Ένας από τους κορυφαίους Έλληνες ψυχίατρους και ψυχαναλυτές, ο Ματθαίος Γιωσαφάτ, έφυγε από τη ζωή στις 27 Ιουλίου 2022, αφήνοντας πίσω του τεράστιο έργο και κοινό, συνεργάτες και θεραπευόμενους, οικογένεια και φίλους.
Ο Ματθαίος Γιωσαφάτ γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κατερίνη και αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1963, αποκτώντας την ειδικότητα του Νευρολόγου–Ψυχιάτρου το 1967. Συνέχισε τις σπουδές του στο Λονδίνο, όπου έμεινε για πάνω από 15 χρόνια. Εκεί απέκτησε διπλώματα στην ψυχιατρική-παιδοψυχιατρική, δίδαξε σε Πανεπιστήμια και έκανε εκπαίδευση στην Ψυχαναλυτική Ψυχοθεραπεία και στην Ομαδική Ανάλυση-Οικογενειακή Θεραπεία.
Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα έγινε διευθυντής του Παιδοψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής. Επίσης, ίδρυσε μαζί με άλλους συναδέλφους του την Ελληνική Εταιρία Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας, που εκπαιδεύει στην ατομική ψυχαναλυτική θεραπεία και την Ελληνική Εταιρία Ομαδικής Ανάλυσης και Οικογενειακής Θεραπείας, του Εκπαιδευτικού Ινστιτούτου, της οποίας διατέλεσε πρόεδρος και διευθυντής.
Ο Γιωσαφάτ υπήρξε μέλος διεθνών επιστημονικών Εταιριών και συμμετείχε στη συγγραφή πληθώρας επιστημονικών βιβλίων και άρθρων. Έχει μιλήσει σε πολλά κέντρα του εξωτερικού, σε νοσοκομεία, επιστημονικά κέντρα, στη σειρά διαλέξεων του Megaron Plus. Ακόμα, υπήρξε συνιδρυτής της Παιδοψυχιατρικής Εταιρίας Ελλάδος, της οποίας και εξελέγη πρώτος Πρόεδρος.
Ο Ματθαίος Γιωσαφάτ ήταν από τους πρώτους που μίλησαν για τη σημασία της ψυχοθεραπείας και της ψυχανάλυσης, ενώ οι ομιλίες του απάντησαν σε πολλά συχνά ερωτήματα για τις σχέσεις. Οι θεωρίες του επικεντρώθηκαν κυρίως στα πρώτα χρόνια της ανάπτυξης του παιδιού, στη σχέση του με τη μητέρα, στη σημασία του έρωτα και στο πού οφείλονται οι αποτυχίες των ερωτικών σχέσεων.
Τα βιβλία του, όπως το «Μεγαλώνοντας μέσα στην ελληνική οικογένεια», καθώς και το δίλημμα «Να παντρευτεί κανείς ή να μην παντρευτεί», αφορούν κυρίως στην ελληνική οικογένεια και τις παθογένειές της, την ψυχοθεραπευτική ζεύγους και τον γάμο. Ο ίδιος ήταν παντρεμένος για πάνω από εξήντα χρόνια, έχοντας αποκτήσει μια κόρη και έναν εγγονό.
Ο θάνατος τον απασχολούσε από μικρό και τον τρόμαζε η ανυπαρξία. Δεν πίστευε στον Θεό, αλλά συνεχώς αναζητούσε την προέλευση του κόσμου και απαντήσεις στα υπαρξιακά ερωτήματα του ανθρώπου. Φεύγοντας άφησε πίσω του γνωμικά που αξίζει να θυμόμαστε.
«Η ζωή μας είναι δύο ειδών: η συνειδητή και η ασυνείδητη. Είναι σύντομη και μοναδική. Ευτυχία δεν υπάρχει, παρά μόνο στιγμές ευδαιμονίας. Καλό θα ήταν οι άνθρωποι να στρέφονται στις πραγματικές αιτίες της δυστυχίας τους. Είναι πέραν του σημαντικού να ξέρουμε τι συμβαίνει μέσα μας, διότι είναι σαν να μη ζεις αν δεν καταλαβαίνεις τον εαυτό σου και τον κόσμο γύρω σου. Η ζωή διδάσκει ότι αν δεν αγαπήσεις τον ίδιο σου τον εαυτό, δεν πρόκειται ποτέ να αγαπήσεις τους άλλους».
«Αγάπη σημαίνει ότι νοιάζεσαι για τον άλλον, το οποίο είναι σπάνιο αίσθημα. Αρχίζει από τη βρεφική ηλικία και αν δεν, έπειτα προκαλούνται προβλήματα στις ερωτικές σχέσεις. Άλλο να νοιάζομαι για σένα πραγματικά, άλλο να είμαι τρελά ερωτευμένος και άλλο να θέλω απλώς ερωτική επαφή. Το πρώτο αν το πετύχεις είσαι ευτυχισμένος. Δένεσαι με την κοινή ζωή».
«Ο γάμος είναι μία από τις σημαντικότερες αιτίες της χρόνιας κατάθλιψης. Το 80% των ελληνικών ζευγαριών δεν έχουν ισορροπημένη σχέση, το 50% χωρίζουν, το 30% δε χωρίζουν για κοινωνικο-οικονομικούς λόγους, το 20% είναι σε σχετικά καλό επίπεδο και μόνο το 5%-10% είναι πραγματικά ευτυχισμένοι. Επομένως, η πλειονότητα των σχέσεων είναι ψεύτικες και βολεμένες. Δε βρήκαν ποτέ το ιδανικό».
