Θυμάστε το συναίσθημα όταν, καθώς μεγαλώναμε, ανακαλύπταμε την αλήθεια σε όλα τα αθώα ψέματα που οι γονείς μας μάς έλεγαν; Πάντα αναρωτιόμουνα αν υπήρχε ένα κοινό βιβλίο, κάτι σαν τη βίβλο της ανατροφής των παιδιών, που όλοι οι γονείς διάβαζαν, γιατί όλοι λίγο-πολύ έχουμε ακούσει τα ίδια ψέματα. Είστε έτοιμοι για μια αναδρομή στην παιδική μας ηλικία;
1. «Αν λες ψέματα, ο άι Βασίλης δε θα ‘ρθει φέτος!»
Βλέπει και κανείς άλλος την τραγική ειρωνεία στο αθώο αυτό ψεματάκι που μας ξεφούρνιζαν οι γονείς μας για να τους λέμε την αλήθεια; Βασικά μας έλεγαν ψέματα για να μη λέμε ψέματα. Ο άι Βασίλης έχει χρησιμοποιηθεί τόσο πολύ σε διάφορα ψέματα από γονείς που λες –δε γίνεται–πρέπει να ‘ναι υπαρκτός, απλά και μόνο για να τον βρεις και να του πεις τι δυσφήμηση έχει φάει τόσο χρόνια. Όσο φαινομενικά αθώο κι αν είναι το ψέμα αυτό, θα ‘ρθει η στιγμή που θα πρέπει να εξηγήσεις πού πήγε ο χοντρός κυριούλης με τα κόκκινα κι αυτό θα κάνει το παιδί να αναρωτιέται για πόσα άλλα πράγματα του ‘χεις πει ψέματα.
2. «Αν μασάς τσίχλα τη νύχτα, μασάς κόκκαλα των νεκρών!»
Αλήθεια, δε βρίσκατε κάτι λιγότερο τρομακτικό απ’ αυτή τη δεισιδαιμονία; Κάτι του τύπου «αν μασάς τσίχλα θα χαλάσουν τα δοντάκια σου» είναι σαφώς πιο ήπιο και σίγουρα δεν είναι βγαλμένο από σενάριο ταινίας τρόμου. Κι εσύ, ύστερα, μένεις να διερωτάσαι πώς η αγαπημένη σου τσίχλα μπορεί ‘χει ένα τόσο μακάβριο αποτέλεσμα.
3. «Είσαι το πιο όμορφο μωρό στον κόσμο»
Και κάπως έτσι πήξαμε στον ναρκισσισμό. Προφανώς και στα μάτια κάθε γονιού το παιδί του είναι όμορφο, αλλά ένα «είσαι πολύ όμορφος/η, να το ξέρεις», θα έφτιαχνε την αυτοπεποίθηση του παιδιού σας εξίσου καλά και δε θα το μεγάλωνε πιστεύοντας ότι μετά απ’ τη γέννησή του το καλούπι της απολλώνιας ομορφιάς έσπασε.
4. «Θα πάρεις σε ύψος την κοιλίτσα σου»
Κι εσύ μεγαλώνεις, γίνεσαι ενήλικας κι αναρωτιέσαι πότε θα γίνει ύψος η ρημαδοκοιλίτσα που σε ‘χει αφήσει ένα κι εξήντα με τα χέρια στην ανάταση. Ίσως να ήταν πιο χρήσιμο να βοηθήσεις το παιδί να εντάξει στη ζωή του την άσκηση και την καλή διατροφή, αντί να πιστεύει πως είναι απόλυτα οκ να τρώει οτιδήποτε βρίσκει μπροστά του, γιατί αυτό θα γίνει ύψος.
