Περίπου το 3.000 π.Χ., οι αρχαίοι ανακαλύπτουν το αλκοόλ μέσω της ζύμωσης σιταριού και φρούτων. Αρχαίοι Έλληνες, Ινδοί, Αιγύπτιοι και Σουμέριοι ήταν απ’ τους πρώτους που χρησιμοποίησαν το αλκοόλ για διάφορους λόγους. Τον 16° αιώνα εντοπίζεται σε συνταγές για ιατρικούς σκοπούς. Τον 18° κυκλοφορούν αλκοολούχα ποτά κι έχουν ευρέα κατανάλωση. Η κατάχρηση δεν άργησε να έρθει κι ούτε οι νόμοι κατάφεραν να σταματήσουν την υπερκατανάλωση, αφού για όσο διάστημα απαγορεύτηκε η παραγωγή αλκοολούχων ποτών, το παράνομο εμπόριο εκτοξεύθηκε στα ύψη.
Το αλκοόλ είναι κατασταλτικό, δηλαδή, επιβραδύνει ζωτικές λειτουργίες του οργανισμού. Η αυξημένη χρήση αλκοόλ προκαλεί εθισμό, οδηγεί σε μόνιμες βλάβες και μπορεί να είναι θανατηφόρα. Η εξάρτηση απ’ το αλκοόλ είναι μια διαδικασία επώδυνη για τον ίδιο τον αλκοολικό, αλλά και για τους γύρω του. Ο αλκοολικός στην αρχή χρησιμοποιεί το αλκοόλ για χαλάρωση και τόνωση, στη συνέχεια χρειάζεται μεγαλύτερες ποσότητες και πιο ισχυρές σε αλκοόλη, αφού όσο περνά ο καιρός αποκτά μεγαλύτερη ανοχή. Στην πορεία, ακόμη κι ένα ποτήρι είναι αρκετό για να τον ευχαριστήσει και ν’ αποφύγει το στερητικό σύνδρομο. Φυσικά, λατρεύει την περιστασιακή υπερκατανάλωση.
Εκτεθειμένοι στον αλκοολισμό είναι όλοι οι άνθρωποι ανεξαιρέτως. Όμως, κάποιοι είναι πιο εύκολο να υποπέσουν στον αλκοολισμό σε σχέση με κάποιους άλλους. Άτομα νεαρής ηλικίας κι ανήλικοι εθίζονται ευκολότερα κι είναι πιο δύσκολο να επανέλθουν. Ως κατασταλτικό σταματάει πρόωρα την ανάπτυξή τους και δεν ολοκληρώνονται διαδικασίες κυρίως του εγκεφάλου, κάτι που είναι μη αναστρέψιμο. Επιπλέον, άνθρωποι με αυξημένη κοινωνικότητα έχουν περισσότερες πιθανότητες να εθιστούν. Άνθρωποι με ψυχικές διαταραχές επίσης. Η υπερτροφία του «εγώ» είναι ακόμη μία πιθανή αιτία που οδηγεί στον αλκοολισμό.
Συνήθως, οι αλκοολικοί είναι αδύναμοι χαρακτήρες. Στις μέρες μας, βασική αιτία εθισμού στο αλκοόλ είναι οι απότομες αλλαγές οικονομικών κι επαγγελματικών θέσεων. Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι τα παιδιά των αλκοολικών έχουν περισσότερες πιθανότητες να εθιστούν σε σχέση με τα υπόλοιπα παιδιά. Συνήθως είναι υπερκινητικά, έχουν αυτοκαταστροφικές κι επιθετικές τάσεις. Παρότι στον αλκοολισμό είναι εκτεθειμένα και τα δύο φύλα το ποσοστό των αντρών είναι μεγαλύτερο, αν και χρόνο με το χρόνο μειώνεται η διαφορά.
Ο αλκοολικός περνάει από διάφορα στάδια, που ως επί το πλείστον είναι ίδια για όλους. Ο εθισμένος δεν παραδέχεται την κατάστασή του. Έχει αλλαγές στη διάθεσή του. Εξαιτίας χημικών αλλαγών στο σώμα και το μυαλό γίνεται σταδιακά ανήσυχος, νευρικός, ευέξαπτος, οξύθυμος και παρορμητικός. Αργότερα, γίνεται καταθλιπτικός. Ο αλκοολικός εθίζεται και στο ψέμα, με σκοπό να καλύψει το πρόβλημά του και να βρει άλλη μια ευκαιρία να πιει. Οι δικαιολογίες συνήθως είναι παράλογες. Πολλές φορές, δημιουργεί ο ίδιος καταστάσεις που θα τον φέρουν πιο κοντά στην επιθυμία του. Αλκοολικός ετών 60 μπορεί να κλαίει και να οδύρεται χρόνια για το χαμό της γιαγιάς του, για να εκμεταλλευτεί την κατάσταση και να έχει λόγο να πιει ένα ποτηράκι παραπάνω. Οι αλκοολικός κρύβει το αλκοόλ από φόβο μην ξημερώσει μέρα που δε θα το βρει εύκολα! Θα τον δεις χωμένο στο ντουλάπι της κουζίνας, να ψάχνει ακόμα και για λικέρ, προκειμένου ν’ αντέξει αυτό που συμβαίνει μέσα του. Θα τον ακούσεις να λέει ότι είναι ερωτευμένος με το ποτό.
