10 ρεμπέτικα που εξιστορούν ζητήματα καρδιάς

Αμέτρητα είναι τα τραγούδια που κόσμησαν ταινίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου και άφησαν ιστορία πίσω τους. Τραγούδια που και μετά τον θάνατο των στιχουργών ή των ερμηνευτών τους παραμένουν αναλλοίωτα. Μεγάλη ιστορία αποτελούν και τα ρεμπέτικα τραγούδια. Όπου στον βωμό του έρωτα γράφτηκαν τραγούδια που ύμνησαν την αγάπη και εξιστόρησαν ιστορίες αγάπης. Για χάρη του γράφτηκαν τραγούδια που εξέφραζαν το βάθος του πόνου από μια πληγωμένη καρδιά. Ένα είδος που άνθισε στις αρχές του 19ου αιώνα και είναι ανεξίτηλα συνδεδεμένο με την ελληνική ιστορία.

Είναι διαχρονικά τραγούδια που τιμούν τον έρωτα σε όλες τις εκδοχές του, από τον ρομαντικό και τον παράφορο μέχρι τον καταστροφικό κι ανεκπλήρωτο. Πολλά τραγούδια γράφτηκαν μέσα σε πολύ λίγο χρόνο γιατί η έμπνευση ήταν της στιγμής. Κι από αυτά, κάποια μπορεί να αγαπήθηκαν περισσότερο γιατί γράφτηκαν εν βρασμώ ψυχής και τραγουδώντας τα εκφράζουν όλα όσα μια ψυχή δεν μπορεί να πει με λέξεις ή πράξεις.

1. Δε σε θέλω πια- Σμύρνη, Ελληνική Εστουδιαντίνα

Είναι το τραγούδι που μπορεί εύκολα να χαρακτηριστεί ως το πιο αγαπητό ερωτικό τραγούδι που ηχογραφήθηκε στη Σμύρνη και στην Πόλη από την Ελληνική Εστουδιαντίνα γύρω στο 1910. Μετέπειτα, με το πέρασμα των χρόνων, ακολούθησαν αι άλλες εκτελέσεις από τον Μπάμπη Γκολέ και τον Γιώργο Χέλμη. Πολύ σημαντικό ότι το συγκεκριμένο τραγούδι αποτέλεσε την πηγή έμπνευσης μιας μελωδίας του Vincenzo di Chiara στην ιταλική Νάπολη.

2. Φραγκοσυριανή- Μάρκος Βαμβακάρης

Τραγούδι με στίχους και μουσική από τον Μάρκο Βαμβακάρη ο οποίος ήταν και ο πρώτος εκτελεστής του. Το τραγούδι έγινε ευρέως γνωστό το 1960 μετά τη διασκευή και εκτέλεση του από τον Γρηγόρη Μπιθικώτση. Χαρακτηριστική είναι η αναφορά του δημιουργού στην αυτοβιογραφία του όσον αφορά την Φραγκοσυριανή: «Εγώ, όταν έπαιζα και τραγουδούσα, κοίταζα πάντα κάτω, αδύνατο να κοιτάξω τον κόσμο, τα έχανα. Εκεί όμως που έπαιζα, σηκώνω μια στιγμή το κεφάλι και βλέπω μια ωραία κοπέλα. Τα μάτια της ήταν μαύρα. Δεν ξανασήκωσα το κεφάλι, μόνο το βράδυ τη σκεφτόμουν, τη σκεφτόμουν. Πήρα, λοιπόν, μολύβι κι έγραψα…». Γι’ αυτό και για πολλούς άλλους λόγους δικαίως έχει χαρακτηριστεί ως ο πατριάρχης του ρεμπέτικου τραγουδιού.

3. Το μινόρε της αυγής- Σπύρος Περιστέρης, Μίνωας Μάτσας

Δίκαια του απονέμεται ο τίτλος της ωραιότερης ρεμπέτικης καντάδας που έχει γραφτεί. Οι στίχοι του πηγάζουν ευαισθησία και συναισθηματική νοσταλγία. Συντέθηκε το 1936 από στίχους του Μίνωα Μάτσα και μουσική του Σπύρου Περιστέρη με την πρώτη εκτέλεση να γίνεται από τους Μάρκο Βαμβακάρη, Γιάννη Σταματουλη και Απόστολο Χατζηχρήστο. Ένα νανούρισμα, που δηλώνει μια αγάπη πιο αθώα, μητρική, που ίσως να μην έχει βάση τον ερωτισμό, μα παραμένει μια υπέρτατη ένδειξη αγάπης.

4. Συννεφιασμένη Κυριακή- Βασίλης Τσιτσάνης

Από τα λαοφιλέστερα ρεμπέτικα τραγούδια με μουσική από τον Βασίλη Τσιτσάνη όπου κάθε Συννεφιασμένη Κυριακή το φέρνουμε στο νου μας. Η πρώτη εκτέλεση έγινε από τη Σωτηρία Μπέλλου και τον Πρόδρομο Τσαουσάκη το 1948. Οι στίχοι αρχικά έγιναν από τον Αλέκο Γκουβέρη και μετέπειτα ο Τσιτσάνης έκανε τις διορθώσεις. Αν και δε μιλάει για μια ερωτική ιστορία, αξίζει μια θέση στη δεκάδα, μόνο και μόνο για τη σπουδαιότητά του.

