Πόσες φορές έχετε νιώσει πως μια ταινία αντανακλά είτε τη φάση που περνάτε στη ζωή σας, είτε αγγίζει τις πιο ευαίσθητες χορδές σας σε ό,τι αφορά σημαντικά ζητήματα που διατρέχουν τον πλανήτη; Λένε, πολλοί κριτικοί του κινηματογράφου, πως μια καλή ταινία, πέρα από το ψυχαγωγικό κομμάτι που μας προσφέρει, μπορεί να λειτουργήσει σε κάποια άτομα και ψυχοθεραπευτικά. Μπορεί, όμως, να επηρεάσει σε τέτοιο βαθμό τη συνείδησή μας;
Υπάρχουν κάποιες ταινίες που κατάφεραν, με το να αγγίξουν σε βάθος διάφορα κοινωνικά ζητήματα, να προωθήσουν ιδεολογίες αλλά και να φτάσουν στο σημείο να επηρεάσουν το κατεστημένο, να φέρουν την αλλαγή ή να ασκήσουν πίεση στην εξουσία με τον τρόπο τους. Πάμε να δούμε μαζί μερικές από αυτές, που με τον τρόπο τους, άλλαξαν το ρου της ιστορίας, ή ασχολήθηκαν με τους ανθρώπους και τις ιδέες που κάποτε το κατάφεραν.
BLACKFISH
Η συγκεκριμένη ταινία είναι ένα αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ και η θεματική του έχει να κάνει γύρω από τις φάλαινες δ@λ@φόνους που βρίσκονται σε αιχμαλωσία. Πιο συγκεκριμένα, η όρκα Τίλικουμ, που βρίσκεται στο πάρκο Seaworld της Φλόριντα και ήταν υπεύθυνη για τον θάνατο τριών ανθρώπων. Η ταινία-ντοκιμαντερ έχει ως κεντρικό άξονα την πιο χαρακτηριστική της επίθεση, στην εκπαιδεύτριά της, Ντον Μπράνσο και μας δείχνει τις ολέθριες συνέπειες του εγκλεισμού ενός έξυπνου, ευαίσθητου και συνάμα επικίνδυνου ζώου. Το «ηθικό δίδαγμα» δεν είναι άλλο από το ότι «η φύση εκδικείται τον άνθρωπο όταν ο άνθρωπος έχει την επιτακτική ανάγκη για κυριαρχία κι επιβολή, θέτοντας τα όριά της».
A GIRL IN THE RIVER
Η ταινία αναφέρεται στην ιστορία της 19χρονης, που επέζησε από μια βάναυση απόπειρα δ@λ@φονίας. Γιατί; Διότι ζούσε σε μια συντηρητική πατριαρχική μουσουλμανική κοινωνία κι εκείνη αγάπησε τον λάθος άνθρωπο. Αυτό το 40λεπτο ντοκιμαντέρ, υποψήφιο για Όσκαρ® καλύτερου ντοκιμαντέρ μικρού μήκους το 2016, παρακολουθεί την ιστορία της Saba, μιας νεαρής γυναίκας από την περιοχή Punjab του Πακιστάν, η οποία πυροβολήθηκε κι εγκαταλείφθηκε για να πεθάνει από τον πατέρα και τον θείο της αφού παντρεύτηκε τον Qaiser, έναν άνδρα που της είχε υποσχεθεί κάποτε η οικογένειά της.
Η βραβευμένη σκηνοθέτης Sharmeen Obaid-Chinoy (Saving Face) αποκαλύπτει τις πολύπλοκες και βίαιες δυνάμεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στο Πακιστάν, ιδίως όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και την οικογενειακή τιμή. Η ταινία οδήγησε σε πάρα πολλές συζητήσεις, με κορυφαία εκείνη που έκανε λόγο για νόμο στο Πακιστάν που θα σταματήσει τη μέχρι τώρα προστασία των δραστών. Μπορεί ως τώρα αυτό να μην έχει συμβεί και το ζήτημα των δικαιωμάτων των γυναικών να είναι μια επίπονη ιστορία, όμως υπάρχει αυτή η σπουδαία ταινία, για να μας θυμίζει πόσο σημαντικό είναι να μη σταματήσουμε να συζητάμε πάνω στο ζήτημα, μέχρι την ουσιαστική αλλαγή.
PHILADELPHIA
Η οσκαρική ταινία Philadelphia είναι μια αληθινή ιστορία που αναφέρθηκε ανοιχτά για το θέμα του AIDS, την ομοφυλοφιλία και την ομοφοβία, καθώς και το πώς αντιμετωπιζόντουσαν τα πρώτα χρόνια οι ασθενείς του AIDS στις αρχές που ο ιός αυτός σκότωνε πολλούς νέους. Πρωταγωνιστής ο Τομ Χανκς, ο οποίος υποδυόταν ένα νεαρό δικηγόρο που βρέθηκε εκτός δουλειάς επειδή νόσησε από τον ιό του AIDS.
Απεικονίστηκε, λοιπόν, στην ταινία αυτή, με τρομερή παραστατικότητα, μια από τις πρώτες δίκες στις ΗΠΑ που στάθηκε ενάντια στην ομοφοβία και κατά του κοινωνικού ρατσισμού που αντιμετώπιζαν τότε όλοι οι φορείς. Καταπληκτική ταινία με έναν εξαιρετικό Τομ Χανκς στην ερμηνεία του.
