Διεκδικητικότητα είναι ένας σπουδαίος τρόπος επικοινωνίας, που μας βοηθάει να εκφράζουμε τις επιθυμίες μας, να υπερασπιζόμαστε τον εαυτό μας, να είμαστε ειλικρινείς, ξεκάθαροι κι άμεσοι στην άσκηση των προσωπικών μας δικαιωμάτων, με παράλληλο σεβασμό στα δικαιώματα των άλλων. (Ζωή Βλαχάκη για το psychology.gr)
Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι αν εκφράσουν τις ανάγκες τους ή αρνηθούν γίνονται εγωιστές, φοβούνται ότι δε θα είναι αρεστοί ή ότι θα προκαλέσουν τριβές, υποχωρώντας σε μια παθητική συμπεριφορά. Μια συμπεριφορά, όπου το άτομο δεν εκφράζει συναισθήματα και σκέψεις, λόγω άγχους κι ενοχών, αλλά έχει μια απολογητική στάση ενεργώντας με σκοπό να ικανοποιήσει τον άλλον. Επιτρέπει, δηλαδή, να τον εκμεταλλευτούν. Από την άλλη πλευρά, όταν το άτομο στοχεύει να ικανοποιήσει τις ανάγκες του εις βάρος του άλλου, τότε η συμπεριφορά γίνεται επιθετική, θυμώνει εύκολα, γίνεται επικριτικός προσπαθώντας να μειώσει και να ντροπιάσει τον συνομιλητή του, θέλει να κυριαρχεί στις συζητήσεις κι ο στόχος του είναι να πάρει αυτό που επιθυμεί με κάθε κόστος.
Ξεκινώντας από τα μικρά
Για να υιοθετήσουμε διεκδικητική συμπεριφορά, αρχικά, πρέπει να το επιθυμούμε, να έχουμε υπομονή και να εξασκηθούμε με τον εαυτό μας. Εφαρμόζουμε τη συμπεριφορά σε λιγότερο απειλητικές καταστάσεις· για παράδειγμα εκφράζουμε τη γνώμη μας για ένα μέρος που θέλουμε να επισκεφτούμε με την παρέα κι αποφεύγουμε ν’ απαντήσουμε «δεν έχω πρόβλημα» ή εκφράζουμε τη δυσαρέσκειά μας, αν ενοχληθούμε με κάτι, ή αν δε θέλουμε να λάβουμε μέρος σε κάτι. Αν κάποιος θυμώσει με την άρνησή μας, δε σημαίνει ότι έπρεπε να έχουμε πει «ναι» Η θέσπιση υγιών ορίων είναι σημαντική βάση μιας διεκδικητικής στάσης.
Απενοχοποιούμαστε
Τα ενοχικά συναισθήματα, μπορεί να προκαλούν αρνητικές σκέψεις ή ανησυχίες, αλλά προσπαθήστε να τις αντικαταστήσετε με περισσότερο ρεαλιστική σκέψη. Η διεκδικητικότητα είναι μερικές φορές δύσκολη, ιδιαίτερα αν κάποιος έτεινε να ήταν παθητικός ή να θυσιάζεται για τους άλλους. Ωστόσο, όσο δύσκολη κι αν είναι παραμένει πολύ σημαντική κοινωνική δεξιότητα για την ψυχική αλλά και σωματική υγεία.
Κανείς δε μαντεύει τι νιώθουμε
Εκφράζουμε τις ανάγκες και τα συναισθήματά μας. Οι άλλοι δε γνωρίζουν αυτόματα πώς αισθανόμαστε ή ποιες είναι οι ανάγκες μας σε κάθε κατάσταση. Για τον λόγο αυτό, γινόμαστε συγκεκριμένοι, ξεκάθαροι, ειλικρινείς και με σεβασμό στα δικαιώματα του άλλου. Επίσης, αυτό που βοηθάει περισσότερο είναι να εκφραζόμαστε στο πρώτο ενικό πρόσωπο, διότι το “εσύ” κατηγορεί.