5. «Τα παιδιά τα φέρνει ο πελαργός»
Ίσως ένα απ’ τα πιο κλασικά, αθώα, ψέματα που μας αράδιασαν οι γονείς μας. Η πραγματικότητα είναι πως η επεξήγηση αυτή μάλλον δημιουργούσε περισσότερα ερωτηματικά παρά έλυνε απορίες. Αντιλαμβάνομαι ότι το να μιλήσεις σε ένα μικρό παιδί για το σεξ και τη βιολογία της εγκυμοσύνης δεν είναι εύκολο, αλλά –αλήθεια– ένα πουλί που μεταφέρει βρέφη στο στόμα του ήταν το καλύτερο που θα μπορούσες να σκεφτείς;
6. «Ο μπαμπάς κι η μαμά κοιμούνται, γι’ αυτό έκλεισαν την πόρτα τους»
Μας πήρε χρόνια να καταλάβουμε ότι όταν η πόρτα του δωματίου των γονιών μας κλείδωνε, αυτοί δεν κοιμόντουσαν, αλλά εκείνη την ώρα κάποιο απ’ τα μικρότερα αδέρφια μας ήταν υπό δημιουργία. Αλλά πώς να το χαμπαριάσουμε αυτό, αφού πιστεύαμε πως τα βρέφη τα φέρνει ο πελαργός;
7. «Αν φας όλο σου το φαγητό, θα καλοπαντρευτείς»
Έτσι εξηγείται γιατί είμαι ακόμα single! Γιατί δεν έτρωγα όλο μου το φαγητό. Είναι απίστευτο τι χορούς και σκερτσάκια έστηναν οι γονείς μας για να μας κάνουν να ανοίξουμε το στόμα μας. Τι αεροπλανάκια έκαναν με το κουτάλι, τι γκριμάτσες, απλά και μόνο για να φάμε όλο μας το φαγητό.
8. «Εντάξει, σταμάτα να κλαις και θα το σκεφτώ»
Κανένας γονιός στην ιστορία της ανθρωπότητας δεν είπε αυτή τη φράση κι όντως το σκέφτηκε μετά. Ήταν ίσως ο πιο εύκολος τρόπος να σου πει να βγάλεις τον σκασμό. Βέβαια, το ψέμα αυτό διαρκούσε μόνο λίγα λεπτά, γιατί η επόμενη ερώτηση ερχόταν με φόρα: «Το σκέφτηκες;».
9. «Όταν ήμουν στη ηλικία σου διάβαζα πολύ κι είχα καλούς βαθμούς»
Ναι, ε; Ο έλεγχος του απολυτηρίου σου που δείχνει 13 στα Μαθηματικά άλλα λέει. Κι ακόμα κι αν αγαπούσες εσύ το σχολείο στην ηλικία μου, αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να το αγαπώ κι εγώ και, τέλος πάντων, αυτό δεν είναι πειστικό επιχείρημα. Η αγάπη για το σχολείο έρχεται, σχεδόν δεδομένα, μετά την αποφοίτησή μας από αυτό.
10. «Η Νεράιδα των Δοντιών θα πάρει το δόντι σου και θα σου φέρει λεφτά»
Μαζί με τον Άγιο Βασίλη, ίσως το δεύτερο πιο κλασικό ψέμα που αράδιαζαν οι γονείς μας. Ίσως, όμως, να ‘ναι και το μόνο που μας άφησε μια παραμυθένια αίσθηση παρά μια αρνητική, απειλητική, χροιά, γιατί δε βασιζόταν στον εκφοβισμό. Η Νεράιδα ήταν επιβράβευση για το θάρρος και τη γενναιότητα που επιδεικνύαμε σε μια κατά τ’ άλλα επίπονη διαδικασία.
Τι σας θύμισα, ε; Είμαι βέβαιη, ότι όσο κι αν κοροϊδεύουμε, θα ‘ρθει η στιγμή που θα μας ξεφύγει κι εμάς στα παιδιά μας κάποιο απ’ τα παραπάνω, και τότε θα ξέρουμε ότι όλα αυτά τα ψεματάκια από αγάπη λέγονται.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη