Ο φόβος να μη χάσεις εμπειρίες σε κάνει να απολαμβάνεις λιγότερο

Οι άνθρωποι ερχόμαστε αντιμέτωποι με πολλές φοβίες κατά τη διάρκεια της ζωής μας κι αυτό είναι γεγονός τόσο παλιό όσο κι η ανθρωπότητα. Υπάρχουν όμως κάποιες φοβίες οι οποίες δεν υπήρχαν ανέκαθεν, αλλά σχετίζονται με την ανάπτυξη της τεχνολογίας και την πληθώρα επιλογών που μας παρουσιάζονται καθημερινά.

Συχνά μας καταβάλλει ένας φόβος που θα μπορούσε να τον αναγάγει κανείς και στο επίπεδο εθισμού, μια ανάγκη να καταναλώσουμε εμπειρίες, να ζήσουμε στιγμές που στην πραγματικότητα δεν μπορούμε, πολύ απλά γιατί δεν είναι εφικτό να είμαστε σε διαφορετικά μέρη την ίδια στιγμή. Είμαι σίγουρη ότι οι περισσότεροι από εμάς κρύβουμε αυτό τον εθισμό από οικογένεια και φίλους με μεγάλη μαεστρία. Υπάρχουν βέβαια κι οι περιπτώσεις που ούτε τον αντιλαμβανόμαστε παρ’ όλο που το αντίκτυπό τους είναι τεράστιο.

Αναφέρομαι, λοιπόν, στον φόβο του να χάνεις στιγμές, ευρέως γνωστό κι ως FOMO -Fear of Missing Out. Κι αν δεν το έχεις ακούσει ή δει κάπου, αν δεν έχει αναφερθεί σε κάποια συζήτηση με την παρέα, μη βιάζεσαι να χαρείς γιατί μάλλον έχεις νιώσει αυτόν τον φόβο σε κάποια μορφή κάποια στιγμή της ζωής σου. Για τον καθένα ο φόβος αυτός εκφράζεται σε διαφορετικούς τομείς. Για μένα προσωπικά, για πολύ καιρό αφορούσε τα ταξίδια, αφού μια καλοστημένη φωτογραφία στο Instagram ενός travel blogger ήταν αρκετή για να νιώσω έντονη αγωνία, να πιστέψω ότι δε θα μπορέσω να δω ποτέ τις ομορφιές του πλανήτη, ότι χάνω εικόνες κι εμπειρίες. Κι όταν τελικά κάποια από αυτά τα ταξίδια έγιναν πραγματικότητα οι τόποι για τους οποίους είχα δημιουργήσει μια συγκεκριμένη εικόνα στο μυαλό μου, με απογοήτευσαν γιατί οι προσδοκίες ήταν πολύ υψηλές.

Το πρόβλημα που δημιουργείται από τον φόβο του να τα βιώσεις όλα είναι ότι η επιθυμία σου δεν υποκινείται από το τι θα κερδίσεις αλλά το τι ενδεχομένως θα χάσεις. Άρα η κινητήριος δύναμη προς μια ενεργητική πράξη, προς την εξερεύνηση δεν είναι προϊόν ενός θετικού συναισθήματος αλλά μάλλον ενός αρνητικού. Ξέρω τι σκέφτεσαι. Δεν είναι τα πάντα υποκινούμενα από θετικά συναισθήματα, κάποιες φορές οι πιο δημιουργικές μας στιγμές ήταν αποτέλεσμα κάποιας δόσης άγχους που μας έδωσε μια μικρή ώθηση.

Η διαφορά με το FOMO είναι πως είναι αποκύημα της φαντασίας μας, βασίζεται σε μια ρητορική που θέλει να πιστεύεις ότι όλοι γύρω σου περνούν πιο καλά από σένα, ότι κάποια επική στιγμή σε περιμένει στην επόμενη γωνία και πως δε θα τη βιώσεις αν δεν είσαι εκεί. Μήπως η επόμενη περιγραφή σου φαίνεται υπερβολικά γνώριμη; Οι συνάδελφοί σου κανονίζουν έξοδο για δείπνο και βραδινό ποτάκι κι ενώ δε θέλεις στην πραγματικότητα να πας, γιατί ας πούμε βαριέσαι, αναγκάζεις τον εαυτό σου. Αυτό συμβαίνει γιατί πιστεύεις ότι τη συγκεκριμένη βραδιά πιθανότατα οι συνάδελφοί σου θα δεθούν και πως την επόμενη μέρα θα λένε ιστορίες της προηγούμενης νύχτας κι εσύ δε θα είσαι μέρος τους, δε θα έχεις δεθεί μαζί τους. Κι ενώ βρίσκεσαι εκεί, στην πραγματικότητα είναι απών (εξάλλου δεν ήθελες εξαρχής να πας), οπότε μάλλον κοιτάς το κινητό σου, σκεπτόμενος τι καλύτερο θα μπορούσες να κάνεις αυτή τη στιγμή και σίγουρα δεν κάνεις προσπάθεια να δεθείς με κανέναν.

Το αποτέλεσμα είναι ότι ενώ βιώνεις τις εμπειρίες που δε θα ήθελες να χάσεις, τις βιώνεις μηχανικά, δεν είσαι πραγματικά παρών, δεν το ευχαριστιέσαι με την ψυχή σου, βασικά δε νιώθεις καμία ευγνωμοσύνη. Γι’ αυτό κι είναι εθισμός, γιατί στην εμμονή σου να ζήσεις εμπειρίες ποιότητας, στοιβάζεις ποσότητα εμπειριών ψάχνοντας μανιωδώς αυτή τη μία εμπειρία που θα σου προσφέρει ανακούφιση αλλά δεν έρχεται ποτέ γιατί δε βιώνεις τις στιγμές ουσιαστικά.

Όταν λοιπόν χάζευα στο Instagram τους απίστευτους τόπους που δε γινόταν να μην πάω ποτέ, δεν επεξεργάστηκα τα πρακτικά βήματα για να φτάσω εκεί, όπως το να κλείσω ξενοδοχείο, να υπολογίσω το κόστος ή την ταλαιπωρία. Η σκέψη ήταν πάντα μια: «Θέλω να βρεθώ εκεί τώρα, το εκεί είναι σίγουρα καλύτερο από το εδώ και τώρα». Κι αυτό είναι εν τέλει το FOMO, η αντικειμενοποίηση της ζωής μας λες κι είναι μια λίστα από κουτάκια που πρέπει να συμπληρώσουμε κι όχι κάτι που μπορούμε να απολαύσουμε.

Πώς καταπολεμάς αυτό τον φόβο, αυτή την αγωνία των πραγμάτων που χάνεις; Ίσως με το να σκεφτείς ότι πάντα θα χάνεις κάτι και πως δεν υπάρχει η τέλεια τοποθεσία, το τέλειο ταξίδι, η τέλεια έξοδος με τους συναδέλφους σου. Το FOMO ξεπερνιέται τη μέρα που συνειδητοποιείς ότι η ζωή δεν είναι απλώς αριθμός εμπειριών αλλά το βάθος κι ειλικρίνεια με την οποία τις βιώνεις.