Ο κατά φαντασίαν ασθενής του Μολιέρου είναι ένα κλασικό έργο που αντλεί τη δυναμική του από το γεγονός ότι και στην πραγματική ζωή υπάρχουν άνθρωποι που πείθουν τους εαυτούς τους και τους γύρω τους ότι ασθενούν. Οι πιο πολλοί το κάνουν επίτηδες. Για να τραβήξουν την προσοχή.
Και καταλήγουν να παίζουν κωμωδία. Είκοσι χρονών γαϊδούρα να παριστάνει πως παθαίνει κρίση πανικού, ελπίζοντας να γλιτώσει τον επικείμενο χωρισμού. Κι αυτά γίνονται στις μικρές ηλικίες, όταν περνάν τα χρόνια έχει την τιμητική της η καρδιά. Κρίση αρρυθμίας για να πείσουμε τη γυναίκα μας ότι χθες όντως ήμαστε σε μίτινγκ για τη δουλειά.
Λες κι έχει νόημα να μας λυπηθεί ο άλλος. Να μας δείξει οίκτο και να μη δώσει συνέχεια στο θέμα που μας φοβίζει και μας τρομάζει. Να διαλέξουμε την εύκολη οδό διαφυγής. Διότι στην ανάλυσή του το φαινόμενο είναι η έκφραση ενός φόβου.
Μιας φυγόπονης τακτικής. Που επιβεβαιώνει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι θα ακολουθήσουν στα δύσκολα ακριβώς αυτό: την εύκολη διαδρομή. Ιστορικά είναι από τις μεγαλύτερες αλήθειες της ανθρώπινης φύσης. Αυτή η έμφυτη προβληματική παράμετρος του ανθρώπου.
Γιατί στην τελική αυτό που μετράει είναι να έχεις τη δύναμη να αντιμετωπίζεις τη ζωή όπως σου έρχεται. Και το κυριότερο, όρθιος. Όχι κρυμμένος πίσω από δήθεν αρρώστιες. Όχι από χαζές δικαιολογίες.
Είναι τραγικό συναίσθημα να νιώθεις ότι ο άλλος σε λυπάται κάποιες στιγμές. Ότι μένει μαζί σου επειδή φοβάται ότι είσαι αδύναμος. Προτιμάς –τουλάχιστον αυτό οφείλει ένα κανονικός άνθρωπος– να αντικρίζεις τον άλλο στα μάτια. Κι όχι να προσπαθείς να αποφύγεις τη ματιά του. Να στέκεσαι περήφανος και πάνω από όλα ειλικρινής.
Δε νομίζω ότι υπάρχει αντίδοτο πάντως για μια τόσο σοβαρή κατάσταση. Μόνο ειλικρίνεια. Που να δείχνει από το περιβάλλον του στον κατά φαντασίαν ασθενή ότι δεν περνάει πλέον το ηθοποιηλίκι. Ηθοποιοί και μάλιστα κακοί που με ερμηνείες κάτω του μετρίου προσπαθούν να πείσουν, να αναβάλλουν, να καθυστερήσουν ευχόμενοι να γλιτώσουν και να αποφύγουν κάτι δυσάρεστο ή να παρατείνουν και να κερδίσουν κάτι. Πάντα όμως με σκοπό να κερδίσουν την προσοχή, να τραβήξουν τα βλέμματα με όποιον τρόπο.
Προβαρισμένες κρίσεις πανικού, προσποιητοί ψυχαναγκασμοί κι ανύπαρκτες φοβίες που αγγίζουν τα όρια της υπερβολής και φυσικά αναγνωρίζονται απ’ τις αληθινές ψυχικές ασθένειες από χιλιόμετρα μακριά. Όταν η ψυχή νοσεί υποφέρει, δε στοχεύει στην απόκτηση Όσκαρ.
Υπάρχουν και φορές βέβαια που η υποκρισία γίνεται τρόπος ζωής κι η πρόβα γίνεται παράσταση πριν καν το αντιληφθεί ο ηθοποιός. Όταν κουράζεις το μυαλό και την ψυχή σου τόσο ώστε να βρεις ένα τρόπο να τραβήξεις την προσοχή, συχνά πέφτεις στην ίδια σου την παγίδα κι από θύτης γίνεσαι θύμα κι οι κρίσεις πανικού από σκηνοθετημένες γίνονται αληθινές. Αυτό κι αν είναι λυπηρό.
Η ειλικρίνεια είναι ο μόνος τρόπος για να τεθεί ο άλλος ενώπιον της πραγματικότητας. Και της κενότητας μιας τέτοιας συμπεριφοράς. Ότι δεν οδηγεί πουθενά. Αδιέξοδο. Συναισθηματικό και υλικό.
Γιατί στην τελική και ο άλλος θα κουραστεί. Όσο προσπαθείς να τραβήξεις την προσοχή του με τους λάθος τρόπους, επειδή μόνο και μόνο έχεις γεμίσει την ίδια σου τη ζωή με κόμπλεξ και φοβίες, τόσο πιο γρήγορα θα τον χάσεις.
Επιμέλεια Κειμένου Κωνσταντίνου Κυριάκου: Πωλίνα Πανέρη
Συντάκτης: Κωνσταντίνος Κυριάκος
