Πώς θα καταλάβουμε αν μας κάνουν mobbing στη δουλειά

Πολλές φορές όλοι μας έχουμε συναντήσει στον επαγγελματικό μας χώρο συμπεριφορές συναδέλφων ή ακόμα και προϊστάμενων που, είτε μας έχουν φέρει σε δύσκολη θέση, είτε μας δημιουργούν την αίσθηση ότι είμαστε ανεπαρκείς για τη θέση που έχουμε. Κάποιοι ίσως έχουμε νιώσει γυρνώντας σπίτι μας από τη δουλειά ότι δε θα θέλαμε να αντιμετωπίσετε ξανά το ίδιο εργασιακό περιβάλλον την επόμενη ημέρα. Ή κάποιοι θα αισθανόμαστε όλο και πιο έντονη την ανάγκη παραίτησης λόγω του ψυχολογικού «πολέμου» που βιώνουμε στην εργασία μας. Τέτοιου είδους κακομεταχείριση ή εχθρικά βλέμματα ή προσβολές στη δουλειά, δείχνουν ότι μας κάνουν το λεγόμενο ‘mobbing’.

Το mobbing είναι «η ψυχολογική παρενόχληση, πίεση, ενόχληση με σκοπό τον εκφοβισμό του ατόμου στον χώρο εργασίας» και ορίστηκε πρώτη φορά από τον Henz Leynman με βάση το βιβλίο Mobbing, (2006), Tinaz, P. Στόχος του εκφοβισμού αυτού είναι να δημιουργείται μια συστηματική, ατομική ή ομαδική, μακροχρόνια ψυχολογική παρενόχληση σε ένα συγκεκριμένο άτομο, με βάση το άρθρο «Τι είναι το Mobbing;» της ψυχολόγου Ilayda Cebeciler.

Πάρα πολλοί άνθρωποι κατά καιρούς δηλώνουν ότι έχουν υποστεί εκφοβισμό στην εργασία τους και πως μέχρι να βρουν κάτι καλύτερο, ώστε να καταφέρουν να φύγουν, προσπαθούν να αντιμετωπίσουν αυτή τη δύσκολη κατάσταση όσο το δυνατόν πιο ήρεμα και διπλωματικά. Εξαιτίας αυτής της ψυχολογικής βίας, οι εργαζόμενοι χάνουν τον ενθουσιασμό τους και τους στόχους τους, με αποτέλεσμα να αφοσιώνονται όλο και λιγότερο στη δουλειά τους και στην πρόοδο αυτής, αλλά και οι ίδιοι καταλήγουν να είναι λιγότερο ικανοποιημένοι με τον εαυτό τους και την εργασία τους.

Με βάση το βιβλίο Mobbing, (2006), Tinaz, P., κάποιες χώρες αντιτίθενται βάσει νόμου που έχουν θεσπίσει οι ίδιες, σε αυτό το είδος βίας, καθώς θεωρούν ότι μπορεί να προκαλέσει συναισθηματική και σωματική εξουθένωση του ατόμου. Με βάση το άρθρο της κας Βίκυς Γερασίμου στο site Insurance daily news «χώρες όπως η Ιταλία, η Σουηδία και η Γερμανία έχουν θεσπίσει εθνικές νομοθεσίες για την αντιμετώπισή του». Επιπρόσθετα, με βάση το συγκεκριμένο άρθρο, το mobbing στην Ελλάδα αναγνωρίζεται ως ποινικό αδίκημα με ψυχιατρικό έγγραφο, το οποίο κι αποδεικνύει την ψυχική παρενόχληση του εργαζόμενου.

Από την άλλη μεριά, στην Ελλάδα, σε αστικό επίπεδο, έχουν θεσπιστεί ορισμένοι νόμοι που συσχετίζονται με το εκφοβισμό αυτόν και την ηθική παρενόχληση, σε ό,τι αφορά τον σεξισμό ή τον ρατσισμό κατά κύριο λόγο. Επομένως, το άτομο μπορεί να κάνει αγωγή για ηθική βλάβη και προσβολή της προσωπικότητάς του. Οι σχετικοί νόμοι που συσχετίζονται με το mobbing είναι, με βάση το site του ΣΥΑΕ (Σύλλογος Υπαλλήλων Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων), ο νόμος υπ’αριθμ. 4443 του 2016 όπου και απαγορεύει τις διακρίσεις φύλου, εθνικότητας ή γενετήσιου προσανατολισμού. Επίσης, το άρθρο 5, παρ.1 του Συντάγματος, που επικαλείται την τήρηση της αρχής και της ίσης μεταχείρισης στον εργασιακό τομέα. Καθώς επίσης, τα άρθρα 21 του Ν. 4604 του 2019 και 25, παρ. 3, που έχουν να κάνουν με την ισότητα των δύο φύλων και τις ποινικές κυρώσεις κατάχρησης δικαιώματος. Παράλληλα, καθ’ οδόν βρίσκεται η κύρωση της «σύμβασης 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας ως προς τη βία και τη σεξουαλική παρενόχληση στον επαγγελματικό χώρο».

Ωστόσο, υπάρχουν και πιο λεπτές αποχρώσεις του από τις οποίες δε σε προστατεύει κανείς. Ποια είναι, λοιπόν, τα 10 σημάδια που δείχνουν ότι τρώμε Mobbing; Αν διαβάσουμε το βιβλίο Mobbing, (2008) Palaz, S. θα διαπιστώσουμε τα εξής:

Πρώτον, είναι οι φωνές ή η άσχημη επίπληξη σε βαθμό προσβολής του ατόμου.

