«Ναι, αλλά…».
Αλλά τι; Δεν έχει αλλά, πάρ’ το πίσω τώρα μη σκοτωθούμε. Τώρα δεν κλείσαμε την κουβέντα; Σου είπα, μου είπες κι ως εκεί. Γιατί δηλαδή πρέπει πάντα να έχεις τον τελευταίο λόγο; Είναι αυτή η ανάγκη μερικών ανθρώπων να έχουν πάντα την τελευταία κουβέντα, λες κι η συζήτηση που κάνετε είναι πεδίο μάχης κι ο καλύτερος είναι αυτός που θα ρίξει την τελευταία χαριστική βολή. Μήπως να προσπαθούσες λίγο να αποβάλλεις αυτή σου την ανάγκη; Λες πως δεν μπορείς, πως είναι πέρα από τις δυνάμεις σου, ότι ξεφεύγει από τον έλεγχό σου, ότι είναι μια φλόγα μέσα σου που σιγοβράζει και πρέπει να εκτονωθεί κάπως.
Μήπως το κάνεις από ευγένεια; Δε σου αρέσει να μένει η συζήτηση ανοιχτή χωρίς να κλείνει οριστικά; Αν είναι έτσι, τότε κλείσε απλώς το μάτι σου, κάνε μια τσαχπίνικη χειρονομία και φύγε, άσε μια αίσθηση μυστηρίου να πλανάται στην ατμόσφαιρα. Αυτό θα αφήσει στο συνομιλητή σου περισσότερη θετική αύρα παρά μια ατάκα που στο μυαλό σου φαντάζει έξυπνη, αλλά μάλλον δεν είναι. Οι άνθρωποι εκτιμάνε περισσότερο αυτόν που αφήνει χώρο να εξελιχθεί η κουβέντα, που ξέρει να είναι καλός ακροατής και να μιλάει όταν κι όσο πρέπει. Αξία ανεκτίμητη. Γενικά υπερεκτιμούμε τη λειτουργία του στόματός μας κι όχι των αυτιών μας. Αναρωτηθήκαμε ποτέ γιατί έχουμε δύο αυτιά αλλά ένα μόνο στόμα; Αν υπάρχει ένα και μόνο πράγμα που πρέπει να μας πει αυτό, είναι να ακούμε διπλά πριν μιλήσουμε.
Η αλήθεια είναι πως η ανάγκη μας να ρίξουμε την τελευταία ατάκα είναι πολύ πιο υποσυνείδητη απ’ ότι φαίνεται με την πρώτη ματιά. Αν η συζήτηση κλείσει μ’ ένα δικό σου σχόλιο τότε είναι λες και κλείνει με τους δικούς σου όρους, βάζεις εσύ την τελεία άρα έμμεσα ελέγχεις το που καταλήγει. Είναι μια μορφή δύναμης να μπορείς να καθορίσεις το τέλος. Σε επίπεδο διπλωματίας ο κανόνας της διαπραγμάτευσης επιβάλλει να μπορείς να κατευθύνεις το διάλογο και το να είσαι εσύ αυτός που βάζει την τελική πινελιά είναι επιτυχία επιβολής επί του αντιπάλου. Μα εμείς δεν είμαστε διπλωμάτες και δεν είμαστε εδώ για να διαπραγματευτούμε. Όχι; Διαπραγματευόμαστε με τον εαυτό μας καθημερινά και με αυτό το τερατάκι που κρύβεται μέσα μας κι ονομάζεται «εγώ».
Ο τελευταίος λόγος γίνεται και για την τιμή των όπλων. Σκέψου τι θα γινόταν σε περίπτωση που είχες όλη τη μέρα πάνω απ’ το κεφάλι σου ένα αφεντικό που έχει υπερβολικές απαιτήσεις από σένα και έχει βάλει σκοπό της ζωής του να σε εξαντλήσει και να σε ταλαιπωρήσει. δύσκολο να έχεις να δύστροπο αφεντικό που του αρέσει να έχει πάντα τον τελευταίο λόγο μόνο και μόνο για να γεύεται το αίσθημα εξουσίας, ενώ εσύ να πρέπει το υπομείνεις γιατί δεν μπορείς απλά να παραιτηθείς και να σηκωθείς να φύγεις. Αν λοιπόν επί οκτώ ώρες δεν έχεις τον τελευταίο λόγο τι θα κάνεις; Φεύγοντας από τη δουλειά, φτάνει η ώρα να πάρεις κι εσύ το αίμα σου πίσω, μόνο που τώρα θα την πληρώσει ο σύντροφός σου, οι φίλοι σου, η οικογένειά σου. Εκεί για να εκτονωθείς θα πεις την τελευταία λέξη, θα μεταφέρεις κάποια απ’ τα γεγονότα που έγιναν την υπόλοιπη ημέρα και θα προσπαθήσεις να νιώσεις δυνατός, γιατί μπορείς! Να την ψάξουμε λίγο αυτή την αντιδραστικότητα, ε;
Από την άλλη ορισμένες φορές η ανασφάλεια παίρνει τον έλεγχο της συζήτησης, κρατάει τα ηνία της και αναζητά την τζούρα ικανοποίησης που προσφέρει η τελευταία λέξη. Αν ας πούμε έχεις φάει χυλόπιτα σίγουρα θα προσποιηθείς ότι δε σε πείραξε με μια έξυπνη τελευταία ατάκα για να δείξεις πόσο κουλ και χαλαρός είσαι (τρομάρα σου!). Και μιας και μιλάμε για απόρριψη το μύθο της Ηχώ και του Νάρκισσου τον ξέρεις; Η Ηχώ, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, διδάχτηκε από τις Μούσες άσμα, αυλό και σύριγμα, κι έτσι ήταν γνωστή για τη μελωδική της φωνή. Είχε όμως τέτοια εμμονή με τη φωνή της που πάντα επιδίωκε να έχει τον τελευταίο λόγο. Σε μια από τις περιπλανήσεις της στα δάση είδε κι ερωτεύτηκε παράφορα το Νάρκισσο, τον οποίο προσπάθησε να αποπλανήσει με τη φωνή της αλλά εκείνος όντας απορροφημένος από τη δική του ομορφιά, την απέρριψε. Η Ηχώ δεν μπόρεσε να διαχειριστεί το γεγονός ότι στην περίπτωση του Νάρκισσου δεν κατάφερε να έχει τον τελευταίο λόγο κι έτσι άρχισε να χάνει τη φυσική της υπόσταση και καταδικάστηκε στο να επαναλαμβάνει μόνο τις τελευταίες λέξεις των άλλων. Τι φρίκη!
Δε θες να είσαι μια σύγχρονη Ηχώ, θες;
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.