν ολοκληρώνεται ποτέ, μία ερώτηση που δε βρίσκει την απάντησή της, ένα τραγούδι με τη λάθος μελωδία, και τα λοιπά και τα λοιπά.

Βλέπεις, δεν μπορούμε καν να κατανοήσουμε τις δικές μας σκέψεις και πράξεις, δεν μπορούμε να δώσουμε όνομα στα συναισθήματά μας, και –καλώς ή κακώς– έχουμε αμέτρητες ανασφάλειες οι οποίες εμφυτεύτηκαν μέσα μας εξαιτίας κάποιων αποτυχημένων παρελθοντικών ιστοριών.

Η ανασφάλεια είναι ολισθηρή για τη διαμόρφωση των ανθρωπίνων σχέσεων. Είναι σαν μια μεμβράνη η οποία πάντα θολώνει την εικόνα. Συνήθως, ξεσπάμε ή κρίνουμε τον σύντροφό μας κι εναντιωνόμαστε προς αυτόν επειδή εμείς δεν τα έχουμε καλά με το «είναι» μας. Ουκ ολίγες οι φορές όπου ντραπήκαμε για τον άνθρωπο δίπλα μας, επειδή δεν πληρούσε τις ιδανικές προϋποθέσεις μας. Αντίστοιχα, το αίσθημα της ντροπής προκύπτει πάλι απ’ την καλά βολεμένη ανασφάλεια μέσα μας.  Ντροπή για να μην κρίνει ο κόσμος, ντροπή γιατί δεν ξέρουμε καν γιατί, απλά μια ντροπή που προκύπτει από ένα «πρέπει», από έναν ψυχαναγκασμό, από ένα πρωτόκολλο που δημιουργήσαμε εμείς ή η κοινωνία, χωρίς αιτία.

Για να γίνω πιο σαφής, κάποια στιγμή στη ζωή σου ίσως να ντράπηκες για την καταγωγή ενός ανθρώπου ο οποίος κατά τα άλλα σε κέρδιζε ως χαρακτήρας. Ναι, όσο και να υποστηρίζουμε ότι είμαστε προοδευτικοί, το στοιχείο της διάκρισης για συγκεκριμένους λαούς εξακολουθεί να ισχύει. Γιατί συμβαίνει αυτό, ωστόσο; Επειδή σε ξεβολεύει το διαφορετικό, επειδή σε ‘χουν μάθει να ‘σαι καχύποπτος χωρίς να ξέρεις ακριβώς τον λόγο, πολύ απλά γιατί ποτέ δεν έκατσες να διαβάσεις και να τεκμηριώσεις. Ποια ανασφάλεια σου δημιούργησε την ντροπή αυτή; Ίσως εκείνη η φοβία να μη μας κριτικάρει μια κοινωνία δομημένη πάνω σε άγραφους, επιφανειακούς, νόμους.

Όμως η ντροπή μας, που δεν είναι καν δική μας, δεν περιορίστηκε μόνο εκεί. Έκανε την εμφάνισή της κι όταν ένας άνθρωπος που μας γοήτευσε, δεν αντιπροσώπευε τα εμφανισιακά standards που είχαμε θέσει παλιότερα στα «θέλω» μας -standards που φυσικά ταίριαξαν σε όσα όρισε η κοινωνία ως ιδανικά. Και τότε σκέφτηκες «Τι θα πουν οι φίλοι μου;» και μέσα σου δεν ήξερες αν σε ‘παιρνε να καμαρώνεις όταν κυκλοφορούσατε μαζί. Ποιος θα μας το έλεγε ότι θα ερχόταν η ευτυχία κι εμείς θα την αναποδογυρίζαμε δέκα φορές πάνω-κάτω, δεξιά κι αριστερά, για να βρούμε κάτι να μας φταίει. Ποιος θα μας έλεγε ότι η ομορφιά μπαίνει σε συγκεκριμένα καλούπια. Ποιος θα μας έλεγε ότι δε θα ήμασταν ικανοί να αισθανθούμε περήφανοι για τις επιλογές μας. Παράξενη, όμως, η ράτσα μας, το ‘χουμε ξαναπεί.

Παράξενο και τότε που ντράπηκες και ντράπηκα και ντραπήκαμε, όταν ο άνθρωπός μας είχε μια παράξενη συνήθεια ή ένα χαρακτηριστικό που δεν ταίριαζε στην «τέλεια» εικόνα μας. Κι όλη αυτή η ντροπή γέννημα μιας προσωπικής ανασφάλειας, μιας προσωπικής έλλειψης δυναμισμού και χαμηλής αυτοεκτίμησης. Μια ντροπή χωρίς λόγο, χωρίς αιτία, επειδή η κοινωνία μας πούλησε με δεξιοτεχνία το «φαίνεσθαι» κι αγνόησε το «είναι», κι εμείς φυσικά γίναμε τακτικοί πελάτες.

Παράξενο, λοιπόν, γιατί εμείς περιπλέκουμε τα πράγματα. Εμείς μεγαλοποιούμε καταστάσεις και κρίνουμε όσα δε θα έπρεπε. Φοβίες που μας εμποδίζουν απ’ το να απολαύσουμε τον άνθρωπο που μας παίρνει αγκαλιά το βράδυ. Μήπως να αναθεωρήσουμε;  Μήπως να αγαπήσουμε τους άλλους με τη διαφορετικότητά τους και να μάθουμε από αυτήν;

Γιατί χάνουμε χρόνο παίζοντας με τους όρους που έβαλε ο κόσμος, που οι όροι έγιναν και δικοί μας και τους επιβάλλαμε στον εαυτό μας.  Γίναμε κομμάτι μιας κουλτούρας που βάζει τους ανθρώπους σε λίστες και κουτάκια, βάζει ταμπέλες και δημιουργεί standards.

Αλήθεια, μήπως δεν είμαστε τόσο ρομαντικοί όσο θέλουμε να πιστεύουμε;