Ζουμ
Επικεντρωνόμαστε στον πραγματικό μας προβληματισμό, με ψύχραιμο κι εποικοδομητικό τρόπο, κάνοντας στον άλλον ξεκάθαρο του τι είναι αυτό που χρειαζόμαστε. Δεν είναι απαραίτητο ότι ο άλλος θ’ αλλάξει ή ότι τα πράγματα θα πηγαίνουν όπως τα θέλουμε, όμως κάνουμε την προσπάθειά μας.
Δουλεύοντας με το σώμα
Διατηρούμε βλεμματική επαφή όταν απευθυνόμαστε στον συνομιλητή μας και διατηρούμε μια δυναμική ευθυτενή στάση απέναντι στον άλλον, με μια κοινωνική απόσταση σεβόμενος τα όρια. Επίσης, χρησιμοποιούμε χαλαρές χειρονομίες με βάθος και ισχύ -οι χωρίς δισταγμό κινήσεις δείχνουν ευθύτητα, εμπιστοσύνη στον εαυτό μας κι αυθορμητισμό- αλλά κι εκφράσεις του προσώπου, οι οποίες συμφωνούν με το μήνυμα.
Ο τόνος της φωνής
Αισθανόμαστε σίγουροι γι’ αυτό που λέμε. Ο τόνος, ο χρωματισμός, η ένταση της φωνής κι η ευχέρεια ομιλίας είναι καθοριστικά για την διεκδικητικότητα. Όταν θέλουμε να πείσουμε μιλάμε χαμηλόφωνα δίνοντας έμφαση σε λέξεις, καθώς επιδιώκουμε να μιλάμε με ευχέρεια, αποφεύγοντας τις μεγάλες περιόδους δισταγμών και διακοπών.
Ακροατής κι ομιλητής
Ακούμε με συγκέντρωση, δείχνοντας στον συνομιλητή μας ότι τον προσέχουμε, χωρίς να βιαζόμαστε να ερμηνεύσουμε ή ν’ απαντήσουμε πάνω στα λόγια του. Δίνουμε χρόνο στον άλλον να ολοκληρώσει αυτό που έχει να πει και στον εαυτό μας να σκεφτούμε. Επίσης, δεν εμπλεκόμαστε σε προσωπική κριτική κι εξηγούμε πώς βλέπουμε τη συγκεκριμένη συμπεριφορά.
Η σημασία του
Τέλος, σκεφτόμαστε τι σημαίνει για εμάς να είμαστε διεκδικητικοί. Νιώθουμε σίγουροι γι’ αυτά που νιώθουμε-θέλουμε να εκφράσουμε κι αποφασίζουμε τον σωστό τρόπο με τ’ ανάλογα επιχειρήματα. Ένας ασφαλής τρόπος ν’ αρχίσουμε τη φράση μας είναι μια φιλοφρόνηση ή μια θετική δήλωση. Επίσης και προκειμένου ο συνομιλητής μας να μην αποσύρει την προσοχή του και παρεκκλίνει από το θέμα που συζητάμε, είμαστε λακωνικοί, χωρίς θεωρητικές αναλύσεις.
Η σημασία, λοιπόν, της διεκδικητικότητας φαίνεται από το γεγονός ότι αποτελεί σημείο ορόσημο πολλών ψυχοθεραπευτικών παρεμβάσεων. Άμεσα αποτελέσματα της εφαρμογής της είναι η υιοθέτηση εναλλακτικότερων, λειτουργικότερων τρόπων συμπεριφοράς κι η αποτελεσματικότερη πλοήγηση σε στρεσογόνες συνθήκες, η βελτίωση των διαπροσωπικών δεξιοτήτων, η μείωση του άγχους, του θυμού και της απογοήτευσης στις κοινωνικές επαφές, η αύξηση της ικανοποίησης, της αυτοπεποίθησης και της αίσθησης της αυτοαποτελεσματικότητας του ατόμου κι η αποκατάσταση της ισότιμης κι αμοιβαίας επικοινωνίας. Που τελικά, θα φέρει και την ισότιμη κι αμοιβαία σχέση.
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Συντάκτης: Άρτεμη Σαπουντζόγλου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