«Ο έρωτας είναι η προβολή των αναγκών μας σε άλλους ανθρώπους που ελπίζουμε ότι θα τις ικανοποιήσουν. Κι επειδή θέλουμε να τις ικανοποιήσουν, εξιδανικεύουμε τον άλλον και πιστεύουμε ότι είναι αυτός που θέλουμε. Η επιθυμητή μητέρα ή ο επιθυμητός πατέρας».
«Όσο πιο υποανάπτυκτη είναι μία χώρα, τόσο πιο ανώριμοι και οι άνθρωποί της. Στο εξωτερικό πολλά ζευγάρια αγαπιούνται πραγματικά, στην Ελλάδα πολύ λιγότερα. Εδώ μιλάμε για αγάπη, όλα τα τραγούδια είναι για αγάπη, και κανένας δεν αγαπάει τον άλλον».
«Είμαστε εγωκεντρικός λαός, ο καθένας κοιτάει τον εαυτό του, δεν μπορούμε να δουλέψουμε ομαδικά»
Σε μια τηλεοπτική ομιλία του τον ρώτησαν αν η «ιδανική γυναίκα» είναι η μητέρα μας και ο «ιδανικός άντρας» ο πατέρας μας. Ο ίδιος αποκρίθηκε το εξής: «Δεν υπάρχει το ιδανικό. Αυτοί που δημιουργούν ανάγκες για αυτές τις εξιδανικευμένες σχέσεις είναι οι στερημένοι. Αν κάποιος άνθρωπος, ως παιδί, δεν πήρε από τους γονείς του όσα θα ήθελε, περιμένει να ερωτευτεί μία γυναίκα ή αντίστοιχα έναν άντρα παρόμοιο/α με τους γονείς. Αυτά τα χαρακτηριστικά δεν υπάρχουν, γι’ αυτόν τον λόγο όταν υπάρχει «τρελός έρωτας» πάντα οδηγεί σε καταστροφή, σε προβλήματα. Όσο διάστημα και αν κρατήσει μία προβληματική σχέση, ζει κανείς απλώς αυτό που θα ήθελε να ζήσει. Στη σχέση αυτή πραγματοποιείται η προβολή των ναρκισσιστικών αναγκών, ο ένας τροφοδοτεί τον άλλον με τις ανάγκες αυτές. Ο «ακραίος έρωτας», λοιπόν, είναι αναπηρία. Ό,τι κρατάει πολύ λίγο οδηγεί σε προβλήματα, για παράδειγμα προκύπτει το συναίσθημα της απογοήτευσης. Αντίθετα, ένας που είχε καλή βρεφική ηλικία δεν ερωτεύεται τρελά, δεν εξιδανικεύει τον άλλο. Μπορεί να τον ερωτευτεί, αλλά ο έρωτας του στηρίζεται σε πραγματικά κριτήρια, στην ανταλλαγή ερεθισμάτων που πραγματοποιείται, σε μια κατάσταση που αρχίζει μια εξιδανίκευση, αλλά είναι στέρεη. Μεταφράζεται ως αγάπη και έχει διάρκεια το πάθος».
Τέλος, ο Ματθαίος Γιωσαφάτ για τις γυναικοκτονίες ανέφερε: «Ο γυναικοκτόνος είναι ένας βαθιά πληγωμένος νάρκισσος. Νιώθει ανασφάλεια και έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση. Επίσης, συνήθως είναι πολύ χειριστικός και ύπουλα φροντιστικός στην αρχή προς τη γυναίκα, για να την κερδίσει. Μετά τη θεωρεί κτήμα του, αναπόσπαστο κομμάτι της υπάρξεώς του, την ελέγχει συνεχώς, τη δέρνει. Γι’ αυτό, μετά τον φόνο είτε αυτοκτονεί, είτε αποπειράται, διότι η ζωή του πλέον δεν έχει νόημα. Με τον φόνο ο άνδρας αισθάνεται ότι μαζί σκοτώνει και την εξάρτησή του από τη γυναίκα. Νιώθει ότι την κερδίζει, αφού δε θα μπορεί να τη κερδίσει άλλος».
Ο Ματθαίος Γιωσαφάτ έφυγε αφήνοντας πίσω του κληρονομιά ένα σπουδαίο έργο και δίνοντάς πολλούς λόγους να τον θυμόμαστε. Θα παραμείνει διαχρονικός, μιας και όσα είπε για τις σχέσεις συνεχίζουν να επιβεβαιώνοντα.
Πηγές
Ο ακραίος έρωτας είναι αναπηρία
Πέθανε ο κορυφαίος Έλληνας ψυχίατρος Ματθαίος Γιωσαφάτ
Ματθαίος Γιωσαφάτ: Πέθανε ο διάσημος ψυχίατρος και ψυχαναλυτής
Ματθαίος Γιωσαφάτ: Η ζωή και το έργο του κορυφαίου ψυχαναλυτή
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Συντάκτης: Άρτεμη Σαπουντζόγλου
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
