Κατά καιρούς, είτε συζητώντας με φίλους είτε όπως κι οι ίδιοι παρατηρούμε καθημερινά, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κι ιδιαίτερα στο Facebook, αυξάνονται οι δημοσιεύσεις με διαγωνισμούς, διάφορα τεστάκια, κάποια γράμματα αλυσίδες και με αποκορύφωμα όλων, κάποιες ψευδείς ειδήσεις που σε κάνουν να θες πραγματικά να τραβήξεις τα μαλλιά σου. Ας τα πάρουμε όμως ένα-ένα με τη σειρά.
Πολλά μαγαζιά κάνουν δώρα στους πελάτες τους μέσω διαγωνισμών. Αυτό όμως γίνεται μια στο τόσο και σε μικρό αριθμό για λόγους διαφήμισης κυρίως. Όχι σε παγκόσμιο επίπεδο. Κανείς δεν ξύπνησε μια μέρα κι είπε: δεν κάνουμε δώρο καμιά διακοσαριά iPhone; Πού ξέρετε; Μπορεί στο τέλος να μας κάνουν και μετόχους στην εταιρεία. Όταν οι κοινοποιήσεις έχουν φτάσει τις 10000 μάλλον κάτι στραβώνει. Όσοι συνεχίζουν να κοινοποιούν μάλλον θεωρούν τον εαυτό τους τρελά κωλόφαρδο ή ζουν σε ένα συννεφάκι αισιοδοξίας. Αν ισχύει το δεύτερο, δώστε, βρε παιδιά, και σε μας λίγη. Τι θα την κάνετε τόση;
Έπειτα είναι κι αυτά τα τεστ. Πάτησε εδώ για να δεις πόσα προτερήματα έχεις ή πόσο σέξι είσαι με βάση τη φωτογραφία προφίλ σου. Για να μην επεκταθούμε σε κάποια άλλα τύπου πόσο έξυπνος, πόσο καλός και πόσο δυναμικός είσαι. Λες και δεν ξέραμε εμείς και περιμέναμε την Πυθία να μας πει. Γιατί αυτά τα ανεκδιήγητα μηνύματα αλυσίδες; Βάλε αυτή την μπούρδα στον τοίχο 20 φίλων σου κι αύριο το πρωί ο έρωτας της ζωής σου θα σου χτυπήσει την πόρτα. Αν δεν το κάνεις 14 χρόνια γρουσουζιάς σε περιμένουν. Αλίμονο!
Στο Facebook έχουμε δει πολλές φορές εικόνες που ισχυρίζονται ότι σώζουν παιδάκια της Αφρικής με ένα κλικ κι ότι θεραπεύουν βρέφη ή την ασθένεια του καρκίνου με ένα status. Όσες πιο πολλές οι κοινοποιήσεις και τα likes, τόσες περισσότερες οι πιθανότητες να βοηθήσουμε. Νέος τρόπος βοήθειας αυτός χωρίς καν να χρειαστεί να ξεκουνηθεί ο άνθρωπος από τον καναπέ του. Προχωρημένο αν μη τι άλλο.
Αυτό μου θυμίζει την ιστορία με το σκύλο και τη φέτα ζαμπόν στο πρόσωπο του. Ο ιδιοκτήτης του, θέλοντας προφανώς να αστειευτεί, έβγαλε μια φωτογραφία το λαίμαργο τετράποδο γράφοντας ότι είχε πάθει εγκαύματα στην προσπάθειά του να σώσει την οικογένειά του από ένα φλεγόμενο σπίτι. Μάλιστα, στη λεζάντα πρόσθεσε ότι κάθε ένα λάικ αντιστοιχεί σε μια προσευχή και κάθε κοινοποίηση σε δέκα. Το post αυτό έφτασε τις 2000 κοινοποιήσεις αφού ο γεμάτος ευαισθησίες κόσμος του Facebook, χωρίς να προσέξει το προφανές, εισάκουσε και προσευχήθηκε. Κι όμως είναι αλήθεια!
Το επόμενο είναι το αγαπημένο μου. Σχόλια σε προφίλ καλλιτεχνών τύπου: «Αχ Σάκη μου τι κοιλιακοί είναι αυτοί;». Όχι. Ο Σάκης δε θα σε θυμάται αν του γράφεις μηνύματα αγάπης κι όχι δεν είστε κολλητουμπινάκια σε καμία περίπτωση. Αναρωτιέστε αν είμαστε με τα καλά μας ε; Εγώ δεν είμαι και τόσο σίγουρη πλεέον.
