Όλοι πιστεύουμε ότι η δική μας γενιά είναι η καλύτερη και ότι μεγαλώσαμε πιο σωστά από όλες τις άλλες. Ως παιδί του 2000, μεγάλωσα ακούγοντας τους γεννημένους στα ’90s να λένε πόσο καλύτερη ήταν η δική τους παιδική ηλικία από τη δική μου. Και μετά τους γονείς μου, που ισχυρίζονταν τα ίδια για τη δική τους εποχή. Σήμερα, βλέπουμε την Gen Alpha (2010-2024) και την Late Gen Z (2007-2009) να αποτελούν τους σημερινούς μαθητές, και οι περισσότεροι σπεύδουν να τους κατακρίνουν: για το πόσο εθισμένα είναι τα σημερινά παιδιά στα tablet και την τεχνολογία, ότι δεν παίζουν πια έξω, ότι συναντιούνται με φίλους μόνο για να κολλάνε στα κινητά και το TikTok.
Αναρωτιέμαι, όμως: πόσοι από αυτούς έχουν πραγματικά μιλήσει με ένα παιδί αυτής της ηλικίας; Ή απλώς τα κρίνουν από όσα βλέπουν στο ίντερνετ; (Ναι, το ίδιο μέσο που κατηγορούν ότι έχει διαφθείρει τη νέα γενιά. Ειρωνικό δεν είναι;). Ή ίσως από τη μισή ώρα που τα παρατηρούν στο διπλανό τραπέζι της καφετέριας; Για να μη μείνουμε στις υποθέσεις κι επειδή ίσως εμένα να μη με πιστέψετε, έκανα το πιο απλό. Ρώτησα τα ίδια τα παιδιά «Τι σημαίνει για σένα τέλεια μέρα;». Και, spoiler alert: δεν ακούστηκαν ούτε μια φορά οι λέξεις tablet και TikTok.
«Θα πηγαίναμε με την κολλητή μου σινεμά και θα τρώγαμε πατατάκια. Μετά θα πηγαίναμε να φάμε έξω».
Ιφιγένεια, 10. Ε’ Δημοτικού, Πάτρα
«Να πήγαινα με τη μεγάλη μου αδερφή βόλτα στο κέντρο. Να πηγαίναμε για ψώνια και να μπορούσαμε να πούμε πράγματα χωρίς να μας ακούνε άλλοι».
Νεφέλη, 11. Στ’ Δημοτικού, Πάτρα
«Μια τέλεια μέρα δε θα είχα σχολείο. Θα ξύπναγα ό,τι ώρα ήθελα. Για μεσημεριανό θα είχα το αγαπημένο μου φαγητό. Το απόγευμα θα συναντούσα τους φίλους μου, θα παίζαμε και θα βλέπαμε καμία ταινία και το βράδυ θα κοιμόμουν σπίτι τους.»
Γιώργος, 12. Α’ Γυμνασίου, Ναύπλιο
«Θα ήμουν με την κολλητή μου, θα πηγαίναμε βόλτες σε όλη τη γειτονιά και θα παίζαμε ποδόσφαιρο που είναι το αγαπημένο μας χόμπι.»
Ηλιάνα, 13 Β’ Γυμνασίου, Πάτρα
«Θα ήθελα να ξυπνήσω και να είμαι στο ίδιο σπίτι με την κολλητή μου. Θα ήθελα να κάτσουμε όλη μέρα μαζί, το απόγευμα να πάμε στο κέντρο, να κάνουμε ψώνια με όσα λεφτά θέλουμε εμείς και να ψωνίσουμε ό,τι θέλουμε εμείς χωρίς να μας πει κανείς τίποτα.»
Ειρήνη, 14 Γ’ Γυμνασίου Πάτρα
«Λοιπόν, η ιδανική μέρα για μένα θα ήταν να είμαι σχεδόν όλη μέρα έξω με τις φίλες μου. Ψώνια, πάρτι, να είμαι μαζί με όλη μου τη μεγάλη παρέα. Καλά και σε ταξίδι αν γινόταν, είτε απλά στο κέντρο. Και σε club αν γινόταν να πάμε θα ήταν πολύ ωραία.»
Χριστίνα, 15 Α’ Λυκείου, Πάτρα
«Θα έβγαινα βόλτες με τα αγαπημένα μου άτομα, την κολλητή μου και τους κολλητούς μου. Θα πηγαίναμε για καφέ, βόλτα, ίσως κανένα club το βράδυ. Γενικά απλά θα αράζαμε μαζί όλη μέρα.»