SUPER SIZE ME
Πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ που προκάλεσε μεγάλη αίσθηση στην Αμερική. Τι αφορούσε; Τις τρομακτικές επιπτώσεις που είχε στην υγεία ενός ατόμου η κατανάλωση μόνο γευμάτων από τα McDonald’s. Εμπνευσμένο από τη νομική διαδικασία που κινήθηκε εναντίον της McDonald’s το 2002 από δύο παχύσαρκους εφήβους, οι οποίοι θεώρησαν τον παγκόσμιο γίγαντα fast food υπεύθυνο για την κατάστασή τους, το Super Size Me επιχειρεί να απαντήσει στο ερώτημα «πού τελειώνει η προσωπική ευθύνη και πού αρχίζει η εταιρική ευθύνη;».
Το πείραμα αυτό έγινε μόνο για ένα μήνα και βέβαια φαίνεται το αποτέλεσμα της διατροφής που έχουν επιβάλλει οι μεγάλες αλυσίδες έτοιμων και γρήγορων γευμάτων και πως έχουν επηρεάσει την παιδεία, την κουλτούρα αλλά και την οικογενειακή ζωή στις ΗΠΑ. Ο άνθρωπος που πειραματίστηκε ήταν ο Μόργκαν Σπέρλοκ, ο οποίος πήρε πάνω από 20 κιλά και παρουσίασε ηπατική ανεπάρκεια, καθώς και κατάθλιψη. Μέσα από όλο αυτό το κοινωνικό πείραμα, η ταινία κατάφερε και επηρέασε το κοινό των ΗΠΑ στο πώς έβλεπαν το fast food αλλά και «ξύπνησε» ένα μεγάλο μέρος εφήβων που είχαν πολλά προβλήματα λόγω της διατροφής τους, όπως αυτό της παχυσαρκίας. Να επισημάνουμε, ότι μέσα σε έξι εβδομάδες, τα McDonald’s, απέσυραν την επιλογή των ‘Super Size meals’.
ΒΑΜΒΙ
To Bambi είναι η δραματική ταινία κινουμένων σχεδίων της Disney, η οποία κυκλοφόρησε το 1942, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και γι’ αυτό δεν κατάφερε να έχει πρόσβαση σε αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες. Η συγκεκριμένη ταινία είχε μικτές κριτικές τότε. Άλλοι υποστήριξαν πως είχε έλλειψη στοιχείων φαντασίας κι άλλοι παρατήρησαν την αντίθεση προς μια δραματική ιστορία των ζώων και τον αγώνα τους να επιβιώσουν ενάντια στο κυνήγι από τους ανθρώπους.
Τότε, η New York Times ισχυρίστηκε το εξής: «στην αναζήτηση της τελειότητας, ο κ. Ντίσνεϊ, έχει έρθει επικίνδυνα κοντά στην εκτίναξη ολόκληρου του κόσμου φαντασίας κινουμένων σχεδίων που δημιούργησε». Και φυσικά, οι κυνηγοί τάχθηκαν εναντίον της ταινίας αυτής. Το αποτέλεσμα; Κατάφερε να κάνει πάρα πολλούς ανθρώπους να αγωνιστούν υπέρ των δικαιωμάτων των ζώων. Το 2011 επιλέχθηκε για συντήρηση στο Εθνικό Μητρώο Κινηματόγραφου της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου.
VICTIM
Είναι μια ταινία που μέσω αυτής θεσπίστηκε ο Νόμος περί Σ3ξουαλικών Παραπτωμάτων το 1967. Αναφέρει την ιστορία ενός δικηγόρου, ο οποίος πέφτει θύμα εκβιασμού λόγω του σ3ξουαλικού του προσανατολισμού. Είναι μια ταινία του 1961 και είναι η πρώτη ταινία που χρησιμοποίησε τη λέξη «ομοφυλόφιλος». Υποστηρίζοντας τις συστάσεις της Επιτροπής Wolfenden, ο σκηνοθέτης Basil Dearden, ο παραγωγός Michael Relph και η σεναριογράφος Janet Green κατήγγειλαν τη δηλητηριώδη, θεσμοθετημένη ομοφοβία που αντιμετώπιζαν οι ομοφυλόφιλοι άνδρες όλων των τάξεων και συνδύασαν έξυπνα την πολιτική σε ένα αστυνομικό θρίλερ.
Λόγω του θέματος της, τότε, πολλοί ηθοποιοί αρνήθηκαν τη συμμετοχή τους σε αυτό. Η θαρραλέα εμφάνιση του Bogarde σε αυτό, βοήθησε να προωθηθεί ο δημόσιος διάλογος πάνω σε ζητήματα ομοφοβίας. Είναι μια πολύ δυνατή ταινία με δυνατούς διαλόγους και ηθικά διδάγματα.
Σας εφιστώ την προσοχή, πως πολλές από αυτές τις ταινίες, θέλουν «γερό» στομάχι, για να τις δείτε, αλλά σίγουρα αξίζουν να τους ρίξετε μια ματιά, καθώς τάραξαν τα νερά πολλών χωρών κι ανθρώπων. Κάποιες έφεραν κι άμεσα αποτελέσματα και όχι άδικα. Συμβουλή; Δείτε τες όταν θα είστε ήρεμοι ψυχικά για να αξιοποιήσετε κάθε πληροφορία τους. Καλή προβολή, λοιπόν!
Συντάκτης: Μαριάννα Σεργάκη