Σε κάθε περίπτωση παραπληροφόρησης, ο τρόπος είναι απλός. Παίρνεις μία άσχετη φωτογραφία, μια πλαστή ιστορία κι ένα κοινό πρόθυμο να πιστέψει και να αναμασήσει ό,τι βλέπει στο διαδίκτυο.
Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί το γεγονός ότι μέσω των κοινωνικών δικτύων έχουν βοηθηθεί πολλά άτομα. Αλλά αυτό δε γίνεται με όποια μπαρούφα αναρτάται. Τα αληθινά posts, φέρουν πραγματικά στοιχεία κι αριθμούς λογαριασμών για να μπορέσει ο καθένας να βοηθήσει με τον τρόπο του. Τα likes και τα shares δεν έδωσαν ποτέ σε κανέναν να φάει ούτε τον θεράπευσαν. Δε χρειάζεται άλλωστε να το κάνουμε βούκινο όταν βοηθάμε. Ας γίνει διακριτικά. Δε θέλει και πολύ μυαλό για να μπορούμε να ξεχωρίζουμε αυτές τις σελίδες απάτη.
Μέσω της διαδικασίας like-farming, υπάρχει ενδεχόμενο εξάπλωσης κακόβουλου λογισμικού καθώς κι απόκτησης πρόσβασης σε προσωπικά δεδομένα. Τα τυπικά posts που χρησιμοποιούνται σ’ αυτές συνήθως επικαλούνται το συναίσθημα. Δακρύβρεχτες ιστορίες επιστρατεύονται ώστε να προσεγγίσουν και να κερδίσουν την εύνοια του κοινού μαζεύοντας έτσι μεγάλο αριθμό συμμετοχών. Όσες περισσότερες οι συμμετοχές τόσο δημοφιλέστερη η ανάρτηση, με αποτέλεσμα να κερδίζουν περισσότερα χρήματα οι απατεώνες. Φυσικά, οι άνθρωποι που εμφανίζονται στις εικόνες των συγκεκριμένων αναρτήσεων δεν έχουν ιδέα ότι εμφανίζονται εκεί.
Δεν πρέπει να ξεχνά κανείς ότι δεν αντικατοπτρίζουν πάντα την αλήθεια όλες οι ειδήσεις που υπάρχουν στο διαδίκτυο. Πάρτε για παράδειγμα την καραμέλα με τους εξωγήινους. Όλο επιθέσεις θα δεχόταν η Γη από αυτούς κι όλο ξεχνιούνται σε άλλους γαλαξίες. Ή τις καταστροφές που όλο μας πλήττουν και ποτέ δεν το κάνουν.
Αν μαζεύαμε όλοι από ένα ευρώ για κάθε επερχόμενο σεισμό ή για κάθε βιβλική θεομηνία, θα είχαμε λύσει τώρα το πρόβλημα της φτώχειας. Κι όχι, η λύση της φτώχειας δε βρίσκεται στην ύπνωση όπως έγραφαν διάφορα μπλογκς παλιότερα. Μη θυμηθώ την είδηση για τη σοκολάτα και την ακμή. Πέντε εγκεφαλικά το λιγότερο κόντεψαν να μας χτυπήσουν!
Σίγουρα το διαδίκτυο δεν είναι ένας τόπος αγγελικά πλασμένος. Όμως, ο τρόπος διαχείρισής του βρίσκεται στη διακριτική ευχέρεια του κάθε χρήστη. Πρέπει πάντα να γίνεται έλεγχος της αξιοπιστίας της προσλαμβάνουσας πληροφορίας με γνώμονα την κριτική σκέψη. Αναζητούμε τις επίσημες ιστοσελίδες και τα διακριτικά των εταιρειών προκειμένου να πιστοποιήσουμε την εγκυρότητα της κάθε πληροφορίας. Ό,τι μας σερβίρουν στο πιάτο δε σημαίνει απαραίτητα ότι είναι και σωστό.
Επιμέλεια Κειμένου Μαρίας Τσισρίγου: Πωλίνα Πανέρη
Συντάκτης: Μαρία Τσιρίγου