5. Παξιμαδοκλέφτρα- Κώστας Μπέζος, Τέτος Δημητριάδης

Αποτελεί ένα από τα γνωστότερα ρεμπέτικα τραγούδια και οι στίχοι του χαρακτηρίζουν μια γυναίκα που ενώ αρχικά ήταν κοινωνικά χαμηλά, στη συνέχεια αποκτά τουπέ και υπεροψία γιατί ανέβηκε κοινωνικά. Το τραγούδι χρονολογείται στο 1930 με την πρώτη εκτέλεση να ανήκει στον Γιώργο Κατσαρό (Θεολογίτη), τη μουσική στον Κώστα Μπέζο και τους στίχους στον Τέτο Δημητριάδη.

6. Με παρέσυρε το ρέμα- Τσιτσάνης

Ο Βασίλης Τσιτσάνης έχει εδραιωθεί για τα καλά στο ρεμπέτικο τραγούδι και αυτή τη φορά οι στίχοι του μεγαλουργούν στην έκφραση των συναισθημάτων από ανασφάλεια που νιώθει κάποιος στην ιδέα και μόνο της εγκατάλειψης. Στους στίχους συνεργάστηκε με τον Βλάχο όπως και στην εκτέλεση όπου τους συνόδευσε η Χαρούλα Λαμπράκη.

7. Σ’ αγαπώ γιατί είσαι ωραία- Παραδοσιακή καντάδα

Το πιο διαχρονικό και λαοφιλέστερο παραδοσιακό-ρεμπέτικο τραγούδι μας συστήνεται ως αγνώστου πατρότητας κι ανήκει σε όλους εμάς που το ακούμε, το τραγουδάμε και το σιγοψιθυρίζουμε σε κάποιον. Οι στίχοι του είναι οι πιο απλές λέξεις έκφρασης αληθινής αγάπης: «Σ’ αγαπώ γιατί είσαι ωραία, σ’ αγαπώ γιατί είσαι εσύ.» Το έχουν ερμηνεύσει πληθώρα καλλιτεχνών, όπως η Χάρις Αλεξίου, η Άλκηστις Πρωτοψάλτη, ο Γιάννης Πάριος, η Γλυκερία και ο Γιώργος Νταλάρας.

8. Μπαξέ-Τσιφλίκι- Τσιτσάνης 

Ακόμα ένα στιχουργικό αριστούργημα με την υπογραφή του Τσιτσάνη. Η πρώτη φορά που ηχογραφήθηκε ήταν το 1946 από το Βασίλη Τσιτσάνη και τον Στράτο Παγιουμτζή. Το τραγούδι είναι αφιερωμένο στην Θεσσαλονίκη από όπου ήταν και η σύζυγός του Μαριγούλα. Περιγράφει μια ρομαντική βόλτα σε επτά περιοχές της Θεσσαλονίκης με απλή γλώσσα γεμάτη αισθήματα και χρώματα, όπως έκανε πάντα ως εκφραστής των συναισθημάτων.

9. Μισιρλού- κομπανία του Δημήτρη Πατρινού

Ο τίτλος σημαίνει Αιγύπτια και οι στίχοι αναφέρονται στην κόντρα μεταξύ των φυλών και των θρησκευτικών πιστεύω. Ηχογραφήθηκε στην Αμερική το 1925 από τον Τίτο Δημητριάδη και παίχτηκε για πρώτη φορά το 1927 από την ορχήστρα του Δημήτρη Πατρινού. Το τραγούδι το 2004 επιλέχθηκε από την Οργανωτική Επιτροπή των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα, ως ένα από τα πιο αγαπημένα ελληνικά τραγούδια όλων των εποχών.

10. Τίκι τίκι τακ- Μικρασιατικό

Ένα τραγούδι της Σμύρνης και της Πόλης με μακρά πορεία. Ηχογραφήθηκε περίπου το 1913 και ερμηνεύτηκε από τον Γιάγκο Ψαμαθιανό. Έγινε ευρέως γνωστό στα μέσα της δεκαετίας του 1960 από τον Μάρκο Βαμβακάρη, ο οποίος το ερμήνευσε. Μετέπειτα ερμηνεύτηκε και από τη Γλυκερία.

Είναι αυτά τα τραγούδια που ένα Σάββατο βράδυ θα βρεθούμε σε μια ταβέρνα με την παρέα μας και τη στιγμή που ακούμε ένα από αυτά, παίρνουμε το ποτό μας στο χέρι, πίνουμε μια γουλιά και σιγοψιθυρίζουμε στις σκέψεις μας πόσο πολύ μας εκφράζουν οι στίχοι. Κι αυτό γιατί ο πιο εύκολος τρόπος έκφρασης συναισθημάτων είναι το τραγούδι. Η μουσική πάντα ηρεμεί την ψυχή και πάντα εκφράζει κάθε είδος ψυχικής κατάστασης.