Άγγελος, 16 Β’ Λυκείου, Αθήνα
«Έτσι όπως είναι η φετινή χρονιά, η ιδανική μέρα θα ήταν να μην έχω σχολείο το πρωί προφανώς. Ξυπνάω κατά τις 10 με ζεστό καφέ κι έξω να χιονίζει. Διαβάζω μόνο 4 ώρες, μετά κοιμάμαι, και το βράδυ να έχω χρόνο να παίξω στον υπολογιστή λίγο Lol.»
Κωνσταντίνος, 17 Γ’ Λυκείου, Αθήνα
Από τις μαρτυρίες των παιδιών, είναι ξεκάθαρο πως αυτό που επιθυμούν περισσότερο είναι να περνούν χρόνο με τους φίλους τους, να βγαίνουν βόλτες και να έχουν λιγότερες σχολικές υποχρεώσεις. Αυτό δεν πρέπει να μας ξαφνιάζει. Όσο περνούν τα χρόνια, τα παιδιά είναι πιο πιεσμένα από ποτέ, εγκλωβισμένα σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα με χρόνιες αδυναμίες, φορτωμένα με εξωσχολικά φροντιστήρια, ήδη από το δημοτικό. Την ίδια στιγμή που οι γονείς εργάζονται ολοένα και περισσότερο, αφήνοντάς τα πολλές ώρες μόνα τους στο σπίτι. Ταυτόχρονα, οι εποχές μοιάζουν πιο επικίνδυνες από ποτέ, κάνοντας μια έξοδο σε εφηβική ηλικία πολύπλοκη υπόθεση. Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι φυσικό τα παιδιά να καταφεύγουν στα tablet και τα κινητά για να γεμίσουν τον χρόνο τους, όπως ακριβώς οι ενήλικες καταφεύγουν στην τηλεόραση και το scrolling στα social media.
Το θέμα, λοιπόν, δεν είναι να δαιμονοποιούμε την τεχνολογία, αλλά να την προσεγγίζουμε με μέτρο και την απαραίτητη προσοχή. Οι κίνδυνοι του διαδικτύου είναι πραγματικοί και πολύπλοκοι, γι’ αυτό χρειάζεται συνεχής μέριμνα γονέων, σχολείου και κράτους. Τα παιδιά δεν είναι «εθισμένα» στο TikTok. Το TikTok είναι μία τάση της εποχής που όλοι ακολουθούν κι όλοι είχαμε κάτι αντίστοιχο στα δικά μας σχολικά χρόνια, ακόμα κι όταν δεν υπήρχε το ίντερνετ, αλλά το παραδοσιακό ηλεκτρονικό με το κέρμα. Αυτό που πραγματικά αναζητούν οι έφηβοι σήμερα, είναι η αποδοχή και η σύνδεση με τους συνομηλίκους του, όπως συνέβαινε πάντα.
Ας κάνουμε και λίγη αυτοκριτική. Κατηγορούμε τα παιδιά ότι είναι διαρκώς μπροστά σε οθόνες, ενώ κι εμείς ως γονείς ή ενήλικες περνάμε πολλές ώρες στα κινητά και την τηλεόραση. Πώς να ζητήσουμε από ένα παιδί να διαβάσει ένα βιβλίο, όταν δε μας έχει δει ποτέ να το κάνουμε; Τα παιδιά είναι σφουγγάρια. Αντιγράφουν τις συμπεριφορές που βλέπουν γύρω τους. Η λύση, λοιπόν, δεν είναι να τους απαγορεύουμε τις συσκευές, αλλά να τους προσφέρουμε εναλλακτικές. Οι γονείς πρέπει να είναι παρόντες, να μιλούν με τα παιδιά, να τα ακούν πραγματικά και να περνούν χρόνο μαζί τους. Να είναι φίλοι τους και ταυτόχρονα καθοδηγητές. Ας τους προτείνουμε μια βόλτα μαζί μας ή με τους φίλους τους, να δουν μια ταινία στο σπίτι ή να κάνουμε μαζί μια βόλτα με το ποδήλατο. Ας τους δείχνουμε έμπρακτα ότι υπάρχουν και άλλοι τρόποι να γεμίσουν τις ώρες τους.
Στο τέλος της μέρας, τα παιδιά δε χρειάζονται πολλά για να είναι ευτυχισμένα. Λίγο χρόνο, λίγη προσοχή και την ευκαιρία να είναι απλώς παιδιά. Ας τους τη δώσουμε.
Συντάκτης: Μαρία Σκαρμούτσου
