Η ανασφάλεια του «για πάντα»

Φόβοι∙ αυτές οι μικρές σκιές του μυαλού μας, που σε κάθε βήμα τις βρίσκουμε μπροστά μας, για να επιβεβαιώσουμε τη δύναμη ή την αδυναμία μας, ανάλογα με το σενάριο που θα ακολουθήσουμε την εκάστοτε φορά.

Οι φόβοι έχουν πολλές μορφές κι όλοι μας έχουμε έναν διαφορετικό, που δεν είναι απαραίτητο να θεωρείται σημαντικός για τον συνομιλητή μας. Πάραυτα, οι μικρές αυτές σκιές καθορίζουν την πορεία μιας ολόκληρης ζωής. Με βάση αυτές κάνουμε τις επιλογές μας -τόσο συνειδητά όσο κι ασυνείδητα.

Ωστόσο, σήμερα δε θα εντρυφήσω στον φόβο γενικά κι αόριστα, μα θα επικεντρωθώ στον φόβο του «για πάντα». Αυτήν τη μικρή φρασούλα που με θράσος δημιουργεί μεγάλες προσδοκίες και ξαφνικά συρρικνώνεται στο χθες, αφήνοντας το σήμερα γεμάτο ελλείψεις και παράπονα.

Αν κάνουμε μια γρήγορη αναδρομή στις αναμνήσεις μας, θα διαπιστώσουμε πως το «για πάντα» έχει χρησιμοποιηθεί σε άπειρες παραστάσεις της ζωής μας. Όμως σε άλλες τόσες έχει αναιρεθεί. «Θα ‘μαστε φίλοι για πάντα» , «Θα σε μισώ για πάντα» , «Θα σε αγαπάω για πάντα» , «Θα είμαστε μαζί για πάντα». Γενικά, έχουμε την ανάγκη να προτρέξουμε σε ένα μελλοντικό σενάριο, προσπαθώντας να σφραγίσουμε τα συναισθήματά μας σε μια αιωνιότητα. Όμως, μήπως αυτό είναι απλά μια μεγάλη ανασφάλεια;

Μήπως πίσω απ’ όλα αυτά τα «για πάντα» προσπαθεί να κρυφτεί ένας φόβος εγκατάλειψης; Μήπως ο φόβος μας έχει να κάνει με τον εαυτό μας; Μήπως ανησυχούμε ότι εμείς οι ίδιοι θα σταματήσουμε να νιώθουμε και θέλουμε να επιβεβαιώσουμε στον εαυτό μας και στους άλλους ότι αυτό που έχουμε θα ισχύει για πάντα; Κι αν ζητάμε τόσο έντονα αυτήν την παντοτινή προθεσμία, γιατί συνήθως δε διατηρείται;

Η φοβία πως κάτι θα ‘χει ημερομηνία λήξης συγκρούεται με την έλλειψη προσπάθειας. Από τη μία θέλουμε το διαρκές αλλά απ’ την άλλη δε συνειδητοποιούμε πως οι ανθρώπινες σχέσεις επιβάλλουν ακατάπαυστη προσπάθεια για να υφίστανται. Συχνά, το «για πάντα» το υποσχόμαστε στις ιδανικές περιστάσεις με τους ιδανικούς ανθρώπους υπό τις ιδανικές συνθήκες. Τι γίνεται, όμως, όταν θα έρθουν τα δύσκολα;

Γιατί οι περισσότεροι από εμάς τρεπόμαστε σε φυγή όταν νιώσουμε πως ξαφνικά μέσα μας κάτι αλλάζει ή μεταφέρεται σε κάποιο άλλο πρόσωπο; Δυστυχώς ή ευτυχώς, τα συναισθήματα μεταβάλλονται, περνάμε από συναισθηματικές διακυμάνσεις συνεχώς, αποζητώντας εν τέλει να κατασταλάξουμε κάπου, εκεί που θα ‘μαστε ευτυχισμένοι.

Ωστόσο, δεν αποδεχόμαστε την ημερομηνία λήξης των συναισθημάτων. Μας τρομάζει η ιδέα ότι κάτι τόσο δυνατό όσο η αγάπη κι ο έρωτας μπορούν να σβήσουν ή να αλλάξουν πομπούς και δέκτες. Έτσι, συνεχίζουμε να επεκτείνουμε το «τώρα» και να δίνουμε υποσχέσεις στον εαυτό μας και στους άλλους που ίσως, εν τέλει, δεν τηρήσουμε. Όταν, λοιπόν, αθετούμε την υπόσχεση, αυτό το σπάσιμο του όρκου μας πονάει, γιατί απορούμε με τον εαυτό μας και θυμώνουμε μαζί του, αλλά στο τέλος αποχωρούμε.

Και κάπως έτσι, εξελισσόμαστε, δημιουργούμε καινούργιες σχέσεις, καινούργιες προσδοκίες και μιλάμε ξανά για αιωνιότητες. Το ερώτημα είναι ως πότε θα σχεδιάζουμε το μέλλον χρησιμοποιώντας το παρόν; Κι όσοι πέσαμε θύματα κάποιου φυγά που μας έκανε να πιστέψουμε σε ένα «για πάντα» το οποίο μεταμορφώθηκε σε κάποιο απρόσμενο προχθεσινό αντίο, θα σταματήσουμε να χαραμίζουμε το τώρα με τον φόβο του αύριο;

Πρέπει να το καταφέρουμε. Πρέπει να δαμάσουμε αυτόν τον φόβο της αποχώρησης. Πρέπει να σταματήσουμε τα μεγάλα λόγια και να γίνουμε ένα με το «τώρα», γιατί τώρα ζούμε και τώρα αναπνέουμε. Όσο ζούμε εγκλωβισμένοι στην ιδέα μιας παράτασης δε συνειδητοποιούμε τα λάθη που συμβαίνουν στο παρόν μας. Λάθη που γίνονται τώρα και κάποια στιγμή επηρεάζουν το μέλλον, που τόσο πολύ συλλογιζόμαστε.

Ας προσδιορίσουμε αρχικά τον εαυτό μας, να καταλάβουμε τι ακριβώς ζητάμε από έναν σύντροφο, από ένα φίλο, από μια δουλειά κι ύστερα θα προσεγγίζουμε αυτό ακριβώς που έχουμε ανάγκη. Παράλληλα, θα πρέπει να κάνουμε έναν μεγάλο διάλογο με τον εγωισμό μας. Να αποκτήσουμε υπομονή και να μάθουμε να προσπαθούμε. Εξάλλου, αυτό είναι το μεγαλύτερο ελάττωμα της εποχής μας: η φυγή. Μια φυγή που εκπέμπει απ’ τη φοβία της αποδοκιμασίας.

Η προσπάθεια θέλει δύναμη, μια δύναμη που όλοι έχουμε, αλλά δε χρησιμοποιούμε. Μια επιμονή που ξεχάσαμε πάνω στο παγκάκι της πρώτης μας απογοήτευσης και τώρα ζητάμε παρατάσεις, μα δε χρειάζεται.

Δε χρειάζεται να μιλάμε για το «για πάντα», ας μείνουμε απλά εκεί για πάντα.