Δεύτερον, συνάδελφοι ή ανώτεροι σε βαθμίδα, εμποδίζουν το άτομο να εκφραστεί ή το διακόπτουν συνέχεια, σε σημείο να του δίνουν την εντύπωση ότι δεν το λογαριάζουν.

Τρίτον, είναι η απομόνωση του ατόμου από την ομάδα.

Τέταρτον, ανάθεση υπερβολικών ευθυνών, πάνω στα πλαίσια της δουλειάς, παραπάνω από αυτές που μπορεί να αντέξει.

Πέμπτον, απειλές.

Έκτον, προσβολές και συνεχείς κριτική του ατόμου είτε όταν βρίσκονται και άλλα άτομα μπροστά είτε όταν είναι μόνο του.

Έβδομον, ταπείνωση και κατηγορίες για ανυπόστατα πράγματα που ίσως κάποιοι έχουν φροντίσει να μην μπορούν να βρεθούν αποτελέσματα υπέρ του ατόμου.

Όγδοον, η σ3ξουαλική παρενόχληση.

Ένατον, η μείωση της εργασίας του ατόμου, με αυτόν τον τρόπο θέλουν να του αποδείξουν ότι δεν είναι ικανό για να φέρει αποτελέσματα και στόχους και

Δέκατο, η βία που μπορεί να ξεπεράσει ακόμα και το σωματικό όριο.

Έχετε αναρωτηθεί γιατί μπορεί κάποιος να το βιώνει αυτό; Πληθώρα ψυχολόγων και Life coaches έχουν ασχοληθεί με αυτό το είδος εκφοβισμού καθώς τα τελευταία χρόνια αυξάνονται όλο και περισσότερο τα περιστατικά που το έχουν βιώσει. Με βάση και πάλι την ψυχολόγο Ilayda Cebeciler, υπάρχει μια κατηγορία ανθρώπων με ορισμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους, που ταυτίζονται με εκείνα ατόμων που έχουν τέτοιες συμπεριφορές, όπως «το να προσπαθούν να καλύψουν δικές τους τυχόν αποτυχίες ή αδυναμίες, μέσα από προσβολές και μεθόδους ταπείνωσης των άλλων. Ίσως λόγω χαμηλής ενσυναίσθησης κι έλλειψης ηθικών αξιών. Τέλος, αν έχουν κάποια ψυχική διαταραχή».

Με βάση το άρθρο της ψυχολόγου κας Παπαδοπούλου Ευαγγελίας «Εργασιακό bullying/mobbing: Πώς να το αντιμετωπίσετε», και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι μπορούν να βιώσουν σωματικά αλλά και ψυχολογικά τον εκφοβισμό αυτόν και ιδού οι επιπτώσεις στον οργανισμό μας. Κάποιοι άνθρωποι μπορεί λοιπόν να νιώσουν από κούραση, πονόλαιμο, μυϊκούς πόνους, καρδιαγγειακά νοσήματα, ινομυαλγία, συμπτώματα κατάθλιψης ή άγχους και ακόμα να διαπιστώσουν πως έχουν ίσως αυτοκτ@νικούς ιδεασμούς.

Πώς μπορεί να σταματήσει αυτός ο εκφοβισμός; Μα φυσικά ξεκινώντας από το ίδιο το εργασιακό περιβάλλον πρώτα. Με βάση πάλι την ψυχολόγο κα Παπαδοπούλου Ευαγγελία, οι ανώτερες βαθμίδες, θα μπορούσαν να έχουν μηδενική ανοχή ως προς τέτοιου είδους εκφοβισμούς. Να προωθούν ένα πιο θετικό επαγγελματικό περιβάλλον υπέρ των εργαζομένων, όπως το να δίνουν διακοπές, υγειονομική περίθαλψη κι αναρρωτικές. Να γίνονται σεμινάρια για τον εκφοβισμό στον χώρο εργασίας και να έχουν μια ξεκάθαρη γραμμή στο πώς να επιλύονται οι συγκρούσεις αυτές. Να γίνονται ψυχολογικά τεστ κατά τη διάρκεια του έτους σε όλες τις βαθμίδες. Να δίνεται βάση στην ομαδικότητα και τη συνεργασία. Να δημιουργηθεί πρωτόκολλο στην κάθε επιχείρηση για τον τρόπο αντιμετώπισης του mobbing. Να υπάρχει εμπιστευτικότητα και σεβασμός ως προς τους πάντες.

Εν κατακλείδι, αν είμαστε εμείς ο στόχος mobbing στη δουλειά μας, θα πρέπει να αναφέρουμε το συμβάν πρώτον σε έμπιστους ανθρώπους για εμάς, όπως είναι η οικογένειά μας αλλά και ίσως και κάποιοι φίλοι μας ή κάποιος επαγγελματίας ψυχολόγος. Επίσης, μπορούμε να απευθυνθούμε σε ομάδες υποστήριξης καθώς κι αν υπάρχει κάποιος αρμόδιος σχετικά με αυτά τα θέματα στην επιχείρηση που δουλεύουμε, όπως κάποιο συνδικάτο, μιλώντας πάντα τεκμηριωμένα. Έπειτα, και σε περιπτώσεις που θίγεται η αξιοπρέπεια ή/και η υγεία μας, τον λόγο έχει η δικαιοσύνη.

Το συμπέρασμα του άρθρου αυτού είναι ότι όλοι μας αξίζουμε ως οντότητες να έχουμε ίση μεταχείριση, ανεξαρτήτου φύλου και εθνικότητας. Να πολεμάμε για τα ιδανικά μας και μην αφήνουμε κανέναν να μας στερεί τα όνειρα και τους στόχους μας, απλώς επειδή έτυχε να δουλεύουμε γι’ αυτόν.