Καταδικασμένοι να θέλουμε πάντα κι άλλα

«Μπορούμε να νιώσουμε αυτάρκεις με λιγότερα, ακόμη κι όταν ξέρουμε πως μπορούμε να κατακτήσουμε περισσότερα;». Ιδού η απορία. Μια ερώτηση που αντηχεί μέσα σε πολλούς από εμάς. Μπορούμε; Είναι αυτό πραγματικά εφικτό, έχοντας υπόψιν την ανθρώπινη φύση που σχεδόν απαιτεί την ύπαρξη μιας εξελικτικής πορείας, σε όλα τα επίπεδα της ζωής μας, προσωπικά, επαγγελματικά, πνευματικά; Το με τι ουσιαστικά εξυπακούεται η συγκεκριμένη ερώτηση είναι η απλοποίηση του τρόπου ζωής μας ώστε να είμαστε ικανοποιημένοι χωρίς υπερβολικά πράγματα, τόσο υλικά όσο και άυλα.

Αν αναλύσουμε λίγο τη φράση «απλοποίηση» θα δούμε ότι για την πλειονότητα των ανθρώπων η φράση αυτή εμφανίστηκε για πρώτη και μόνη φορά στο λεξιλόγιό μας, στο μάθημα των μαθηματικών κι αφορά μια διαδικασία με την οποία δημιουργείται ένα ισοδύναμο κλάσμα με μικρότερους όρους. Στο πλαίσιο των μαθηματικών αυτό σημαίνει ότι το κλάσμα σου έχει την ίδια αξία απλά εκφράζεται με πιο απλούς όρους, με πιο μικρά νούμερα κι αυτό γίνεται για να είναι το κλάσμα πιο διαχειρίσιμο. Κάπως έτσι η απλοποίηση θα μπορούσε να εφαρμοστεί και στη ζωή μας, δηλαδή να απλοποιείς τις καταστάσεις γύρω σου ή ακόμη και τον τρόπο που αντιμετωπίζεις κάποια πράγματα ώστε να συμβάλλεις στη καλύτερη διαχείρισή τους. Η απλοποίηση όμως χάνεται καθώς μεγαλώνουμε γιατί η ανθρώπινη φύση μας χαρακτηρίζεται από δημιουργική ικανότητα και μια πηγαία επιθυμία να κάνουμε περισσότερα για να επιτύχουμε περισσότερα κι αυτή η επιθυμία δεν είναι κάτι στο οποίο εύκολα μπορούμε να βάλουμε φρένο.

Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Abraham Maslow, υπάρχει μια ιεράρχηση των ανθρώπινων αναγκών μας, η οποία στη βάση της έχει τις βασικές μας ανάγκες ενώ σε κάθε επίπεδο που ανεβαίνουμε συναντάμε πιο σύνθετες ανάγκες. Στο δεύτερο επίπεδο συναντάμε την ασφάλεια στην υγεία, εργασία, οικογένεια, στο τρίτο συναντάμε την αγάπη και το αίσθημα του ανήκειν και της συντροφικότητας, στο τέταρτο την αυτοεκτίμηση και στην κορυφή την αυτοπραγμάτωση. Αυτό σημαίνει πως, αφού έχουμε καλύψει τις βασικές μας ανάγκες επιβίωσης, δημιουργούνται συνεχώς άλλες ανάγκες, οι οποίες δεν είναι μεν ζωτικές αλλά αφορούν την κοινωνική αναγνώριση και εν τέλει οδηγούν στην προσωπική αυτοπραγμάτωση. Ο Maslow υποστηρίζει πως επιτυγχάνεται μέσω της αξιοποίησης όλων των δυνατοτήτων του ανθρώπου κι αυτό απαιτεί, λίγο πολύ, την ικανοποίηση όλων των προηγούμενων αναγκών.

Καλά όλα αυτά, αλλά η αυτοπραγμάτωση, όπως τουλάχιστον ορίζεται από τον Maslow, φέρει μαζί της ένα τίμημα, το άγχος. Δεν υπάρχει περίπτωση να μπορέσει ποτέ κανείς να καλύψει σχεδόν όλες του τις ανάγκες, δηλαδή να ανέβει όλα τα επίπεδα της πυραμίδας, χωρίς  να πιέζεται να τα προλάβει όλα. Η κάλυψη των αναγκών μας ζητά έναν αγώνα να τα φέρουμε όλα εις πέρας κι οποίος συχνά μας αφήνει θυμωμένους, εξαντλημένους κι ανίκανους να συναντήσουμε αυτές τις ψηλές προσδοκίες που έχουμε επιβάλει στον εαυτό μας. Οι πολλαπλοί ρόλοι, οι αναγκαζόμαστε να έχουμε καθημερινά, επιφέρουν μια εξουθένωση κι ένα συναισθηματικό στράγγισμα τα οποία εν τέλει επιφέρουν άλλα αποτελέσματα στην υγεία μας.

«Αφού μπορώ, γιατί να μην κάνω κι αυτό, κι αυτό και το άλλο; Γιατί να μη χωρέσω κι άλλα πράγματα;». Πόσες φορές έχετε ακούσει να σας λέει ένα φίλος ότι νιώθει ενοχές όταν απλά κάθεται χωρίς να έχει τίποτα να κάνει; Η κατανόηση και μόνο, ότι μπορούμε να κάνουμε περισσότερα, ότι υπάρχει η δυνατότητα, δημιουργεί μια αβάσταχτη πίεση να εξαντλήσουμε αυτή τη δυνατότητα, να την κατακτήσουμε και αν είναι δυνατόν να την εμπορευματοποίησουμε, να τη μετατρέψουμε σε εισοδήματα, για ένα πιο άνετο μέλλον.

Ναι, αλλά με τι κόστος;

Κι αν ο Maslow έχει δίκιο; Κι αν δεν μπορούμε, οικειοθελώς τουλάχιστον να βάλουμε ένα στοπ σε όλο αυτό το κυκεώνα της δυνατότητας και των συνεχώς προστιθέμενων στόχων;  Πώς να απλοποιήσουμε, ξέροντας ότι υπάρχει κι άλλο; Προσωπικά δεν την έχω απαντήσει αυτή την ερώτηση, αλλά αυτό που εμένα κατευνάζει λίγο την ψυχή μου είναι τα λόγια του Επίκουρου που είπε: «Αν θέλεις να κάνεις κάποιον πλούσιο, μην του προσθέτεις χρήματα, να του αφαιρείς επιθυμίες». Ίσως τελικά η ψυχική ισορροπία να εκλιπαρεί για λιγότερα και να έχει για φίλη της τη φράση “less is more”.

Θέλουμε και τη δική σου άποψη!

Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!

Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!