Σταδιακά, μειώνεται η επιθυμία του για φαγητό, μειώνεται η μνήμη κι η κρίση του, επιβραδύνεται η επεξεργασία πληροφοριών και χρόνου αντίδρασης, εξασθενεί η σκέψη και η όρασή του. Ο αλκοολικός αδρανεί, χάνει την όρεξή του για δουλειά, η έντονη καταθλιπτική διάθεσή του έχει αρνητικό αντίκτυπο στην αλληλεπίδραση με το κοινωνικό περιβάλλον του.
Ο αλκοολικός είναι κοινωνικά ανεύθυνος. Δεν έχει κανένα ενδιαφέρον για τη δυστυχία ή την ευτυχία των ανθρώπων γύρω του. Γίνεται απρόσεκτος κι εγωιστής. Έτσι, οδηγείται σε μια αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας. Επιλέγει τη μιζέρια και τη μοναξιά, αποφεύγει την επαφή με τους άλλους. Είναι απών απ’ τη ζωή των παιδιών του, αλλά κι απ’ τη δική του ζωή. Φτάνει σε σημείο να μη θέλει να ζει. Οι αλκοολικός, αν και δειλός, έχει τάσεις αυτοκτονίας και περιμένει τη μοιραία καταστροφή.
Ο αλκοολικός αποτελεί εύκολη λεία για τους αδίστακτους. Πολλοί τον εκμεταλλεύονται οικονομικά κι όχι μόνο. Πέρα από όλα τα σωματικά και ψυχιατρικά προβλήματα που μπορούν να επιφέρουν το θάνατό του, οι κακώσεις κι οι θάνατοι από πεσίματα λόγω αστάθειας είναι συχνό φαινόμενο. Ο εθισμένος διαφέρει ακόμα και στο θάνατο, μια και σαπίζει γρηγορότερα!
Ο αλκοολικός πληγώνει και καταστρέφει τους γύρω του. Πέρα απ’ τον ίδιο χρειάζεται βοήθεια κι η οικογένειά του. Κέντρα απεξάρτησης υπάρχουν παντού, συμβουλευτικές ομάδες για τους ίδιους, αλλά και τους συγγενείς τους. Κανείς δεν μπορεί να βγει απ’ το πρόβλημα χωρίς τη βοήθεια ειδικών. Είναι γνωστή παγίδα η υποτίμηση του προβλήματος, όσο δε γνωρίζεις τις διαστάσεις και τις προεκτάσεις του. Το Διεθνές Ερωτηματολόγιο Αλκοόλ AUDIT, είναι μια καλή αρχή. Το να παραγγείλεις αναψυκτικό σε μια παρέα που όλοι πίνουν ποτά θα σου προσδώσει τη δύναμη που σου λείπει. Το να ξεκινήσεις ένα σπορ θα σου δώσει ενέργεια και θέληση για να πεις «όχι» στο αλκοόλ, που θέλει να σε τραβήξει σ’ έναν αργό θάνατο.
Η μεγαλύτερη αιτία τροχαίων ατυχημάτων είναι η χρήση αλκοόλ των οδηγών. Δεν υπάρχει άσφαλτος που να μην έχει ποτιστεί με αίμα, δεν υπάρχει σπίτι που να μην έκλαψε κάποιον αδικοχαμένο επειδή κάποιος άλλος είχε πιει. Κι αν δε σε νοιάζει ο εαυτός σου, να ξέρεις ότι νοιάζει εμένα η ζωή του παιδιού μου, που μπορεί να χαθεί εξαιτίας σου. Ο θάνατος θα έρθει έτσι κι αλλιώς, όμως, άφησέ με πρώτα να ζήσω! Λέμε «ναι» στη ζωή!
Υ.Γ. Ίσως η γλώσσα του συγκεκριμένου άρθρου σου φανεί αιχμηρή και σκληρή. Όμως ένα θέμα τόσο σοβαρό έτσι πρέπει να το αντιμετωπίζουμε. Τέτοια ζητήματα χρειάζονται την ακρίβεια της πραγματικότητας, χωρίς ωραιοποίηση ή ασάφειες. Τα μεγάλα προβλήματα αν δεν τα χτυπήσουμε στο κόκαλο δε θα τα λύσουμε ποτέ. Ο κόσμος πρέπει να δει πόσο κακό κάνει το αλκοόλ, ακόμα και στα παιδιά που θα φέρει στον κόσμο μια μέρα. Να χαραχτεί στο μυαλό του η δυσκολία μιας εύκολης επιλογής…
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη